ကိုယ့္ရဲ႕ Business Partner အေပၚမႇာလည္း Ethics ရႇိဖို့လိုတယ္ဆုိတဲ့ ဦးထြန္းထြန္းႏိုင္

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းလုပ္ရာမႇာ Ethics ရဲ့ အေရးပါပံု

Ethic ကေတာ့ စီးပြားေရးလုပ္တဲ့ေနရာမႇာ တကယ္အေရးပါ ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ Sustainable ျဖစ္ဖုိ့ပါ။ လုပ္ငန္း တစ္ခုေအာင္ျမင္ဖုိ့နဲ့ ေရရႇည္ရပ္တည္ဖုိ့က နာမည္ေကာင္း ရႇိဖုိ့ လုိပါတယ္။ အဲဒီ နာမည္ေကာင္းရႇိဖုိ့ကလည္း ကုိယ့္မႇာ Business Ethics  ရႇိဖုိ့လုိပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္အ ေပၚ၊ ကိုယ့္ရဲ့၀န္ထမ္းေတြအေပၚနဲ့ ေနာက္တစ္ခုက ကိုယ့္ရဲ႕  Business Partner  အေပၚမႇာလည္း Ethics  ရႇိဖို့လိုပါတယ္။

Ethics  ဆိုတာက ကိုယ့္ရဲ႕ ခံယူခ်က္၊ က်င့္၀တ္ တစ္ခုပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ့္အျမင္ကေတာ့ စီးပြားေရးလုပ္တဲ့အခါ မႇာ သမာအာဇီ၀နဲ့ သမာသမတ္က်က် ေျဖာင့္ေျဖာင့္တန္းတန္း လုပ္တယ္ဆုိတာကုိ Ethics လုိ့ နားလည္ပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕ Partner  အေပၚမႇာ စာရင္းေတြလိမ္ျပတာ၊ အခြန္ေရႇာင္ဖုိ့ အတြက္ ေနာက္တစ္ခုက၀န္ထမ္းေတြကို လစာေတြ၊ Bonus  ေတြအမ်ားႀကီး မေပးခ်င္တဲ့အတြက္ စာရင္းေလ်ာ့ျပတာမ်ဳိး ေတြကအစ ေသးေသးမႊားမႊားေလးေတြအထိ ကြၽန္ေတာ္တုိ့ က ထိန္းရမႇာျဖစ္ပါတယ္။

ဦးထြန္းထြန္းႏိုင္
Managing Director
Blue Ocean Operating Management 
Management Co Ltd

