ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းျခင္း လွ်ဳိ႕၀ႇက္ခ်က္ ၁၁ ခ်က္
ကြၽန္ေတာ္တို႔ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားအေနျဖင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းျခင္းအားနည္းၾကသည္။ အျဖဴႏႇင့္ အမည္း၊ သူ႕ဘက္ႏႇင့္ကိုယ့္ဘက္၊ တိတိက်က်အေျဖကို အလိုရႇိေပသည္။ အလယ္တြင္ ရပ္တည္ျခင္း၊ အျဖဴႏႇင့္ အမည္းၾကား ခဲေရာင္အေနအထားကို လံုး၀လက္ခံျခင္း မရႇိတတ္ၾကေပ။ ဤသို႔ႀကံဳေတြ႕ရပါကလည္း ေပ်ာ့ညံ့သူ၊ မျပတ္သားသူ၊ သတၲိမရႇိသူ စသျဖင့္ အႏုတ္လကၡဏာ အမည္မ်ဳိးစံုတတ္ၾကေပသည္။
ယခုေခတ္အေျခအေနမ်ဳိးတြင္ လံုး၀ဥႆံုယတိျပတ္ မေျပာင္းမလဲ မႇန္ေသာတိက်ေသာ အေျဖမ်ဳိးရရႇိရန္ ခက္ခဲလာေပသည္။ အထူးသျဖင့္ အခက္အခဲမ်ား၊ စိန္ေခၚမႈမ်ား၊ အေျပာင္းအလဲမ်ား ႀကံဳေတြ႕ခ်ိန္တြင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခအေျဖမ်ားေလ အက်ဳိးရႇိေလျဖစ္ပါသည္။ လက္ေတြ႕တြင္ ႀကံဳေတြ႕လာရေသာ အင္တာနက္ႏႇင့္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္မီဒီယာ၏ ေျပာင္းလဲမႈျမန္ဆန္လြန္းျခင္း၊ တိတိက်က် တတ္ကြၽမ္းနားလည္ရန္ ခက္ခဲျခင္းေၾကာင့္ အသက္အရြယ္ရလာသူမ်ားအေနျဖင့္ လူငယ္လူရြယ္မ်ားႏႇင့္ ယႇဥ္ၿပိဳင္၍ ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းရသည္မႇာ ႀကီးမားေသာစိန္ေခၚမႈျဖစ္ေပသည္။ ''ငါတုိ႔တုန္းက ဒီလိုပဲလုပ္ခဲ့တာပဲ''၊ ''ငါတုိ႔လုပ္တာမႇန္တယ္'' ဆိုသည့္ အေတြးအေခၚမ်ဳိးႏႇင့္ ယႇဥ္ၿပိဳင္ရန္ခက္ခဲလာမည္ျဖစ္ေပသည္။
ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းျခင္း၏အႏႇစ္သာရမႇာ အမ်ားလက္ခံႏိုင္ဖြယ္ရႇိေသာ၊ အက်ဳိးရႇိေသာရလဒ္တစ္ခုရယူရန္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္ေသာ္လည္း တစ္ခါတစ္ရံတြင္ အေျခအေန၊ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ထပ္ခါတလဲလဲေတြ႕ဆံုညႇိႏိႈင္းရန္ လုိအပ္တတ္ေပသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ တိုးသာဆုတ္သာျဖစ္ႏိုင္ေျခ အေျဖသံုးေလးမ်ဳိးကို အေျခခံၿပီး အသင့္ေတာ္ဆံုးအေျဖကို ညႇိႏိႈင္းရန္ျဖစ္ပါသည္။
စီးပြားေရးၿပိဳင္ဆုိင္မႈအေျခအေနမ်ား ေျပာင္းလဲလာသည္ႏႇင့္အမွ် ဆံုးျဖတ္ခ်က္တာ၀န္ယူရသူမ်ားႏႇင့္ မန္ေနဂ်ာမ်ားအဖို႔ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္အက်ဳိးရႇိသည့္ win-win အေျခအေနသို႔ေရာက္ေအာင္ ျပင္ဆင္ထားဖို႔ လုိအပ္ၿပီး ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္းျခင္းပညာရပ္ကို ကြၽမ္းက်င္မႈရိႇေအာင္ ျပင္ဆင္ထားဖို႔လည္း လိုအပ္ပါသည္။
၁။ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားရန္
လက္တမ္းႀကံဳသလို ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းျခင္းသည္ မိမိအလိုရႇိေသာ အေျဖရလဒ္ရရန္ ခက္ခဲတတ္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ တစ္ဖက္သူ၏ တင္ျပေဆြးေႏြးခ်က္ကို ဂ႐ုတစိုက္ နားေထာင္အာ႐ံုစူးစုိက္ေလ့လာရန္ လိုအပ္ၿပီး လိုအပ္လွ်င္ လုိအပ္သလို မိမိေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းရမည့္အေၾကာင္းအရာႏႇင့္ပတ္သက္၍ အပင္ပန္းခံေလ့လာထားရန္ လုိအပ္ပါသည္။
