Online မွ အစျပဳထူေထာင္ႏုိင္ေသာ ျမန္မာ့စီးပြားေရးေစ်းကြက္

၂၀၁၃ ခုနွစ္ ကမၻာ့ကုမၸဏီႀကီး မ်ားကုိ စီမံခန္႔ခြဲေရးနည္းပညာ ေပးဆုိင္ရာ မစ္ကင္ဆီ (Mckinsey Global Institute) က ျမန္မာ႔စီးပြားေရးဆုိင္ရာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေျခခံ ယႏၱရား ေလးခ်က္ကုိ အေရးႀကီး မ႑ိဳင္္အျဖစ္ ထားၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံစီးပြားေရးကုိ ကမၻာ့ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ စင္ျမင့္ေပၚသုိ႔ လက္လွမ္းမီႏုိင္ဖို႔ စုစည္းသုံးသပ္ အႀကံေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေရးႀကီးဆုိင္ရာ နည္းလမ္းေလးသြယ္ ကေတာ့         ၁။ ဒီဂ်စ္တယ္လုိ႔ေခၚတဲ့ ဆက္သြယ္ျပန္ၾကားေရး နည္းပရိယာယ္ေျပာင္းလဲေရး၊ ၂။ အေျခခံ စုိက္ပ်ဳိးေရးစနစ္မွ ထုတ္ကုန္စနစ္သုိ႔ ေျပာင္းလဲေရး၊ ၃။ နည္းစနစ္က် ၿမိဳ႕ျပတည္ေဆာက္ ခ်ဲ႕ထြင္ေရးန႔ဲ ၄။ ႏုိင္ငံတကာ စီးပြားေရးကြန္ရက္ဆုိင္ရာနည္းစနစ္မ်ား က်င့္သုံးေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေလးခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စာေရးသူအေနနဲ႔ နံပါတ္တစ္အခ်က္ျဖစ္တဲ့ Transformation of Digital Infrastructure လုိ႔ေခၚတဲ့ ဆက္သြယ္ျပန္ၾကားေရး နည္းပရိယာယ္ေျပာင္းလဲမႈကုိ အေျခခံၿပီး ကုိးကားတဲ့ နည္းလမ္းအျမင္သစ္ အနည္းငယ္ကုိ သုံးသပ္တင္ျပလုိပါတယ္။

ဒီဂ်စ္တယ္အေျခခံ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား

ဒီဂ်စ္တယ္အင္တာနက္ကုိအေျခခံၿပီး ယေန႔ ေျပာင္းလဲေနတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ စာဖတ္သူ အေနနဲ႔ ၾကားဖူး ျမင္ဖူးၾကမွာပါ။  ႏုိင္ငံေရးက႑ေတြမွာ E-Govenment  လုိ႔ေခၚတဲ့ အစုိးရေတြနဲ႔ ပုဂၢလိကကုမၸဏီေတြအၾကား၊ လူမႈကြန္ရက္ေတြနဲ႔ ေစတနာ့လုပ္ငန္းအဖြဲ႕အစည္း(NGO)ေတြ အၾကားေတြမွာ အင္တာနက္ကတစ္ဆင့္ လြယ္ကူစြာ စီမံခန္႔ခြဲတဲ့စနစ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္  အစုိးရရဲ႕ရွင္းတမ္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္ ဒါမွမဟုတ္ ႏုိင္ငံ့ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ ႏွစ္ခ်ဳပ္မ်ားကုိ လူတုိင္း အင္တာနက္ကတစ္ဆင့္ သက္ဆုိင္ရာဌာန၀က္ဆုိဒ္ေတြမွာ ျပည္သူေတြေတြ႕နုိင္ေအာင္ စီစဥ္ထား ၿပီး ျပည္သူတုိ႔က မည္ကဲ့သုိ႔ပါ၀င္ႏုိင္ရန္ လြယ္ကူစြာ လုပ္ေဆာင္ေပးတဲ့စနစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ လုိရင္းေျပာရရင္ အခြန္ ၀န္ေဆာင္မႈ၊ ရွင္းတမ္းဆုိင္ရာလုပ္ငန္းမ်ား၊ စီးပြားေရးဆုိင္ရာလုပ္ငန္းမ်ား အားလုံးကုိ အြန္လုိင္းကတစ္ဆင့္ လုပ္တဲ့ကိစၥမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ေစ်းသက္သာ၊ အခ်ိန္ကုိ ပုိၿပီးသက္သာ စုေဆာင္းေပးနုိင္တဲ့ စနစ္မ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစနစ္သစ္ကုိ  တုိးတက္လာဆဲ ႏိုင္ငံေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း အသုံးျပဳေနပါၿပီ။ ႏုိင္ငံႀကီးမ်ားျဖစ္တဲ့ အေမရိက၊ ဂ်ာမနီနဲ႔ ၿဗိတိန္္ နုိင္ငံေတြမွာေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၅၀ ေလာက္က လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္္။ ျပည္သူလူထုကုိ အစုိးရက ဘယ္လုိ ဦးေဆာင္လုပ္ေပးေနၿပီး Power to People ဆုိတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈစနစ္ကုိ Information Revolution ဆုိတဲ့ (ဆက္သြယ္ျပန္ၾကားေရးေတာ္လွန္မႈစနစ္) နဲ႔ ထူေထာင္သြားတဲ့ လုပ္ငန္းမ်ဳိးလုိ႔လည္း ေခၚဆုိႏုိင္္ပါတယ္။ ဥပမာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒးဗစ္ကင္မရြန္ရဲ႕ လစဥ္၀င္ေငြကုိ တုိင္းသူျပည္သားမ်ား သိႏုိင္သလုိ  စင္ကာပူသြားမယ့္ သူေတြအားလုံးအတြက္ လည္း ႏုိင္ငံ၀င္ခြင့္ လက္မွတ္မ်ားလုိအပ္ပါကလည္း အြန္လုိင္းကေန အလြယ္တကူလုပ္ႏုိင္တဲ့ ကိစၥမ်ဳိးပါ။ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ကြန္ရက္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေၾကာင့္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ဘ႑ာေရး ဆုိင္ရာလုပ္ငန္းမ်ား၊ အေသးစား၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားနဲ႔ လက္လီလက္ကားျဖန္႔ျဖဴးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ အင္မတန္ အေထာက္အကူေပးႏုိင္တဲ့ စနစ္လည္း ဟုတ္ပါတယ္္။

ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ႕ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္အရ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္အတြင္း (Middle Income) အလယ္အလတ္တန္းစား၀င္ေငြရွိႏုိင္ငံ ၁၂၀ ကုိ အင္တာနက္ရဲ႕ စြန္းေဆာင္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး  ဓန ႐ႈေထာင့္မွ သုံးသပ္ၾကည့္ရာ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံအတြင္း Internet Broadband ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ျမွင့္တင္ေပးလုိက္႐ုံနဲ႔ ျပည္သူ ေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံ့၀င္ေငြ ၁.၃၈ ရာခုိင္ ႏႈန္း တုိးျမင့္လာေၾကာင္းသုံးသပ္ သြားပါတယ္။ ဒီေျပာင္းလဲမႈဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့အေျခအေနပါ။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၄ အတြင္း  အင္တာနက္ပုိင္းဆုိင္ရာ နည္းစနစ္ေတြ ပုိၿပီးေျပာင္းလဲေနပါၿပီ။ Wifi နဲ႔ Fiber Optics ေတြတစ္ဆင့္ သတင္းျပန္ၾကားေရး လုပ္ငန္းပုိင္းဆုိင္ရာမ်ားနဲ႔ စီးပြားေရးက႑မ်ား မွာ လွ်င္ျမန္ထိေရာက္စြာ လုပ္ႏုိင္ပါၿပီ။ စက္မႈပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္လာတယ္ဆုိေတာ့ လုပ္ငန္းပုိင္း ဆုိင္ရာ ၀န္ေဆာင္မႈေတြလည္း ေျပာင္းလဲသင့္တာေပါ့။ ဒီေတာ့ အမိျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အင္တာနက္ ကုိအေျခခံၿပီး ဘယ္လုိစီးပြားေရးလုပ္ငန္းနဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈေတြ ေပးႏိုင္မွာလဲဆုိတဲ့ ေမးခြန္းေတြ ေပၚလာပါတယ္။