Ethics မရႇိရင္ ျဖစ္လာႏိုင္မယ္႕ အက်ဳိးဆက္

အဓိကကေတာ့ Trust ပါပဲ။ တကယ္ Ethics မရႇိရင္ တစ္ ေယာက္နဲ့တစ္ေယာက္ Trust မရႇိေတာ့ဘူး။ အလုပ္ရႇင္နဲ့ ၀န္ထမ္းေတြၾကားထဲမႇာလည္း Trustမရႇိေတာ့ဘူး။ ကိုယ့္ရဲ႕  Department အခ်င္းခ်င္းမႇာလည္း Turst မရႇိေတာ့ဘူး။ Customer ေတြကလည္း Trust မရႇိေတာ့ဘူး။ ဥပမာ- ကြၽန္ေတာ္တို့ဆုိ Call Center  ေတြ လုပ္ေနတယ္။   Mobile Value-added Service    ေတြလုပ္ေနတယ္။ ဥပမာ- ေျပာရ ရင္ အဲဒီမႇာ ကြၽန္ေတာ္တုိ့က တစ္ခါေခၚရင္ တစ္မိနစ္ေခၚရင္ ၃၀ က်ပ္ျဖတ္ပါမယ္လို့ ေၾကညာထားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ ေတာ္တုိ့က Customer မသိဘဲနဲ့ ၅၀ က်ပ္၊ တစ္ရာက်ပ္ ျဖတ္တာမ်ဳိးေတြ လုပ္လုိ့ရႇိရင္ Customer ကေတာ့ သိမႇာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ့ဘက္ကက်ေတာ့ Customer  ကို Inform မလုပ္ဘဲနဲ့ လုပ္တယ္ဆုိတာက Ethics မရႇိဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ့က စၿပီးေခၚကတည္း က IVR (Interactive Voice Response)  မႇာ ဒီ Call ကေတာ့ ဘယ္ေလာက္ ျဖတ္ပါမယ္၊ SMS ဆုိရင္လည္း ဒီလုိ SMS  အတြက္ တစ္ရက္ကို ဘယ္ေလာက္ ျဖတ္ပါ မယ္ဆိုတာေတြကို ႀကိဳတင္ၿပီးေျပာထားပါတယ္။ Code of Conduct  ကြၽန္ေတာ္တုိ့မႇာရႇိရပါတယ္။ အဲဒီလုိမ်ဳိး မရႇိဘူး ဆုိရင္ Customer ေတြက ဒီကုမၸဏီက လူေတြဆီက ပိုက္ ဆံေတြလိမ္ေနတယ္၊ Service က်ေတာ့ ဒီေလာက္မေပးဘူး ဆုိတဲ့ Trust ပ်က္သြားရင္ ကုမၸဏီလည္းပ်က္ႏုိင္ပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္တုိ့ ျမန္မာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမႇာ ခဏခဏၾကားေနရတဲ့ ပိုက္ဆံေတြလိမ္သြားတာ၊ အေႂကြးေတြ ၀ယ္ၿပီးေတာ့ ပိုက္ဆံျပန္မဆပ္တာ၊ ပဲ/စပါး ႀကိဳ၀ယ္ထားၿပီး ပဲေတြ၊ စပါးေတြေပၚလာေတာ့ ေစ်းက က်သြားၿပီး ႐ံႈးသြား တယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ မ၀ယ္ေတာ့ဘဲ ထြက္ေျပးသြားတာ ဆုိတာမ်ိဳးေတြက်ေတာ့ သူတစ္နပ္စား႐ံုေလာက္ပဲရပါမယ္၊ ဒီအသုိင္းအ၀ုိင္းမႇာ သူျပန္၀င္လုိ့ မရေတာ့ပါဘူး။ ေရရႇည္ သြားခ်င္တယ္၊ သားစဥ္ေျမးဆက္ နာမည္ေကာင္းနဲ့သြား ခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ Ethics ရႇိဖုိ့ လုိပါတယ္။

Ethics ရႇိ၊ မရႇိ ဆိုတာ ကိုယ္႕ရဲ့ Role Model ဆိုင္၊ မဆိုင္

အဓိကကေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ပတ္၀န္းက်င္ပါ။ ဥပမာေျပာရရင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ့ငယ္ငယ္တုန္းကဆုိ အေဖနဲ့အေမေတြက သင္ ေပးပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ငယ္ငယ္တုန္းက မုန့္ဖိုးေပးတာကို အလြဲသံုးစားလုပ္လို့ အ႐ုိက္ခံ ရဖူးပါတယ္။ အဲဒီကတည္း က မိဘေတြက ပိုက္ဆံဆိုတာ ဘယ္ေနရာမ်ဳိးေတြမႇာ သံုးရ တယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြ ကိုယ့္ကိုသင္ေပးတာပါ။ ေနာက္တစ္ခုက ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာမႇာ ေအာင္ျမင္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းရႇင္ေတြကို ၾကည့္ရင္ သူတုိ့ရဲ႕ Corporate Governance  ၊ သူတုိ့ရဲ႕ စာရင္းဇယားေတြ၊ သူတုိ့ရဲ႕ ၀န္ထမ္းေတြကို ဆက္ဆံပံုနဲ့ Legal Structure …  စတာေတြကုိ သူတုိ့က စနစ္တက် စည္းကမ္းရႇိရႇိလုပ္တာ ေတြ႕ရတယ္။ တင္ဒါ (Tender) ေတြ ၿပိဳင္တယ္ဆုိရင္လည္း Transparency  ရႇိေအာင္ လုပ္ၾကပါ တယ္။ အဲဒီလုိမ်ိဳးေတြ လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ သူတုိ႕က ကမၻာ ေက်ာ္တဲ့ကုမၸဏီေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ့ ျမန္မာ ႏုိင္ငံက လုပ္ငန္း ရႇင္ေတြက ဘာကိုၾကည့္သင့္သလဲဆုိေတာ့ အရင္ဆိုရႇယ္လစ္ေခတ္၊ စစ္အစိုးရေခတ္က စီးပြားေရးလုပ္ တဲ့ပံုစံနဲ့ မတူေတာ့ပါဘူး။ အခုကြၽန္ေတာ္တုိ့ တုိင္းျပည္က လည္း ပြင့္လာၿပီ၊ ႏုိင္ငံတ ကာနဲ့ ေစ်းကြက္လည္း ရင္ေပါင္ တန္းႏိုင္လာေတာ့မယ္၊ ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီေတြကလည္း ၀င္ လာၿပီဆုိေတာ့ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီေတြနဲ့ေပါင္းဖုိ့၊ သူတုိ့နဲ့ Partnership လုပ္ဖုိ့၊ ဒါမႇမဟုတ္ရင္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြ ကိုေရာင္းဖုိ့၊ Stock Exchange  အထိ တင္ဖုိ့ဆိုတာေတြ အကုန္လံုးက Business Practice  ေတြ၊ Ethics ေတြ၊ Code of Conduct  ေတြ လုိပါတယ္။

ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီတစ္ခုက ျမန္မာႏုိင္ငံကိုလာၿပီး ျမန္မာကုမၸဏီတစ္ခုနဲ့ေပါင္းေတာ့မယ္ဆုိရင္ သူတုိ့အရင္ဆံုး လုပ္တာက Due Diligence ပါ။  ဒီ Process က ဘာလဲဆုိေတာ့ ဒီကုမၸဏီကဘယ္သူေတြ Run ေနသလဲ၊ အဲဒီ Run ေနတဲ့  Board of Director  ေတြရဲ႕ List က Clear ျဖစ္ရဲ႕လား၊ အေမရိကန္ Sanction လုပ္ထားတဲ့ List မႇာပါလား၊ ဒီလူေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာ နာမည္ေကာင္း ရတဲ့လူျဖစ္ရဲ႕လား စသျဖင့္ အဲဒီ လူေတြရဲ႕Business Structure ကို ၾကည့္ၿပီးမႇ က်န္တဲ့လုပ္ငန္းပိုင္းေတြျဖစ္တဲ့ Accounting ၊ Operation ပိုင္းေတြကို ၾကည့္ပါတယ္။ အဲဒါေတြ ေသ ခ်ာၿပီဆုိမႇ ေပါင္းဖုိ့လုပ္ၾကတာပါ။

Ethics  မျဖစ္တဲ႕သူကိုေတြ့ရင္

ဒါကလည္း လူနဲ့ပဲဆိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။ ကုမၸဏီက ေကာင္း ေနေပမယ့္ လူကေကာင္းခ်င္မႇ ေကာင္းမႇာပါ။  အဓိကကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြနဲ့ လက္တြဲလုပ္ရင္ သူတို့ကကိုယ့္ဘက္ ကိုၾကည့္သလိုပဲ ကိုယ္ကလည္း သူတို့ Background ကို လည္းၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဥပမာ- ဒီ ကုမၸဏီက အာဆီ ယံမႇာ ဘယ္ေလာက္အထိ Strong ျဖစ္သလဲ၊ စင္ကာပူဆုိ ရင္လည္း စင္ကာပူမႇာ ဘယ္ေလာက္အထိ Strong ျဖစ္ လည္း ၾကည့္ရပါမယ္။ ႏုိင္ငံျခားမႇာက ၾကည့္ရပိုလြယ္ၿပီး အဲဒီလုိၾကည့္ေပးတဲ့ Agency ေတြလည္း ရႇိပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ သံုးႏႇစ္စာ အခြန္ေဆာင္ထားတဲ့ စာရင္းတုိ့၊ သူတုိ့ရဲ႕Director List  စတာေတြ ေတာင္းၾကည့္လုိ့ရပါတယ္။

