ခံစားခ်က္မႇရတဲ့အသိဉာဏ္ (Emotional Intelligence)
Emotional Intelligence (EI) ဆိုတာ ေကာင္းတဲ့ခံစားခ်က္မႇာေရာ၊ မေကာင္းတဲ့ခံစားခ်က္မႇာပါ ရရႇိတဲ့ အသိအျမင္၊ အသိဉာဏ္ျဖစ္ပါတယ္။ ခံစားခ်က္ဆုိရာမႇာ မိမိရဲ႕ခံစားခ်က္မ်ားသာမက သူတစ္ပါးရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြလည္း ပါ၀င္တယ္။ အဲဒီခံစားခ်က္ေတြကရတဲ့ အသိဉာဏ္ကိုသံုးၿပီး ဘ၀မႇာပိုၿပီး ေအာင္ျမင္လာႏိုင္သလို လူ႕ဘ၀မႇာ ေနရက်ဳိးပိုနပ္လာမႇာျဖစ္တယ္။
အယူအဆ
ဒီ EI သေဘာတရားကို စိတၲေဗဒပညာရႇင္ Daniel Goleman က သူေရးတဲ့ ၁၉၉၅ ခုႏႇစ္အတြင္း အေရာင္းရဆံုး Emotional Intelligence: Why it can matter more than IQ ဆုိတဲ့စာအုပ္မႇာ ထုတ္ေဖာ္တင္ျပခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။ Howard Gardner နဲ႔ Peter Salovey တုိ႔ရဲ႕အယူအဆေတြကို အေျခခံၿပီး ေရးထားတာျဖစ္တယ္။ သူက EI မႇာ ေအာက္ပါအခ်က္ ငါးခ်က္ပါ၀င္ေၾကာင္း ေထာက္ျပပါတယ္။
– မိမိရဲ႕ခံစားခ်က္ေတြကို သိျခင္း
– ခံစားခ်က္ေတြကို ထိန္းကြပ္ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ျခင္း
– မိမိကိုယ္မိမိ တြန္းအားေပးျခင္း
– တစ္ပါးသူေတြရဲ႕ခံစားခ်က္ကို စာနာနားလည္ျခင္း
– လူေတြနဲ႔ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံတတ္ျခင္း
စိတ္ခံစားခ်က္ေတြဟာ ဦးစီးေဆာင္ရြက္သူေတြရဲ႕ေအာင္ျမင္ေရးမႇာ အေရးႀကီးပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲရႇိေနတဲ့ ကာလေတြ၊ ဖိအားေတြ၊ အက်ပ္အတည္းေတြ ရႇိေနတဲ့အခ်ိန္ေတြမႇာ EI ဟာ အသံုး၀င္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ေအာင္ျမင္မႈဆုိတာ အဲဒီလို ခံစားခ်က္ေတြကို သိရႇိနားလည္ကာ ကိုင္တြယ္တတ္ျခင္း အေပၚမႇာ တည္မႇီေနလုိ႔ျဖစ္တယ္။ ဆုိၾကပါစို႔၊ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ စိတ္ဆိုးသြားတယ္။ ဒီအခါမ်ဳိးမႇာ အက်ဳိးရႇိေအာင္ အဲဒီေဒါသခံစားခ်က္ကို EI က ဘယ္လိုကိုင္တြယ္သင့္တယ္ဆုိတာ ျပေပးမႇာျဖစ္တယ္။ ခံစားခ်က္နဲ႔ ယႇဥ္တဲ့အသိဉာဏ္ (EI) ကို သံုးၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ထိန္းကြပ္စီမံခန္႔ခြဲလာႏိုင္မႇာျဖစ္ၿပီး သူတစ္ပါးနဲ႔ဆက္ဆံရာမႇာလည္း အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ရလဒ္ေတြ ရလာႏိုင္မႇာ ျဖစ္တယ္။
လက္ေတြ႕ေဆာင္ရြက္ရန္
ေအာက္ပါတုိ႔ကို ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ EI ကို ရရႇိႏိုင္တယ္။
၁။ မိမိကိုယ္မိမိ သတိထားမိပါေစ။ ။ အေတြးစိတ္ေတြနဲ႔ ခံစားစိတ္ေတြဟာ တစ္ၿပိဳင္နက္လိုလို ျဖစ္ၾကေပမယ့္ ခံစားခ်က္ကို စိတ္က သတိမထားမိတတ္ပါဘူး။ ဒီအခ်က္ဟာလည္း အေရးႀကီးတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ခံစားဖူးတဲ့အရာေတြကို အေျခခံၿပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ၾကတာျဖစ္လုိ႔ပါပဲ။
၂။ စိတ္ခံစားခ်က္မ်ားကို ထိန္းကြပ္စီမံခန္႔ခြဲပါ ။ ။ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းဦးစီးေခါင္းေဆာင္ေတြအားလံုးဟာ သူတုိ႔ရဲ႕စိတ္ခံစားခ်က္ေတြ၊ အထူးသျဖင့္ ေဒါသ၊ေသာကနဲ႔ ၀မ္းနည္းစိတ္ေတြကို ထိန္းကြပ္စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ၾကတယ္။
၃။ ၀န္ထမ္းတုိင္း အလုပ္လုပ္ခ်င္စိတ္ရႇိေအာင္ သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္အတက္အက်ကို နားလည္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး ကူညီပံ့ပိုးေပးပါ။
၄။ တစ္ပါးသူရဲ႕ခံစားခ်က္ကို မႇန္မႇန္ကန္ကန္ နားလည္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး လုိက္ေလ်ာညီေထြ က်င့္ႀကံလုပ္ကိုင္ပါ။
၅။ လူေတြနဲ႔ထိေတြ႕ဆက္ဆံေနဖို႔ လိုတယ္။ ခံစားခ်က္ေတြဟာ လူအခ်င္းခ်င္း ကူးစက္ပ်ံ႕ႏႇံ႔လြယ္တယ္။ အဲဒီလိုနည္းနဲ႔ သိရႇိလာတဲ့အခ်က္ေတြကို အထက္ အမႇတ္စဥ္တစ္ကေနေလးအထိ အခ်က္မ်ားကို သံုးၿပီး အခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံေရးေကာင္းလာႏိုင္တယ္။
ညႊန္႔ေသာင္း