သမုိင္းမွ အႀကီးဆုံး Startups ကုမၸဏီမ်ား  

လြန္ခဲ့တဲ့ေလးႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပန္ၾကားေရးဆုိင္ရာ ျပဳ ျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား သိသိသာသာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အထူးျခားဆံုးေျပာင္းလဲမႈ က မီဒီယာဆုိင္ရာ အခြင့္လမ္းမ်ား တာ၀န္ရွိရွိ ေျပာဆုိႏုိင္ျခင္းစနစ္နဲ႔  ေနာက္ဆုံး အုိရီဒုိ နဲ႔ တယ္လီေနာ္ တုိ႔ရဲ႕ျမန္မာျပည္အတြင္း ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ကိစၥနဲ႔ ျမန္မာျပည္သူလူထုအတြက္ ဘယ္လုိ အက်ဳိးေပးႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့ က႑ႀကီးေတြျဖစ္ပါတယ္။  ဒီေတာ့ အင္တာနက္ဆုိင္ရာ Startups လုိ႔ေခၚ တဲ့ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းေတြ ၀င္ေရာက္ေျဖရွင္းႏုိင္တဲ့ကိစၥေတြ ေပၚလာပါတယ္။ Startups Company လုိ႔ေျပာရင္  ကုမၸဏီတစ္ခုဟာ မေျဖရွင္းႏုိင္ေသးတဲ့ လ႔ူကိစၥေတြ၊ ထုတ္ကုန္နဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈျပႆနာေတြကုိ ေနာက္ဆုံးနည္းစနစ္နဲ႔ ေစ်းသက္သာစြာနဲ႔ လူထုအမ်ားကုိ ထိေရာက္စြာ ေျဖရွင္းေပးတဲ့လုပ္ငန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ယေန႔ကမၻာ႔ကုမၸဏီႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ Google နဲ႔ Amazon တုိ႔ဟာ Startup ဆုိတဲ့ သူတုိ႔ရဲ႕ First Stage ကုိ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ တုန္းက လုပ္ငန္းအေသးစား အေနနဲ႔လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲသလုိလုပ္္တဲ့အခါမွာ Business Model ဒါမွမဟုတ္ Business Process ရွိဖုိ႔လုိပါတယ္။ အေရးႀကီးဆုံးက Business Idea  ပါပဲ။ မိမိရဲ႕ စီးပြားအျမင္ဟာ Original and Innovative Ideas ျဖစ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ Google က Information အားလုံးကုိ ေနရာတစ္ခုတည္းမွာ တစ္စုတည္း အလြယ္တကူရႏုိင္ေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့၀န္ေဆာင္မႈကုိ တီထြင္ခဲ့ပါတယ္။ အင္မတန္ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့ဲ့ စီးပြားေရးအျမင္ ျဖစ္ပါတယ္္။ ဒီကုမၸဏီရဲ႕ေရွ႕မွာ ဘယ္လုိ လုပ္ငန္း မ်ဳိးမွလည္း မရွိခ့ဲပါဘူး။ ထုိနည္းတူစြာ Amazon လည္း ၀ယ္လုိေရာင္းလုိသူေတြ အားလုံးအတြက္ Online Market Platform ဆုိတဲ့ အင္တာနက္ကတစ္ဆင့္ ေစ်းကြက္၀န္ေဆာင္မႈကို ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီကုမၸဏီႏွစ္ခုဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ ႐ုိးစင္းၿပီး ထိေရာက္တဲ့ အျမင္ကုိ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အျမင္ေကာင္းတစ္ခုေလးနဲ႔ ယေန႔ Google ရဲ႕ Total Assets ေခၚ စုေပါင္းတန္ဖုိးဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၁၀ ဒသမ ၉၂ ဘီလီယံ ရွင္သန္ေနၿပီး Amazon ကေတာ့ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄၀ ဒသမ ၁၅၉ ဘီလီယံ တန္ဖုိး ရွိပါတယ္။