Ethics နဲ့ပတ္သက္လို့ ေလးစားရတဲ႕ပုဂၢိဳလ္

ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ Warren Buffett  ၊ Bill Gates  တို့လို လုပ္ငန္းရႇင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို အားက်ပါတယ္။  ျမန္မာ ႏိုင္ငံမႇာဆိုရင္လည္း အန္ကယ္ Serge Pun  တုိ့လုိလူမ်ဳိးေတြ၊ ေဒါက္တာစိုင္းဆမ္ ထြန္းတို့လိုလူ မ်ဳိးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ တို့က အရင္ကတည္းက စီးပြားေရးကို သမာသမတ္က်က် လုပ္လာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိလူမ်ိဳးေတြလည္း ျမန္ မာႏိုင္ငံမႇာ အမ်ားႀကီးရႇိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက အရီး ေတာင္းတို့ လို ႏႇစ္တစ္ရာေက်ာ္သက္တမ္းရႇိတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ ေနသူေတြ  မိ႐ိုးဖလာလုပ္ငန္းေတြကတစ္ဆင့္ ႀကီးပြားလာ သူေတြ အမ်ားၾကီးရႇိပါတယ္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရႇင္ေတြအေနနဲ့ လိုက္နာထားရႇိသင္႕တဲ႕ Ethics

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရႇင္ေတြ လိုက္နာထားရႇိသင့္တဲ့ Ethics ေတြအေနနဲ့ နံပါတ္တစ္ကေတာ့ ကတိတည္ဖို့ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္တဲ့အခါ လူငယ္ေတြမႇာက ဘယ္လိုျဖစ္ေနလဲဆို ရင္ Over  Promise Under Deliver    ျဖစ္ပါတယ္။ Over  Promise  ဆိုတာကေတာ့ ကတိကို လြယ္လြယ္ကူကူနဲ့ ေပး တတ္ၾကတယ္။ ကိုယ္က လြယ္လြယ္ကူကူနဲ့ မနက္ျဖန္ ၿပီးတယ္ ဆုိၿပီး ေျပာလုိက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္တမ္း မနက္ျဖန္မၿပီး ဘူး၊ ေနာက္ထပ္ ႏႇစ္ရက္ သံုးရက္ေလာက္ေနမႇ ၿပီးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကုိယ္က မနက္ျဖန္ေပးမယ္လုိ့ေျပာထားတာ ေၾကာင့္ Customer က ကိုယ့္ကို ေစာင့္ေနပါတယ္။ ကိုယ့္ဘက္က မေပးႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ကတိပ်က္တာပါ။ အဲဒီလုိ တစ္ခါ၊ ႏႇစ္ခါ၊ သံုးခါေလာက္ပ်က္ရင္ ကိုယ္က ကတိပ်က္သူ စာရင္းထဲမႇာပါ သြားတဲ့အတြက္ Customer က ကိုယ့္ကို မယံုေတာ့ဘူး၊ ကိုယ္နဲ့ အလုပ္မလုပ္ေတာ့ပါဘူး။ စီးပြားေရးလုပ္တယ္ဆုိရင္ ကတိတစ္လံုးတည္ဖုိ့ လုိပါတယ္။

ေနာက္နံပါတ္ႏႇစ္ကေတာ့ ကိုယ္က်င့္တရားေကာင္း ဖို့ လုိပါတယ္။ ကုိယ္က်င့္တရားဆိုတဲ့ေနရာမႇာလည္း ကြၽန္ ေတာ္တို့လည္း ပုထုဇဥ္ေတြပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္မႇာ အမည္းစက္မထင္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းရပါ တယ္။ နံပါတ္သံုးကေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ကုမၸဏီမႇာ Ethics  နဲ့ ပတ္သက္တာေတြကို Code of Conduct  လုပ္ၿပီးေတာ့ Practice  လုပ္ကိုလုပ္ရပါတယ္။ ကိုယ္က ေျပာေန႐ံုနဲ့မရပါ ဘူး။ ကိုယ့္ရဲ႕၀န္ ထမ္းေတြကို စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြခ်မႇတ္ ၿပီးေတာ့ လုပ္ရပါမယ္။ ဥပမာ- ကြၽန္ေတာ့္ ႐ံုးမႇာဆုိရင္ အလြဲသံုးစားလုပ္တယ္ဆုိရင္ ျဖဳတ္တဲ့အဆင့္အထိ လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိမ်ဳိးမျဖစ္ေအာင္လည္း ကြၽန္ေတာ္တုိ့က Prevent လုပ္ၿပီး သူတုိ့ကို Educate လုပ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ့က Global Compact    အဖြဲ့ကို ၀င္ထားေတာ့ သူ့မႇာပါတဲ့ Golden Rule  ဆယ္ခ်က္ကို မျဖစ္မေနလုိက္နာရပါတယ္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစလုပ္မယ္႕သူေတြကို Ethics နဲ့ပတ္သက္လို့ အႀကံျပဳခ်င္တာရႇိရင္

