ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲေပၚက အီးက်ဴ

ကြၽန္ေတာ္တို႔အားလံုး အိုင္က်ဴ (Intelligence Quotient) အေၾကာင္း ရင္းႏႇီးၿပီးသားျဖစ္ၾကပါတယ္။ လူသားတစ္ေယာက္မႇာရႇိတဲ့ အသိဉာဏ္ပမာဏ အတိုင္းအတာ ဆန္းစစ္ေသာနည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္ၿပီး ေက်ာင္းမ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးမ်ားနဲ႔ အစိုးရဌာနႀကီးမ်ားမႇာ စံျပဳေလာက္ေအာင္ သံုးစြဲေနၾကပါတယ္။ အိုင္က်ဴဆန္းစစ္ျခင္းရဲ႕တန္ဖိုးရႇိမႈနဲ႔ ထိေရာက္မႇန္ကန္မႈကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘာမွ်ေျပာစရာမရႇိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒါဟာ လူသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ အရည္အခ်င္းနဲ႔ ပညာရႇင္ပီသမႈကိုေတာ့ ျပည့္စံုစြာ ဆန္းစစ္ေပးႏိုင္မႇာ မဟုတ္ပါဘူး။

ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲေပၚမႇာ ေတြ႕ေနရတဲ့လူေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔အကဲျဖတ္ၾကမယ္ဆိုရင္ အနည္းဆံုး ကြင္းငါးကြင္းနဲ႔ေတာ့ ႐ႈျမင္ႏိုင္ရပါမယ္။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ (အိုင္က်ဴအပါအ၀င္) ကြင္းတစ္ကြင္း၊ ခံစားမႈပိုင္းဆိုင္ရာ ကြင္းတစ္ကြင္း၊ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကြင္းတစ္ကြင္း၊ ယံုၾကည္သက္၀င္မႈဆိုင္ရာ ကြင္းတစ္ကြင္းနဲ႔ လူမႈေရးဆိုင္ရာ ကြင္းတစ္ကြင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေခတ္မႇာ ဘယ္ဘာသာရပ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အၿမဲတမ္းက်ယ္ျပန္႔သည္ထက္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေနတာျဖစ္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ တစ္ဖက္လူေတြကို အကဲခတ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ပင္လွ်င္ အစဥ္မျပတ္ ေလ့လာသင္ယူမႈေတြရႇိေနရမႇာျဖစ္ၿပီး ဘာသာရပ္ေတြရဲ႕ က်ယ္ျပန္႔မႈ အတိုင္းအတာနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အသိဉာဏ္ အံ၀င္ခြင္က်မႈရႇိေနဖို႔ လိုအပ္မႇာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲေပၚမႇာ ေအာင္ျမင္မႈရယူလိုၾကတယ္ဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့ အမာထည္ကြင္းငါးကြင္းကို သာမက ဒီအမာထည္ေတြထဲမႇာရႇိေနတဲ့ အေပ်ာ့ထည္ အကဲသာမႈကေလးေတြကို ကိုင္တြယ္ႏိုင္စြမ္းရႇိရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမႇာ စိတ္ခံစားမႈဆိုင္ရာအသိဉာဏ္ (Emotional Intelligence Quotient) အီးက်ဴက စကားေျပာလာပါတယ္။ သူဟာ အမႇန္တကယ္တန္း၀င္တဲ့ အေပ်ာ့ထည္တစ္မ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ အေပ်ာ့ထည္ဆိုလို႔ သူ႕ကိုကြၽမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္ဖို႔ လြယ္ကူတယ္လို႔ေတာ့ မထင္ေစခ်င္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ဘ၀မႇာ အီးက်ဴတိုးပြားေအာင္ လုပ္ရတာဟာ ရာသက္ပန္လုပ္ေနရမယ့္ အလုပ္ျဖစ္တဲ့အျပင္ အႀကီးမားဆံုး စိန္ေခၚမႈေတာင္ ျဖစ္လာႏိုင္လို႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုအီးက်ဴပမာဏတိုးပြားဖို႔အတြက္ အားထုတ္ရတာေတြအားလံုးဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရည္အခ်င္းနဲ႔ ပညာရႇင္ပီသမႈဆုလာဘ္အတြက္ေတာ့ ထိုက္တန္တယ္လို႔ပဲ ဆိုခ်င္ပါတယ္။

ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့အီးက်ဴမႇာ အခန္းႀကီးေလးခန္း ပါရႇိပါတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ သတိရႇိျခင္း၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္စီမံခန္႔ခြဲျခင္း၊ လူမႈေရး သတိရႇိျခင္းနဲ႔ ဆက္ဆံေရးစီမံခန္႔ခြဲျခင္းတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခန္းတိုင္းမႇာ ဆက္လုပ္ရမယ့္ အစိတ္အပိုင္းေတြ ကိုယ္စီရႇိၾကပါတယ္။ ဒီအစိတ္အပိုင္းေတြဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဘ၀တစ္ခုလံုးကို ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔လာေစၿပီး အက်ဳိးေက်းဇူးေတြလည္း ေဆာင္ယူေပးမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအခန္းေတြက ေလဟာနယ္ထဲမႇာ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဆိုလိုတာက တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ခ်ိတ္ဆက္ၿပီးမႇသာ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ ပထမ အခန္းႏႇစ္ခန္းျဖစ္တဲ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ သတိရႇိျခင္းနဲ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္စီမံခန္႔ခြဲျခင္းတို႔က ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းနဲ႔ ဆိုင္ပါတယ္။ အျခားအခန္းႏႇစ္ခန္းကေတာ့ အျခားလူေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို လမ္းညႊန္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ လူသားတိုင္းဟာ တစ္ေယာက္တည္း ထီးထီးႀကီး မေနႏိုင္ၾကပါဘူး။ အျခားလူေတြနဲ႔ အျပန္အလႇန္ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ ရႇိေနရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ အၿမဲတမ္းေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အီးက်ဴအခန္းတစ္ခုခ်င္းမႇာပါ၀င္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းတခ်ဳိ႕ကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသြားပါမယ္။ အီးက်ဴဟာ သီးျခားဘာသာရပ္တစ္ခုျဖစ္လို႔ အေသးစိတ္မသြားေတာ့ပါဘူး။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္သတိရႇိျခင္းမႇာ အစိတ္အပိုင္းႀကီး သံုးခုရႇိပါတယ္။ စဥ္းစားေတြးေခၚ ျခင္း၊ ခံစားျခင္းနဲ႔ ကိုယ္ခႏၶာအေတြ႕အထိ အာ႐ံုတို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲမႇာ ကိုယ္လိုခ်င္တာမရရင္ ခံစားမႈ ၁၄ မ်ဳိး၊ လိုခ်င္တာရရင္ ခံစားမႈ ၁၁ မ်ဳိး ရႇိတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ''ကြၽန္ေတာ္တို႔မႇာ စဥ္းစားေတြးေခၚျခင္းေတြရႇိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ စဥ္းစားေတြးေခၚျခင္း မဟုတ္ဘူး''၊ ''ကြၽန္ေတာ္တို႔မႇာ ခံစားမႈေတြရႇိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ခံစားမႈေတြ မဟုတ္ဘူး'' ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲေပၚမႇာ ဒီအတိုင္း ေနႏိုင္ရပါမယ္။ ဆိုလိုတာက စဥ္းစားပါ၊ ခံစားပါ၊ သို႔ေသာ္ မေပၚလြင္ေစရပါဘူး။ ေယဘုယ်က်က် ေျပာရရင္ ဒါဟာေျပာရတာလြယ္တယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ လည္းမႇန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္လုပ္ႏိုင္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ စိတ္ခံစားမႈေတြ တအားျပင္းထန္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္မႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္လိုျဖစ္ခဲ့ၾကသလဲ၊ သတိျပဳမိၾကမႇာပါ။ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲေပၚက ဆိုး၀ါးျပင္းထန္ေသာ စိတ္ခံစားမႈဟာ လတ္တေလာ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းမႈကို ပ်က္စီးသြားေစၿပီး အနာဂတ္ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရး အလားအလာအတြက္ပါ ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ''ကိုယ္ခႏၶာအထိအေတြ႕အာ႐ံုဟာ ဘယ္ေတာ့မွ် လိမ္မေျပာတတ္ဘူး''လို႔ ဆို႐ိုးစကားရႇိပါတယ္။ စိတ္မသက္သာမႈအတြက္ သူကအခ်က္ျပေနမႇာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ သတိရႇိၾကမယ္ဆိုရင္၊ ကိုယ္ခႏၶာမႇာ ဘယ္လိုပဲအခ်က္ျပေနပါေစ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲမႇာ ဒီအာ႐ံုကိုကိုယ့္အတြက္ အက်ဳိးရႇိေအာင္ ေျပာင္းလဲသံုးစြဲႏိုင္ရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္သတိရႇိျခင္းဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ေျပာင္းလဲႏိုင္ဖို႔အတြက္ အစျပဳတဲ့အမႇတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ စဥ္းစားေတြးေခၚမႈ၊ စိတ္ခံစားမႈမ်ားနဲ႔ ကိုယ္ခႏၶာအေတြ႕အထိ အာ႐ံုေတြကိုသာ သတိရႇိခဲ့ရင္ ရရႇိထားတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ကို ပိုၿပီးအေျမာ္အျမင္ရႇိရႇိ သံုးစြဲႏိုင္မႇာျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီလိုသံုးစြဲႏိုင္ျခင္းဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ သတိရႇိျခင္းနဲ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ျခင္းတို႔ကို အခ်င္းခ်င္းအျပန္အလႇန္ ဆက္စပ္မႈရႇိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္းဟာ စိတ္ခံစားမႈဆိုင္ရာအသိဉာဏ္ (အီးက်ဴ) ကိုတိုးပြားလာေစပါတယ္။

ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲေတြမႇာ တျခားလူေတြနဲ႔ ထိေတြ႕တဲ့အခါတိုင္းမႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္သတိရႇိမႈ၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္စီမံခန္႔ခြဲမႈ၊ လူမႈေရးသတိရႇိမႈနဲ႔ ဆက္ဆံေရးစီမံခန္႔ခြဲမႈ အရည္အခ်င္းရႇိျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ မရႇိျခင္းတို႔ကို တံု႔ျပန္ရတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဖက္လူေတြရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈဆိုင္ရာ အသိဉာဏ္ (အီးက်ဳ)ကို အားေပးျမႇင့္တင္ျခင္းျဖင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အီးက်ဴကိုလည္း တိုးတက္လာဖို႔ အခြင့္အေရးရရႇိေစမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲမႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘာေၾကာင့္ လူမႈေရးသတိရႇိဖို႔ လိုရတာလဲ။ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲမႇာ လူမႈေရးသတိဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ပတ္၀န္းက်င္မႇာ ရႇိေနတဲ့လူေတြ (သတင္းသမားအပါအ၀င္) ဆီကေပးတဲ့ သဲလြန္စအခ်က္အလက္ေတြကို သတိရႇိရန္၊ စာနာမႈရႇိရန္ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕သဲလြန္စေတြက ႏႈတ္ကထုတ္ေဖာ္ေျပာတာရႇိေသာ္လည္း တခ်ဳိ႕ကေတာ့ မ်က္ႏႇာ၊ ကိုယ္ခႏၶာ၊ ေျခ၊ လက္၊ အသံေနအသံထားတို႔ကတစ္ဆင့္ ရရႇိႏိုင္ပါတယ္။ လူတိုင္းမႇာ ဒီလိုသေကၤတေတြရႇိတတ္တယ္။ ဒါေတြကို သတိထားဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ စာနာမႈနဲ႔ တံု႔ျပန္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ပံုေသလုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ အခ်ိန္ဇယားအတိုင္း လုပ္မယ္ဆိုရင္ ေကာင္းမြန္ေသာေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးလို႔ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။

တစ္ဖက္ႏိုင္တစ္ဖက္႐ံႈး ရည္ရြယ္တဲ့ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲေတြမႇာေတာ့ အျပဳသေဘာဆက္ဆံေရးျဖစ္ေအာင္ သိပ္ဂ႐ုမျပဳၾကေသာ္လည္း၊ ပိုမိုဉာဏ္အေျမာ္အျမင္ရႇိတဲ့ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းသူတိုင္းဟာ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္ တန္းတူညီမႈအျပဳသေဘာရလဒ္မ်ား ထြက္ေပၚေအာင္ လုပ္ရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဆက္ဆံေရးစီမံခန္႔ခြဲမႈ အပိုင္းကို အားေကာင္းေအာင္ျပဳလုပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးစားပြဲေတြမႇာ ပိုမိုႀကီးမားတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈနဲ႔ စိတ္ေက်နပ္မႈရရႇိေစဖို႔အတြက္ဆိုရင္ စိတ္ခံစားမႈဆိုင္ရာအသိဉာဏ္ (အီးက်ဴ) အခန္းႀကီး ေလးခန္းစလံုးကို ေပါင္းစည္းညီညြတ္ေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။

မင္းဗထူး