၂။ ညႇိႏိႈင္းရမည့္အခ်က္မ်ားကို ခ်ေရးထားရန္
စာရြက္ေပၚတြင္ျဖစ္ေစ၊ ကြန္ပ်ဴတာတြင္ျဖစ္ေစ မိမိညႇိႏိႈင္းရမည့္ ေမွ်ာ္မႇန္းထားသည့္ရလဒ္မ်ားကို ခ်ေရးထားျခင္းသည္ အာ႐ံုစူးစိုက္ရန္ အထိေရာက္ဆံုးျဖစ္ေလသည္။ ဤသို႔ခ်ေရးထားျခင္းျဖင့္ တစ္ခါတစ္ရံ တစ္ဖက္လူက အာ႐ံုပ်က္ရန္၊ တမင္တကာစိတ္အေႏႇာင့္အယႇက္ျဖစ္ရန္ ရည္ရြယ္လုပ္ေဆာင္မႈကို ကာကြယ္ႏိုင္ေလသည္။
၃။ မိမိအားနည္းခ်က္မ်ားကို ႀကိဳတင္သိထားရန္
ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းရာတြင္ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆန္လြန္းပါက မိမိရည္မႇန္းခ်က္ ဦးတည္ခ်က္မ်ား ပ်က္ျပားၿပီး တစ္ဖက္လူအတြက္ အခြင့္အေရးရရႇိသြားေစမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိစိတ္ကို အေႏႇာင့္အယႇက္ျဖစ္ေစမည့္အေျခအေနမ်ဳိး ညိႇႏိႈင္းမႈမ်ဳိးႀကံဳရပါက ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းျခင္း၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကို အာ႐ံုစူးစိုက္ထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။
၄။ ကိန္းဂဏန္းႏႇင့္ ပတ္သက္၍ ညႇိႏိႈင္းရာတြင္ သတိျပဳရန္
မိမိ၏ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းမႈတြင္ ကိန္းဂဏန္း၊ သို႔မဟုတ္ ေငြေၾကးရာခုိင္ႏႈန္းအခန္းက႑ ပါ၀င္လာလွ်င္ ယတိျပတ္ နံပါတ္တစ္ခုေတာင္းဆိုျခင္းထက္ အပိုင္းအျခား၊ (ဥပမာ- ၈၀ ႏႇင့္ တစ္ရာၾကား၊ သို႔မဟုတ္ ၃-၅ ရာခုိင္ႏႈန္း) ထားရႇိျပင္ဆင္ထားျခင္းသည္ မိမိလိုခ်င္ေသာ ရလဒ္ရရန္ နီးစပ္မႈရႇိေပသည္။
၅။ အာလာပသလႅာပေျပာဆုိျခင္းျဖင့္ အစျပဳပါ
ကမၻာေက်ာ္ Stanford ႏႇင့္ Columbia တကၠသိုလ္ႀကီးမ်ား၏ 'အီးေမးလ္ကို အေျခခံသည့္ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းမႈမ်ား' ကို ေလ့လာရာတြင္ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းမႈကို တုိက္႐ိုက္ေဆြးေႏြးသူအုပ္စုမ်ားႏႇင့္ အာလာပသလႅာပ စတင္ေျပာဆုိျခင္းမႇ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းမႈျပဳသူအုပ္စုတြင္ ဒုတိယအုပ္စုအေနျဖင့္ ေအာင္ျမင္မႈရာခုိင္ႏႈန္း ၅၉ ရာခုိင္ႏႈန္းထိ ရရႇိေၾကာင္း ေတြ႕ရႇိရေပသည္။
၆။ မ်က္ႏႇာခ်င္းဆိုင္ေတြ႕ဆံုညႇိႏႈိင္းပါ
အထိေရာက္ဆံုးနည္းမႇာ မ်က္ႏႇာခ်င္းဆိုင္ ေတြ႕ဆံုညႇိႏိႈင္းျခင္းျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ သတိျပဳရန္မႇာ စိတ္လႈပ္ရႇားလြယ္ျခင္းရႇိပါက သတိထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားအေနျဖင့္ အဂၤလိပ္စာအားနည္းတတ္ရာ အထူးသျဖင့္ စီးပြားေရး ဥပေဒသမ်ားအေျခခံေသာ စာခ်ဳပ္မ်ားဆိုပါက ပိုသတိထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။
၇။ မသိလွ်င္ ေမးပါ၊ ေလ့လာပါ
ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းျခင္းတြင္ စိတ္ဓာတ္ခုိင္မာရန္ အထူးအေရးပါၿပီး မိမိမသိသည့္ မေသခ်ာသည့္အခ်က္ရႇိပါက ''ရပါတယ္''၊ ''ကိစၥမရႇိပါဘူး''ဟု လက္လြတ္စပယ္ပစ္မထားဘဲ မသိလွ်င္ သိေအာင္၊ မေသခ်ာလွ်င္ ေသခ်ာေအာင္ ေမးျမန္းရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ယခုအခ်ိန္တြင္ အင္တာနက္မႇတစ္ဆင့္ ဗဟုသုတမ်ားရရႇိရန္ လြယ္ကူသျဖင့္ ေသေသခ်ာခ်ာေလ့လာျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။