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစလုပ္မယ့္သူေတြအေနနဲ့ ဥပမာ- ကြမ္း ယာဆိုင္တို့ ဆံပင္ညႇပ္ဆိုင္အစရႇိတဲ့ တစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္လုပ္ငန္း ေတြကအစ အႀကံေပးခ်င္တာက ေရႇ႕ကေျပာခဲ့တဲ့ ကတိ တည္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မႇာ ကတိမတည္တတ္ၾကဘူး။ အထူးသျဖင့္ အကၤ်ီခ်ဳပ္ဆုိင္ ေတြ ဥပမာ- အက်ႌတစ္ထည္အပ္ရင္ တစ္လၾကာမယ္လုိ့ေျပာ ပါတယ္။ တစ္လျပည့္တဲ့အခါမႇာ ဖုန္းဆက္ေတာ့ မရေသးဘူး။ ေနာက္တစ္ပတ္ ထပ္ေစာင့္ရတယ္။ သူကဘာလုိ့ ဒီလုိလုပ္ လည္းဆုိေတာ့ သူ့တစ္ဆုိင္တည္းရႇိလုိ့။ ဒါမ်ဳိးေတြက မျဖစ္ သင့္ပါဘူး။ ဘန္ေကာက္လိုေနရာမ်ဳိးမႇာ ကုတ္အကၤ်ီခ်ဳပ္ရင္ ဒီေန့ခ်ဳပ္ရင္ မနက္ျဖန္ရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ Competition မ်ားတဲ့အတြက္ အၿပိဳင္အဆုိင္ Service ေတြ ေပးလာၿပီး လုိက္နာရမယ့္အရာေတြလည္း ရႇိလာပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ Comsumer Safety    ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကြမ္းယာေရာင္းတဲ့သူဆိုရင္လည္း သူရဲ႕စားသံုးသူ Safety ျဖစ္ ေအာင္ ကြမ္းကအစ၊ ထံုးကအစ နည္းနည္းေစ်းပိုေပးၿပီး စား သံုးသူေတြအတြက္ေကာင္းေအာင္ လုပ္ေပးတာမ်ဳိးပါ။ သတင္း စာေတြထဲမႇာ ေတြ႕ေနရတဲ့ စားစရာေတြထဲမႇာ ဆိုးေဆးထည့္ ၾကတယ္ဆုိတာေတြက Ethics ကိစၥပဲျဖစ္ပါတယ္။ Chemical မႇာ စားေသာက္ကုန္အတြက္ ဆိုးေဆးက အစကတည္းက ရႇိၿပီးသားျဖစ္ေပမဲ့ သူတို့က အျမတ္နည္းမႇာစိုးရိမ္တဲ့အတြက္ ခ်ည္ထည္ေတြမႇာ သံုးတဲ့ဆိုးေဆးေတြကို ထည့္ၾကတယ္။ အဲဒါေတြက ေပါတဲ့အတြက္ အျမတ္က်န္တယ္။ ဒါေပမဲ့ Ethics Point of View  ကေန ၾကည့္ရင္ေရာ၊ ဗုဒၶဘာသာနည္းအရ ၾကည့္ရင္ေရာ မေကာင္းပါဘူး။ ေနရာတုိင္းမႇာ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ကိုယ့္ရဲ႕ Consumer Safety    ကိုေပးႏုိင္တယ္၊ ကတိတည္ႏုိင္ တယ္ဆုိရင္ အဲဒီလုပ္ငန္းတစ္ခုက အျမတ္နည္းရင္ေတာ့နည္း မယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရရႇည္ရပ္တည္ႏုိင္ဖုိ့အတြက္ လြယ္သြားတယ္၊ အခ်ိန္တုိတုိနဲ့ နာမည္ေကာင္းရႏုိင္ပါတယ္။