Business Ethics တစ္ခုက ကိုယ့္လုပ္ငန္းရဲ႕ Philosophy ပါပဲလုိ႔ဆုိတဲ့ XENON CO LTD ရဲ႕ MD ဦးမ်ိဳးမင္းဦး
ဦးမ်ိဳးမင္းဦး
Managing Director
XENON Co Ltd
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းလုပ္ရာမႇာEthics ရဲ့ အေရးပါပံု
စီးပြားေရးလုပ္တဲ့အခါမႇာ Business Ethics က အမ်ားႀကီး အေရးပါပါတယ္။ ျမန္မာလိုဆိုရင္ေတာ့ က်င့္၀တ္ေပါ့။ အ ရႇည္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ က်င့္ႀကံရမယ့္၀တၲရားပါ။ Business Ethics တစ္ခုက ကိုယ့္လုပ္ငန္းရဲ႕ Philosophy ပါပဲ။ ဒီ ေတာ့ Ethics က ကိုယ့္လုပ္ငန္းရဲ႕Philosophy of Business ကိုအၿမဲ Reflect လုပ္ေနတာေပါ့။ ကိုယ့္လုပ္ငန္းရဲ႕ Ethics ကိုၾကည့္ၿပီးေတာ့ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ (ကိုယ့္လုပ္ငန္းရဲ႕ ခ်မႇတ္ထားတာ)ေတြကို တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကို တျခားလူက ျမင္သာတာေပါ့။ Business တစ္ခုရဲ႕ တိုက္ ႐ုိက္ပတ္သက္ေနတဲ့သူေတြ (Supplier ေတြ၊ Client ေတြ၊ ကိုယ့္ရဲ႕ Employee ေတြ) ဒါအျပင္ သြယ္၀ိုက္ပတ္သက္ေန တဲ့သူေတြ (အျခားျပည္သူေတြ၊ စားသံုးသူေတြ၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ စတာေတြ) နဲ့ Business Ethics က သက္ ဆိုင္ေနတယ္လို့ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို့က Advertising ကို အေျခခံတဲ့ကုမၸဏီျဖစ္တာေၾကာင့္ ကြၽန္ ေတာ္တို့ထိေတြ႕ဆက္ဆံရတဲ့ Client ၊Supplier ေတြအေပၚ မႇာ အမ်ားႀကီး Ethics ရႇိရပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို့နဲ့ အလုပ္ လုပ္တဲ့ GE ဆိုရင္ ဒီကိုစၿပီး၀င္လာေတာ့ Supplier Form ေတြ လုပ္ကတည္းက ကြၽန္ေတာ္တို့ကုမၸဏီရဲ႕ Ethical Code ေတြေတာင္းပါတယ္။ ဒီအေပၚမႇာၾကည့္ၿပီးေတာ့မႇ Listed Supplier ျဖစ္ဖို့ Submit လုပ္ေပးရပါတယ္။ အဲဒီမႇာကတည္းကစၿပီးေတာ့Ethics က ပိုပိုၿပီးအေရးႀကီး တယ္ဆိုတာကို သိလာပါတယ္။ ဓမၼဓိ႒ာန္က်တဲ့ အေၾကာင္း အရာတစ္ခုကို ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဥပမာ- အလုပ္ခ်ိန္တိတိ က်က်ရႇိတာ၊ အလုပ္ခ်ိန္ေက်ာ္ရင္ အခ်ိန္ပိုေၾကး သတ္မႇတ္ ေပးတာတို့ စတာေတြဟာလည္း Business Ethics ထဲမႇာပါ သင့္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြပါပဲ။ ကုမၸဏီတစ္ခုရဲ႕ Ethical Code ေတြထဲမႇာ CSR (Corporate Social Responsibility ) Activities ေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ တကယ္တမ္းအဖြဲ့အ စည္းအႀကီးႀကီးေတြနဲ့လုပ္တဲ့အခါ အဲဒီလို အေၾကာင္းအရာ ေလးေတြက မရႇိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့အရာေတြဆိုတာ ေတြ့ရပါ တယ္။
စီးပြားေရးလုပ္ငန္း လုပ္ရာမႇာ Ethics မရႇိရင္ ျဖစ္လာႏိုင္မယ္႕ အက်ဳိးဆက္