Google နဲ႔ Amazon တုိ႔လုိ မျဖစ္ႏုိင္ေပမဲ့့ ယေန႔ျမန္မာျပည္အတြင္း Startups စီးပြားေရးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းေတြ ခ်ဲ႕ထြင္ႏုိင္တဲ့အခြင့္အေရးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားလာပါၿပီ။ ရန္ကုန္အတြင္း Startups Ecosystem ဆုိတဲ့ အင္တာနက္ကုိအေျခခံၿပိီး လုပ္နုိင္တဲ့လုပ္ငန္းေတြ အမ်ားအျပား ရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ကားအေရာင္းအ၀ယ္ လြယ္ကူစြာ လုပ္ေပးႏုိင္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြ၊ အြန္လုိင္းကတစ္ဆင့္ ေန႔စားနဲ႔ ေရရွည္လုပ္ငန္းေတြ ရွာေဖြေပးျခင္း ၊ မိမိႀကဳိက္တဲ့ အစားအစာေတြကုိ အြန္လုိင္းမုိဘုိင္း App ကတစ္ဆင့္ မွာယူျခင္း၊ ကားအငွား ၀န္ေဆာင္မႈေတြ ေပးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ၊ အႏုပညာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဆုိကေရးတီးသင္တန္းေတြကုိ အြန္လုိင္းမွ ေၾကာ္ျငာလုပ္ကုိင္ျခင္း၊ ႐ုိးရာ၀တ္စုံေရာင္း၀ယ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကုိ ႏုိင္ငံျခားသားေတြလုိအပ္တဲ့ ပုံစံအတုိင္း Customized Design ေတြလုပ္ေပးၿပီး လက္လီလက္ကား အင္တာနက္ကတစ္ဆင့္ ျပည္တြင္းနဲ႔ျပည္ပကုိ ေရာင္း၀ယ္ျဖန္႔ျဖဴးျခင္း စတဲ့ လုပ္ငန္းေတြကုိ လုပ္ပါက ေအာင္ျမင္မႈရမည္ စာေရးသူအေနနဲ႔ သုံးသပ္မိပါတယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈကုိ ေပးတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီး ေတြအတြက္လည္း အင္တာနက္ကတစ္ဆင့္ လူနာရဲ႕က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ အြန္လုိင္းကတစ္ဆင့္ ဆရာ၀န္ပါရဂူမ်ားအၾကား Data Transference ေတြကုိ နည္းလမ္းတက် ေပးအပ္ျခင္း စတဲ့ ကိစၥေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါတယ္။ ခရီးသြားလာေရးကိစၥေတြ အတြက္လည္း အြန္လုိင္းကတစ္ဆင့္ ၀ယ္ယူႏိုင္တဲ့၀န္ေဆာင္မႈေတြဟာ ျပည္သူလူထုအတြက္ အင္မတန္အက်ဳိး ေပးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္ႏုိင္ပါ တယ္။ ယေန႔ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံမွာ Mein Fernbus ဆုိတဲ့ခရီးသြား Bus Line ဟာ တစ္ႏုိင္ငံလုံးမွာ ေစ်းႏႈန္းသက္ သာစြာနဲ႔ အင္တာနက္ကတစ္ဆင့္ ျပည္သူလူထုကုိ ၀န္ေဆာင္မႈေပး ေနပါတယ္။ စာေရးသူရဲ႕ ေလ့လာ သုံးသပ္ခ်က္အရ ျမန္မာႏုိင္ငံအ တြင္း ေလာေလာဆယ္ စတင္ဆဲ Ecommerce လုပ္ငန္းေတြက ေတာ့ House နဲ႔ Squar လုိ႔ေခၚတဲ့ ေဖ်ာ္ေျဖေရးဆုိင္ရာ Apps ေတြျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာျပည္ဟာ ဒီဂ်စ္တယ္ မီဒီယာေခတ္ကုိ ၀င္လာတာနဲ႔အမွ် ႏုိင္ငံအတြင္း အထူးသျဖင့္ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး၊ ေတာင္ႀကီး၊ ပဲခူး၊ ျမစ္ႀကီးနား၊ လား႐ႈိးၿမဳိ႕ေတြမွာ Startups Ecosystem ဆုိတဲ့ အေသးစားအင္တာနက္ဆုိင္ရာစီးပြားေရး (အင္တာနက္ဆုိင္မဟုတ္) လုပ္ငန္းေတြကုိ ခ်ဲ႕ထြင္ရန္ အေကာင္းဆုံးျဖစ္လာႏုိင္ေၾကာင္းနဲ႔ လုပ္ငန္းေတြမွာလည္း အမ်ဳိးသမီမ်ားက႑ဆုိင္ရာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ ပုိၿပီး၀င္လာႏုိင္ေၾကာင္း Women Empowerment ဆုိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ကုိယ့္အရည္အေသြးကုိ ဦးစားေပးၿပီး လုပ္ႏုိင္ေၾကာင္းတင္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အြန္လုိင္းနည္းလမ္း ေတြျဖစ္တဲ့ Pinterest ၊ Blogspot ၊ WordPress ၊  Google+ ၊ Linkedin နဲ႔ Facebook ေတြကတစ္ဆင့္  မိမိရဲ႕လုပ္ငန္းေတြကုိ စတင္လုပ္ကုိင္သင့္ေၾကာင္းနဲ႔  IT နည္းပညာကၽြမ္းက်င္တဲ့ လူငယ္ေမာင္မယ္ေတြအတြက္လည္း အေသးစား IT ဆုိင္ရာစီးပြားလုပ္ငန္းေတြ လုပ္သင့္တဲ့အခ်ိန္ ေရာက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပလ်က္ စာဖတ္သူ ညီအစ္ကုိေမာင္ႏွမမ်ားအားလုံး လုပ္ငန္းေဆာင္တာ အ၀၀ ေအာင္ျမင္ရန္ ရည္ရြယ္ၿပီး ျမန္မာ့စီးပြားေရးကုိ Information Technology နဲ႔ အေျခခံၿပီး ပုိမုိတုိးတက္လာႏုိင္ရန္ ရည္စူးလ်က္။

စတိီဖင္ဆုိင္း

ဘာလင္၊ ဂ်ာမနီ