ဗီယက္နမ္ဥပေဒစည္းမ်ဥ္း အေျပာင္းအလဲေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြ စိုးရိမ္ပူပန္
ႏိုင္ငံျခားတိုက္႐ိုက္ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ (FDI) ဟာ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈကို ျမႇင့္တင္ရာမႇာ အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑က ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မၾကာေသးမီအခ်ိန္က ဗီယက္နမ္ဟာ ႏိုင္ငံတကာမႇာ အေကာင္းဆုံးက်င့္သုံးေနမႈေတြနဲ႔ အဆက္အစပ္မတည့္လႇတဲ့ မူ၀ါဒနဲ႔ စည္းမ်ဥ္းသတ္မႇတ္ခ်က္ အေျပာင္းအလဲေတြကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေပၚလစီနဲ႔ စည္းမ်ဥ္းသတ္မႇတ္ခ်က္အသစ္ေတြက ႏိုင္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြကို သူတို႔ရဲ႕ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံထားမႈေတြမႇာ အဟန္႔အတားေတြ၊ စြန္႔စားရမႈအႏၲရာယ္ေတြကို ျမင္ေတြ႕သြားေစခဲ့တယ္။
အထက္ပါစကားကို စီးပြားေရးနဲ႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဆိုင္ရာ အေမရိကန္ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္း (AmCham) ရဲ႕ အမႈေဆာင္ဒါ႐ိုက္တာတစ္ဦးျဖစ္သူ Adam Sitkoff က ေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးနဲ႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဆိုင္ရာ အေမရိကန္ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္း(AmCham) ၊ စီးပြားေရး၊ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးနဲ႔ စက္မႈလုပ္ငန္းရႇင္ႀကီးေတြပါ၀င္တဲ့ ဗီယက္နမ္ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္း (VCCI) နဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီမံကိန္းႏႇင့္ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေအဂ်င္စီဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနတို႔ ပူးေပါင္းၿပီး အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခုကို ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံရဲ႕ၿမိဳ႕ေတာ္ ဟႏိြဳင္းၿမိဳ႕မႇာ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ 'ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံရႇိ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူမ်ားအတြက္ မူ၀ါဒႏႇင့္ စည္းမ်ဥ္းသတ္မႇတ္ခ်က္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားဆိုင္ရာ စိန္ေခၚမႈမ်ား' လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ ဒီအလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲမႇာ Adam Sitkoff က အထက္ပါအတိုင္း ေျပာၾကားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ေဒၚလာ ၁၆၅ ဘီလီယံ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ
—————
ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈလုပ္ငန္းမ်ားအဖြဲ႕ (VAFIE) ရဲ႕ ဥကၠ႒ျဖစ္သူ Nguyen Mai က ဗီယက္နမ္မႇာ ရႇိတဲ့ စီးပြားေရးကိန္းဂဏန္းအခ်က္အလက္ေတြက စီးပြားေရးမႇာ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈရဲ႕ အေရးပါမႈကို ရႇင္းရႇင္းလင္းလင္း ျပသေနပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါအျပင္ ဗီယက္နမ္ဟာ ႏိုင္ငံေပါင္းတစ္ရာေက်ာ္က ႏိုင္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံတြင္းကို ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈတန္ဖိုးစုစုေပါင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၆၅ ဘီလီယံထည့္၀င္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔လည္း သူကေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၇ ခုႏႇစ္မႇာ FDI လုပ္ငန္းေတြရဲ႕ ထည့္၀င္မႈက ျပည္တြင္း၀င္ေငြရဲ႕ ၁၉ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ႏိုင္ငံဂ်ီဒီပီရဲ႕ ၁၉ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ ပို႔ကုန္လည္ပတ္ေငြေၾကးရဲ႕ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရႇိခဲ့တယ္လို႔ Mai က ဆိုပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ Mai ဟာ Sitkoff ရဲ႕အျမင္ကိုလည္း အသိေပးခဲ့ပါေသးတယ္။ တခ်ဳိ႕ေသာ တိုင္းျပည္ရဲ႕မူ၀ါဒေတြအရ ညိႇႏိႈင္းမႈလုပ္ငန္းစဥ္ေတြမႇာ ေရႇ႕ေနာက္ညီညြတ္မႈကင္းမဲ့ေနသလို၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈလည္းမရႇိပါဘူး။ ဒါက ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြကို ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြျဖစ္ေစၿပီး ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ရည္မႇန္းခ်က္ေတြ ခ်မႇတ္ဖို႔ရာ အခက္အခဲျဖစ္ေစတယ္လို႔ Sitkoff က ႐ႈျမင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
Mai က အခုလို ဆက္ေျပာခဲ့ပါေသးတယ္။ ဗီယက္နမ္အစိုးရအေနနဲ႔ ၂၀၀၆ ခုႏႇစ္ကတည္းက FDI စီမံကိန္းေတြအတြက္ လိုင္စင္ေတြထုတ္ေပးဖို႔ရာ ၿမိဳ႕အဆင့္၊ ျပည္နယ္အဆင့္ေကာ္မတီေတြဖြဲ႕စည္းၿပီး လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာေတြ ေပးအပ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လို႔ တခ်ဳိ႕ေကာ္မတီေတြအေနနဲ႔ ဒီလုပ္ပိုင္ခြင့္ကို အလြဲသုံးစားျပဳခဲ့တာေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာထက္ ေက်ာ္လြန္ၿပီး ဥပေဒနဲ႔မညီတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မႇတ္ေတြရႇိခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနေတြေၾကာင့္ နယ္ေျမေဒသအလိုက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ စီးပြားေရးၿပိဳင္ဆိုင္မႈေတြ ျဖစ္ထြန္းမလာတာ၊ ဗီယက္နမ္မႇာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေတြျပဳေနစဥ္မႇာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားကို အႀကီးအက်ယ္ ထိခိုက္ေစတာေတြ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။
Sitkoff ရဲ႕ အေျပာအရေတာ့ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြ ဗီယက္နမ္မႇာ စီးပြားေရးလာလုပ္ၾကတာဟာ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံကို ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ ပိုအားေကာင္းလာေအာင္၊ ပိုၿပီးအက်ဳိးျဖစ္ထြန္းလာေစေအာင္၊ ေဘးကင္းလုံၿခံဳၿပီး အဂတိကင္းစင္တဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္လာေအာင္ကူညီေပးဖို႔ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းမႈေတြလည္း ပါ၀င္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈဆိုင္ရာ စိန္ေခၚမႈေတြ၊ အလြန္အကြၽံ႐ႈပ္ေထြးၿပီး ေရေရရာရာမရႇိဘဲ၊ ကန့္သတ္ခ်က္ေတြမ်ားတဲ့ လိုင္စင္ထုတ္ေပးမႈနဲ႔ စည္းမ်ဥ္းသတ္မႇတ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေတြ ႐ုပ္လုံးေပၚမလာတာကို ကြၽန္ေတာ္တို႔မၾကာခဏဆိုသလို ေတြ႕ျမင္ေနရတယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
''ကြၽန္ေတာ္တို႔ အေမရိကန္ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္းရဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ေတြအေနနဲ႔ အခုထက္ပိုမွ်မွ်တတရႇိၿပီး ပိုၿပီးၿပိဳင္ဆိုင္မႈရႇိတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္တစ္ခုကို ဖန္တီးတည္ေဆာက္ႏိုင္ေအာင္ ႀကီးမားတဲ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဆိုင္ရာ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုပတ္၀န္းက်င္မ်ဳိးမႇာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မႇတ္မႈေတြ ပိုျမန္လာမယ္၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြမႇာ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြ နည္းလာမယ္၊ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို မွ်မွ်တတျပ႒ာန္းထားရမယ္၊ ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔လည္း သူတို႔ရဲ႕အရည္အေသြးအေပၚမႇာ ၿပိဳင္ဆိုင္လာၾကမႇာ ျဖစ္သလို၊ ေျမယာနဲ႔အခြင့္အလမ္းေတြကို ရယူသုံးစြဲႏိုင္ဖို႔လည္း အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္'' လို႔ သူက ဆက္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ အဲဒီအလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲမႇာ ၂၀၁၆-၂၀၁၉ ခုႏႇစ္ကာလအတြင္းမႇာ မူၾကမ္းေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ဥပေဒေတြ၊ ျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းေတြကို အေျပာင္းအလဲေတြလုပ္ဖို႔ရာ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အထဲမႇာ အထူးစားသုံးမႈအခြန္ဥပေဒ၊ ေဆး၀ါးဆိုင္ရာဥပေဒကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ လမ္းညႊန္အမိန္႔အမႇတ္ 54/2017/ N-CP နဲ႔ အခြန္စီမံခန္႔ခြဲမႈဆိုင္ရာ ဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ေတြအပါအ၀င္ အခြန္ဥပေဒငါးမ်ဳိးကို ျပင္ဆင္တာေတြ၊ ထပ္မံျဖည့္စြက္တာေတြလုပ္ဖို႔ ပါ၀င္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒီအလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲမႇာ ဗီယက္နမ္ကုန္သြယ္ေရး မဟာမိတ္အဖြဲ႕ရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Her-bert Cochran က မၾကာခဏဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းအေျပာင္းအလဲလုပ္မႈေတြက ဗီယက္နမ္ကို ႏိုင္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြအတြက္ ပိုၿပီးအႏၲရာယ္မ်ားတဲ့ ေနရာတစ္ခုျဖစ္လာေစတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံမႇာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံဖို႔ျဖစ္ေစ၊ လုပ္ငန္းတိုးခ်ဲ႕ဖို႔ျဖစ္ေစ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြခ်မႇတ္တဲ့အခါမႇာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈအေပၚ ျပန္ရခ်က္ကို ခန္႔မႇန္းဖို႔ရာ ငါးႏႇစ္မႇဆယ္ႏႇစ္ၾကား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစီမံခ်က္တစ္ရပ္ကို ေရးဆြဲရမႇာျဖစ္ပါတယ္။ အခြန္ေကာက္ခံမႈအေျပာင္းအလဲေတြက စီးပြားေရးစီမံခ်က္ႀကီးတစ္ရပ္လုံးအေပၚ ေျပာင္းျပန္သက္ေရာက္မႈေတြ ျဖစ္ေစပါလိမ့္မယ္။ ကုန္က်စရိတ္ေတြ တက္လာၿပီး ၀င္ေငြေတြ နိမ့္က်လာတာေၾကာင့္ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈအေပၚျပန္ရခ်က္ႏႈန္း က်ဆင္းသြားတာ၊ ဒါမႇမဟုတ္ အခ်ိန္ပိုၾကာသြားတာေတြ ျဖစ္ေစလိမ့္မယ္လို႔ သူကဆက္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
အံ့ဘုန္းေက်ာ္
