Bindez Pte Ltd ရဲ႕ Co-Founder & CTO ဦးရဲဝင့္ကို
သတင္း Application ကို တီထြင္ျဖန္႔ျဖဴးလ်က္ရႇိၿပီး Idea Box ၊ Project Hub Yangon တုိ႔မႇာလည္း အလားအလာရႇိတဲ့ Startup အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရဖူးတဲ့ Bindez နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပူးတြဲတည္ေထာင္သူနဲ႔ Chief Technology Officer ျဖစ္သူ ကိုရဲ၀င့္ကိုနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျဖစ္ခဲ့တာေတြကို ျပန္လည္တင္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။ Bindez ဟာ Forbes Asia Entrepreneur Under 30 List ထဲမႇာလည္း Consumer Tech Category ေအာက္မႇာ ေရြးခ်ယ္ေဖာ္ျပခံခဲ့ရပါေသးတယ္။
ကုမၸဏီ စတင္ျဖစ္ခဲ့ပံု . . .
Bindez ကို ကြၽန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္း ကိုထက္ေ၀ (Htet Will) နဲ႔အတူစခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏႇစ္ေယာက္လံုးက MCC Institute, Business Information Technology နဲ႔ ေက်ာင္းၿပီးခဲ့ပါတယ္။ အရင္ကေက်ာင္းမႇာကတည္းက ကြၽန္ေတာ္တို႔ စလုပ္ခဲ့တဲ့ စီမံကိန္းေလးတစ္ခုရႇိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ျမန္မာလိုရႇာလို႔ရမယ့္ Myanmar Search Engine တစ္ခု ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုပ္ခ်င္တယ္။ ေက်ာင္းၿပီးသြားေတာ့လည္း ဒါကို လုပ္ငန္းတစ္ခုအေနနဲ႔လုပ္ခ်င္လို႔ ဆက္ၿပီးလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္မႇာ Project Hub Yangon ရဲ႕ Acceleration Program တစ္ခုမႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အေရြးခံရပါတယ္။ သူတုိ႔က Mentorship ေတြ၊ Guidline ေတြ၊ Networking ေတြလုပ္ေပးတယ္။ Project Hub Yangon က ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို Mr Rahul Batra နဲ႔ ဆက္သြယ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ သူက အရင္က Google မႇာ ေျခာက္ႏႇစ္ေလာက္ၾကာေအာင္လုပ္ခဲ့ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုပ္ခ်င္တာကလည္း Search Engine ဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ တအားအဆင္ေျပပါတယ္။ Mr. Rahul Batra က ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ Mentor အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ သူက ကြၽန္ေတာ္တို႔လုပ္ငန္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး၊ လုပ္ငန္း၊ ေငြေရးေၾကးေရးနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြကို ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆိုတာကို အႀကံေပးပါတယ္။ အဲဒီမႇာ သူကလည္း ဒီ Project ကို လုပ္ငန္းအျဖစ္ လုပ္မယ္ဆိုၿပီး သူ႕အလုပ္က ထြက္ၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔သံုးေယာက္ ဒီလုပ္ငန္း ဆက္လုပ္ခဲ့ၾကတာေၾကာင့္ ကုမၸဏီကို စတင္တည္ေထာင္သူ သံုးေယာက္ျဖစ္သြားပါတယ္။ ပထမဆံုး ကုမၸဏီရဲ႕ Seed Round ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈကို ၂၀၁၄ ခုႏႇစ္မႇာ စၿပီးရရႇိခဲ့တယ္။ အဲဒီကစၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ကုမၸဏီကို တိုးခ်ဲ႕ခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ေျခာက္လေလာက္အၾကာမႇာ Ooredoo လုပ္တဲ့ Idea Box လို႔ေခၚတဲ့ Acceleration Program တစ္ခုမႇာ ျမန္မာျပည္မႇာ အလားအလာရႇိတဲ့ Startup ေတြထဲကတစ္ခုအေနနဲ႔ အေရြးခံခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကလည္း Marketing Distribution နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို အမ်ားႀကီးအကူအညီ ေပးခဲ့ပါတယ္။ Networking ပိုင္းေတြပါအကုန္လံုး ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ Idea Box အတြင္းမႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ Product နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပင္ဆင္မႈေတြလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီ Product က ျမန္မာျပည္အတြက္ တကယ္ေကာ အသံုး၀င္မလား။ မသံုးၾကဘူးဆိုရင္ လူေတြသံုးၾကမယ့္ Product က ဘာလဲ စတာေတြကို သံုးသပ္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆံုး ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဒီသတင္းဆိုတဲ့ Product ကို ထုတ္ထားပါတယ္။ ေနာက္ႏႇစ္လေလာက္အၾကာမႇာ Second Round ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ ရရႇိခဲ့ပါတယ္။
အစကေတာ့ Google.com.mm လိုမ်ဳိး Bindez.com ဆိုတဲ့ Web Search Engine ေလးတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေလ့လာသိရႇိလာတာက ျမန္မာျပည္မႇာရႇိတဲ့သူေတြက Search လုပ္တဲ့အသံုးျပဳေတြက အင္မတန္နည္းပါတယ္။ ျမန္မာလို စလုပ္တာဆိုေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္ နည္းပါေသးတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကလူေတြက Facebook သံုးတဲ့ပံုစံလုိမ်ဳိးေတြကို ပိုၿပီးသေဘာက်ၾကတယ္။ ဆိုလိုတာက ကိုယ္တုိင္ရႇာရတာထက္ ရႇိေနၿပီးသားေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူ သံုးရတာကို ပိုႀကိဳက္ၾကတယ္။
Facebook လိုမ်ဳိး Mobile Application ဘက္ကိုပဲသြားေနတဲ့အခါက်ေတာ့ မိုဘိုင္းဖုန္းအေပၚမႇာ Search လုပ္တဲ့သူေတြလည္း တအားနည္းတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔လို လူမ်ဳိးေတြေတာင္ အလုပ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး၊ ဒါမႇမဟုတ္ ေက်ာင္းစာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးလုိအပ္လာမႇ Search ကိုသံုးၾကတယ္။ လူေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက Entertainment နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ App ေတြ သံုးၾကတယ္။ ျမန္မာျပည္မႇာ Search အတြက္ ေစ်းကြက္က ဒီေလာက္ႀကီးပါဦးမလားဆိုတာကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ေလ့လာၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ထုတ္ကုန္ေတြကို ပံုစံေျပာင္းတယ္။ အခုလက္ရႇိထုတ္ထားတဲ့ App : Tha Din ဆိုရင္ Newscreator လို႔ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုေျပာလို႔ရတာက Information Directory လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ Information ဆိုတဲ့ေနရာမႇာ သတင္းေတြပဲမဟုတ္ဘဲနဲ႔ Market Price ၊ Gold Price ၊ Weather Forecast ေတြ၊ ေနာက္ၿပီး အားကစားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့သတင္းေတြ အားလံုးကို အခ်ိန္နဲ႔တစ္ေျပးညီ ေျပာင္းလဲသမွ် သတင္းေတြကို တစ္ေနရာတည္းမႇာ ျပႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။
အခုလက္ရႇိမႇာ Content Provider ေတြနဲ႔ Partnership လုပ္ထားတာေတြ ရႇိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ Content ေတြဆို တန္ရာတန္ေၾကး ေပးၿပီး၀ယ္တာမ်ဳိးေတြရႇိတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔လုပ္ငန္းနဲ႔ Partner လုပ္ခ်င္တဲ့သူေတြကို ရႇာေနပါတယ္။ Content Publisher ေတြအေနနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ လက္တြဲလုပ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ အၿမဲတမ္း ႀကိဳဆိုေနပါတယ္။
ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈပိုင္း . . .