သေဘာတူစာခ်ဳပ္တြင္ မထင္မႇတ္သည့္အခ်က္တစ္ခ်က္ေၾကာင့္ ေရရႇည္တြင္ ဒုကၡေရာက္ႏိုင္သည္ကို သတိျပဳရန္ လိုအပ္ပါသည္။
၈။ 'ေရတိုညႇိႏႈိင္းျခင္း ရလဒ္' ေရႇာင္ရႇားပါ
တစ္ခါတစ္ရံ တစ္ဖက္က တြန္းတြန္းတုိက္တုိက္ ညႇိႏိႈင္းလာပါက ၿပီးစလြယ္ေခါင္းညိတ္လက္ခံလုိက္ျခင္းမျပဳရန္ လိုအပ္ပါသည္။ တစ္ဖက္သတ္ရလဒ္ရႇိသည့္ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းမႈမ်ဳိးထက္ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္ စိတ္ေက်နပ္သည့္ရလဒ္ရရႇိေအာင္ အားစိုက္ညႇိႏိႈင္းရန္ လုိအပ္ပါသည္။
၉။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခအေျဖမ်ား ျပင္ဆင္ထားပါ
မိမိလုိခ်င္သည့္အေျဖတစ္ခုတည္းကို ဆုပ္ကိုင္ညႇိႏိႈင္းပါက ေအာင္ျမင္ေသာရလဒ္ရရႇိရန္ ခက္ခဲတတ္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ အစကနဦးကတည္းကပင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ (Options) မ်ားမ်ား စဥ္းစားျပင္ဆင္ထားျခင္းသည္ မိမိအတြက္ အေျခအေနေကာင္း ျပင္ဆင္ထားရာေရာက္ေပသည္။ သို႔မႇသာ မိမိသေဘာမက်သည့္ရလဒ္မ်ဳိး ႀကံဳေတြ႕ရပါက ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းမႈကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈႏိုင္ေပသည္။ တစ္ခါတစ္ရံေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းျခင္းမႇ ထြက္ခြာသြားျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုးအေျဖျဖစ္ေနတတ္ပါသည္။
၁၀။ လူႏႇင့္အေၾကာင္းအရာကြဲျပားရန္
ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းရာတြင္ လူႏႇင့္အေၾကာင္းအရာကြဲျပားရန္ လြန္စြာအေရးပါလႇေပသည္။ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္စလံုး မိမိဘက္ ပိုအက်ဳိးရႇိရန္၊ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားရန္ ရည္ရြယ္၍ ညႇိႏိႈင္းရသည္ျဖစ္ရာ တစ္ခါတစ္ရံ စိတ္လိုက္မာန္ပါ ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္တတ္ေလသည္။ ထိုအေျခအေနမ်ဳိးႀကံဳေတြ႕ရလွ်င္ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္၏အက်ဳိးထက္ လုပ္ငန္း၏ အဓိကရည္မႇန္းခ်က္အေၾကာင္းအရာကိုသာ ဦးစားေပးရန္ သတိျပဳရန္ လိုအပ္ေပသည္။
၁၁။ ဘာသာရပ္ဆုိင္ရာ ကြၽမ္းက်င္သူဥပေဒပညာရႇင္မ်ားႏႇင့္ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းရန္
အထူးသျဖင့္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားပါအခ်က္မ်ား ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းရာတြင္ ဆံုးျဖတ္ရမည့္သူတုိက္႐ိုက္၀င္ေရာက္ ေဆြးေႏြးျခင္းထက္ သက္ဆုိင္ရာဘာသာရပ္ကြၽမ္းက်င္သည့္ ဥပေဒပညာရႇင္မ်ားႏႇင့္ ညႇိႏိႈင္းေစျခင္းသည္ အထိေရာက္ဆံုးျဖစ္ေလသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ တာ၀န္ခံဆုံးျဖတ္ရမည့္သူအတြက္လည္း အခ်ိန္ရသည့္အျပင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခအေျဖမ်ားကို စဥ္းစားျပင္ဆင္ထားႏိုင္ေပသည္။
ေဒါက္တာသာထြန္းဦး
Ref: The Economist Readers' Digest