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမႇာ ေရရႇည္ လုပ္ကိုင္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာEthics ရႇိမႇျဖစ္မႇာပါ။ ေရရႇည္သြားခ်င္တဲ့ လုပ္ငန္းတစ္ခုမႇာ ဆိုရင္Ethics ကို ထိန္းၿပီးသြားမႇ ရပ္တည္ႏိုင္မႇာပါ။ Business Ethics ကေတာ့ မျဖစ္မေနရႇိသင့္တာေပါ့။ဥပမာ-အစိုးရကလည္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကိုRules and Regulations ေတြအရ ထိန္းေက်ာင္းထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Business Ethics ေတြကေတာ့ ကိုယ္တိုင္လုပ္သင့္တဲ့အရာ တစ္ခုေပါ့။ ဥပမာ-ကိုယ့္လုပ္ငန္းကထြက္တဲ့ အမႈိက္သ႐ုိက္ ကအစ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ျပန္ၿပီးReuse ျပန္လုပ္မလား၊ Recycle ျပန္လုပ္မလားစတာေတြေပါ့။ ဒီလို Environmental Ethics ေတြက ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ လုပ္ခ်င္မႇ ျဖစ္မယ့္အရာေတြ ပါ။ Ethicsေတြမႇာ Private ကုမၸဏီေတြ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္း က်င္ကို ထိခိုက္ေစတဲ့လုပ္ငန္းေတြလုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြမႇာ ဆိုရင္ေတာ့ Environmental Ethical Issue ၊Human Resource နဲ့ပတ္သက္တဲ့ Ethical Issue ေတြက မျဖစ္မေန ရႇိသင့္တယ္လို့ ထင္ပါတယ္။
Ethics နဲ့ပတ္သက္လို့ ေလးစားရတဲ႕ပုဂၢိဳလ္
ကြၽန္ေတာ္ Ethics နဲ့ပတ္သက္လို့ ေလးစားရတဲ့ပုဂၢဳိလ္ေတြ အမ်ားႀကီးရႇိပါတယ္။ မႇတ္မႇတ္ရရေျပာရမယ္ဆိုရင္ ကြၽန္ ေတာ့္ကိုအၿမဲတမ္း Ethical Issue နဲ့ပတ္သက္ၿပီး သင္ေပးတဲ့ ၤFame Pharmaceutical ကုမၸဏီရဲ႕ Managing Director ေဒါက္တာခင္ေမာင္လြင္ကို ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ Ethics နဲ့ပတ္သက္ လို့ ေလးစားရတဲ့ပုဂၢဳိလ္လို့ ညႊန္းဆိုခ်င္ပါတယ္။ ဆရာက ကြၽန္ေတာ့္ကို Business နဲ့ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ အမ်ားႀကီးသင္ေပးပါတယ္။ အဲဒီထဲမႇာEthics နဲ့ ပတ္ သက္တာေတြလည္းပါပါတယ္။ ဆရာေျပာတဲ့အထဲမႇာ Ethics နဲ့ပတ္သက္ၿပီး ေခါင္းထဲစြဲထင္ေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာ ကေတာ့ ‘ကတိတည္ပါ’ ဆိုတဲ့စကားပါ။ အဲဒီစကားေလး တစ္ခြန္းက အင္မတန္ဓမၼဓိ႒ာန္က်ေပမဲ့ ဒီဟာကို ကြၽန္ေတာ့္ ရဲ႕ ပင္မမ႑ဳိင္တစ္ခုလို သေဘာထားၿပီး အလုပ္လုပ္တဲ့အခါ လုပ္ငန္းမႇာ Client ေတြဟာ ကိုယ့္အေပၚ ယံုၾကည္မႈရႇိလာၿပီး လုပ္ကိုင္ရတဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ေတြလည္း ပိုၿပီးအဆင္ေျပေခ်ာေမြ့ လာပါတယ္။ ကတိတည္တာဟာ ေငြေရးေၾကးေရးအရတင္မ ဟုတ္ဘဲအလုပ္လုပ္တဲ့ေနရာမႇာပါ အေရးႀကီးပါတယ္။
Ethics ရႇိ၊ မရႇိဆိုတာ ကိုယ္႕ရဲ့ Role Model နဲ့ဆိုင္၊ မဆိုင္
ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ပုဂၢလိကအျမင္အေနနဲ့ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အလြန္ အေရးႀကီးပါတယ္။ ကိုယ္အားက်တဲ့သူလုပ္တဲ့အလုပ္ေတြဆိုရင္ ကိုယ္ကလည္း လိုက္လုပ္ခ်င္တဲ့စိတ္ကေလးက ေပၚ လာမႇာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ Role Model ေပၚမႇာ အမ်ားႀကီးမူ တည္ေနတယ္လို့ေျပာခ်င္ပါတယ္။