Seed Round နဲ႔ Angle Round Funding အၿပီးမႇာ 500 Startups ဆိုတဲ့ ကုမၸဏီတစ္ခုကေန ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံဖို႔ ရထားတာရႇိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ကုမၸဏီရဲ႕ ဘ႑ာေရးလုပ္ငန္းစဥ္က Round အထိ သံုးႀကိမ္ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ ရရႇိၿပီးသြားၿပီျဖစ္ပါတယ္။ (Bindez ဟာ လက္ရႇိအခ်ိန္အထိ Third Round Funding အပါအ၀င္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ငါးသိန္းေက်ာ္ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ လက္ခံထားၿပီး ျဖစ္တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ Ref:www.mmtimes.com)
တျခား ဘယ္လုိ Product ေတြ ရႇိပါသလဲ . . .
ကြၽန္ေတာ္တို႔ကုမၸဏီက Software ေတြ၊ Business Application ေတြေရးတဲ့ ကုမၸဏီမဟုတ္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကုမၸဏီ ထုတ္ကုန္အေနနဲ႔ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေလာေလာဆယ္မႇာ BtoC ဆိုတဲ့ Business To Consumer ထုတ္ကုန္ထုတ္တဲ့ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးျမန္မာစာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျမန္မာစာရဲ႕ သဒၵါကိုနားလည္တဲ့ Technology ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမႇာရႇိလို႔ ဒါကိုလည္း လုိင္စင္လုပ္ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ရႇိလုပ္ငန္းအေနနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ BtoC နဲ႔ Technology လုိင္စင္လုပ္တာဆိုၿပီး ႏႇစ္မ်ဳိးရႇိပါတယ္။
Android Application ကိုပဲ အဓိကထားသြားမႇာလား . . .
Android က ျမန္မာျပည္ရဲ႕သံုးစြဲသူအမ်ားဆံုးလို႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ ရာခိုင္ႏႈန္းအမ်ားဆံုးသံုးၾကလို႔ Android ကိုပဲ အေကာင္းဆံုးလုပ္ဖို႔ ဦးစားေပးထားပါတယ္။ iOS ကိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔လုပ္ဖို႔ စဥ္းစားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သံုးစြဲတဲ့သူတအားနည္းသလို အသံုးျပဳသူေတြက တကယ္ပဲသတင္းဖတ္မယ့္ အသံုးျပဳေတြလားဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေလ့လာစရာေတြ အမ်ားႀကီးရႇိပါေသးတယ္။ iOS ကိုသံုးစြဲခ်င္တဲ့သူေတြ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုိခ်င္တဲ့ ပမာဏထိရႇိမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ထပ္လုပ္သြားဖို႔ အစီအစဥ္ရႇိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ့္အျမင္မႇာေတာ့ Android ကိုပဲ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ အရင္လုပ္ခ်င္ပါတယ္။
အသံုးျပဳသူအေနအထား . . .
အခုလက္ရႇိမႇာ အသံုးျပဳသူ ၁၅၀,၀၀၀ ေလာက္ Download ဆြဲထားတာရႇိပါတယ္။ လစဥ္ တစ္ေသာင္းကေန ႏႇစ္ေသာင္းၾကား လက္ရႇိအသံုးျပဳေနတာေတြရႇိပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္မႇာ သိပ္မမ်ားေသးေပမယ့္ လာမယ့္ေျခာက္လအတြင္းမႇာ Marketing နဲ႔ Distribution အပိုင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ လုပ္သြားဖို႔ ရႇိပါတယ္။ အဓိက ေန႔စဥ္အသံုးျပဳသူေတြကို တိုးပြားေအာင္ လုပ္သြားဖုိ႔ စီစဥ္ထားတာေတြရႇိပါတယ္။
ေနာက္ပိုင္းထပ္ထုတ္မယ့္ ထုတ္ကုန္ေတြရႇိလား . . .
ေနာက္ပိုင္းထုတ္ကုန္အေနနဲ႔ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔က သတင္းပိုင္းကို Recommendation လုပ္ေပးႏုိင္တဲ့အပိုင္းကို သြားခ်င္ပါတယ္။ အသံုးျပဳသူဖတ္လိုက္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြေပၚ မူတည္ၿပီး အသံုးျပဳသူေတြႀကိဳက္မယ့္ဟာေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔က အႀကံျပဳႏိုင္ဖို႔ လုပ္သြားမယ္။ ေနာက္ၿပီး E-Commerce လုပ္ခ်င္တာေတြ အမ်ားႀကီးရႇိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုပ္မယ္လို႔ေျပာတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ E-Commerce က ကြၽန္ေတာ္တို႔ကုမၸဏီအေနနဲ႔ သြားခ်င္တဲ့အပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။
Marketing နဲ႔ Promotion ေတြကို ဘယ္လိုလုပ္သြားမႇာလဲ . . .
Digital Marketing အေနနဲ႔ Facebook ကို အဓိကထားၿပီးေတာ့ လုပ္ေနပါတယ္။ ဒါက Online Marketing အေနနဲ႔ျဖစ္ၿပီး Offling Marketing ကေတာ့ သိပ္ႀကီးႀကီးမားမား မလုပ္ျဖစ္ပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ လုပ္သြားဖို႔ အစီအစဥ္ရႇိပါတယ္။ အခုလက္ရႇိ Work.com နဲ႔ Partnership လုပ္ထားၿပီး လြန္ခဲ့တဲ့အပတ္က မႏၲေလးျပပြဲတစ္ခုမႇာ ျပခဲ့တာေတြရႇိပါတယ္။ လာမယ့္ေျခာက္လအတြင္းမႇာ Marketing Campaign ေတြ ဒီထက္ပိုလုပ္သြားဖို႔ရႇိပါတယ္။
Bindez နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သိေစခ်င္တာရႇိလား . . .
Bindez ကိုစၿပီးတည္ေထာင္ကတည္းက ျမန္မာျပည္မႇာရႇိတဲ့ အင္တာနက္သံုးတဲ့အသံုးျပဳသူေတြကို ကူညီဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ သတင္းအားလံုးကို တစ္ေနရာတည္းမႇာ လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ ရရႇိႏိုင္ေစဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေကာင္းတစ္ခုနဲ႔ စခဲ့တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ကြၽန္ေတာ္တို႔ ပိုက္ဆံရႇာဖို႔ဆိုတာထက္ ကုမၸဏီရဲ႕နည္းပညာေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကုမၸဏီရဲ႕ထုတ္ကုန္ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ႏိုင္ငံနဲ႔ဆက္ဆံေရးအေပၚမႇာ တအားဂ႐ုစိုက္တယ္။ ဒီႏိုင္ငံအတြက္ လုပ္ကိုင္ေပးႏိုင္တဲ့ ဒီႏိုင္ငံအတြင္းမႇာ တျခားသူေတြဆီက ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေတြ ယူလာေပးႏိုင္တယ္ဆိုရင္ေတာင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ တစ္၀က္ေလာက္ေအာင္ျမင္ေနၿပီလို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒီကုမၸဏီ ေအာင္ျမင္သြားတယ္ဆိုတာထက္ ဒီကုမၸဏီတည္ရႇိေနတဲ့အခ်ိန္မႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဘာေတြလုပ္ခဲ့လဲ၊ လူေတြအတြက္ ဘာေတြကိုအသံုး၀င္ေအာင္ လုပ္ခဲ့လဲဆိုတာ ဦးစားေပးပါတယ္။ Product တစ္ခု၊ Business တစ္ခု ေအာင္ျမင္မႈမရေသးခင္ တည္ရႇိေနဆဲအခ်ိန္အတြင္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ တတ္ႏိုင္သေလာက္ လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႔ Community ကို အက်ဳိးျပဳသြားခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမႇာလည္း နည္းပညာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တျခားကုမၸဏီေတြကိုလည္း ကူညီသြားဖို႔ရႇိပါတယ္။ နယ္ေတြမႇာလည္း နည္းပညာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လူငယ္ေတြကို လမ္းညႊန္ေပးတာေတြ၊ Training ေပးႏိုင္တာေတြလည္း ရႇိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမႇာ ေက်ာင္းၿပီးစ လူငယ္ေတြ အလုပ္၀င္ၿပီး လာေလ့လာေနတာေတြလည္း ရႇိပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးေတြ ထပ္ၿပီးအမ်ားႀကီးလုပ္သြားႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။
ျဖဴလဲ့မြန္