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရႇင္ေတြအေနနဲ့ လိုက္နာထားရႇိသင္႕တဲ႕ Ethics ေတြ
ဒီအပိုင္းမႇာ ကြၽန္ေတာ္ကJunior ျဖစ္ေနေတာ့ အမ်ားႀကီးမေျပာတတ္ေပမဲ့ ကတိတည္ပါဆိုတဲ့ စကားကိုေတာ့ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။ ၀န္ထမ္းေတြနဲ့ပတ္သက္ၿပီးလည္း အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလႇန္ေလးစားမႈ (Mutual Respect )အေနနဲ့ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ ကုိယ့္လုပ္ငန္းက ထြက္တဲ့အမႈိက္သ႐ုိက္ကအစ အျခားစြန့္ပစ္ပစၥည္းေတြကို တျခား သူေတြ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ စတာေတြကို မထိခိုက္ေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ေစခ်င္ပါတယ္။
Ethical မျဖစ္တဲ႕သူေတြကိုေတြ့ရင္
ဒီလိုလူမ်ဳိးေတြကို စီးပြားေရးေလာကမႇာလည္း အမ်ားႀကီး ျမင္ေတြ႕ရပါတယ္။ Ethical မျဖစ္တဲ့သူေတြနဲ့ ေတြ႕မယ္ဆို ရင္ ေရရႇည္မႇာလုပ္ကိုင္ႏိုင္ဖို့ အဆင္မေျပႏုိင္တဲ့အတြက္ အျခား Business Partner ေျပာင္းၿပီးလုပ္ကိုင္ရမႇာပါ။ ေနာက္တစ္မ်ဳိးလုပ္ကိုင္ႏိုင္တာက Business Contract အ ေနနဲ့ပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို့ကုမၸဏီမႇာ Law Firm ငႇားထားပါ တယ္။ Legal Consultant ေတြနဲ့လည္း တိုင္ပင္ၿပီးေတာ့ အၿမဲလုပ္ကိုင္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာက၀င္လာရင္ Ethics ေဖာက္တာေတြပိုမ်ားလာႏို္င္တဲ႕ အတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားသင္႕ပံု
ႏုိင္ငံတကာနဲ့ဆိုရင္လည္း ဒီဘက္မႇာ ကြၽန္ေတာ္တို့ Legal Consultant ေတြနဲ့တိုင္ပင္ၿပီးလုပ္ကိုင္တဲ့အတြက္ အေရာင္း အ၀ယ္ကိစၥေတြမႇာ Contract ေတြရႇိပါတယ္။ လတ္တေလာ ႏိုင္ငံတကာက၀င္လာတဲ့ (ကြၽန္ေတာ္တို့နဲ့ လက္တြဲလုပ္ကိုင္ ေနတဲ့) ကုမၸဏီေတြဟာ သူတို့ကိုယ္တိုင္က Ethical Issue နဲ့ပတ္သက္ၿပီး လိုက္နာၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကုမၸဏီေတြဆို ရင္ ကိုယ္ေတြထက္ေတာင္ Ethical Code နဲ့ပတ္သက္ၿပီး ေလးစားလိုက္နာၾကပါတယ္။ ဒီလိုကုမၸဏီႀကီးေတြနဲ့ လုပ္ ကိုင္ရတာ ကိုယ့္အတြက္ သင္ယူေလ့လာစရာေတြအမ်ား ႀကီးရလာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အလုပ္လုပ္မယ္ ဆိုရင္ Contract ေလးေတြနဲ့ လုပ္တတ္တဲ့အက်င့္ကိုေတာ့ လုပ္ထားေစခ်င္ပါတယ္။
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစလုပ္မယ္႕သူေတြကို Ethics နဲ့ပတ္သက္လို့ အႀကံျပဳခ်င္တာရႇိရင္
အဓိက Ethics ပိုင္းနဲ့ျပန္ေျပာမယ္ဆိုရင္ လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္တဲ့ ေနရာမႇာ ကတိတည္ပါ။ ဒီလိုကတိတည္ရမယ္လို့စိတ္ထားရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္လည္း အၿမဲသတိေပးေနသလို၊ မျဖစ္ျဖစ္ ေအာင္လုပ္ရမယ္လို့လည္း တြန္းအားေပးသလိုျဖစ္တဲ့အတြက္ ေရရႇည္ဆက္ဆံတဲ့ေနရာမႇာ အက်ဳိးရႇိပါတယ္။ လုပ္ငန္းရႇင္ ေတြမႇမဟုတ္ဘဲ ၀န္ထမ္းေတြမႇာလည္း Ethics ရႇိသင့္ပါ တယ္။
