သက္တမ္းတစ္၀က္ေက်ာ္ကာလအတြင္းမႇာ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကုိပဲ ပီပီျပင္ျပင္ထပ္လုပ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ ေကာင္းမႇာပါ
ဦးေသာင္းစုၿငိမ္း
Managing Director (Information Matrix)
ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ၊ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ၊ လူမႈေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းဆုိင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ စသျဖင့္ အဆင့္ဆင့္ အေျပာင္းအလဲ မ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ လက္ရွိအစိုးရသက္တမ္း ၅ ႏွစ္တာကာလ၏ ဒုတိယပိုင္း လေပါင္း ၃၀ တြင္ ဦးစားေပးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသင့္သည္မ်ားကို ဦးေသာင္းစုၿငိမ္း ၊ Managing Director (Information Matrix) ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
အစုိးရကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကုိ တစ္ႏႇစ္တစ္မ်ဳိးလုပ္ေဆာင္သြားတာကုိေတြ႕ရပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ သက္တမ္းတစ္၀က္ေက်ာ္ကာလအတြင္းမႇာ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကုိပဲ ပီပီျပင္ျပင္ထပ္လုပ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ ေကာင္းမႇာပါ။
ႏုိင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ
ဥပမာ- ႏုိင္ငံေရးဆုိရင္ အဓိကအပုိင္းေတြျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိျပန္လႊတ္တာ၊ လႊတ္ေတာ္ထဲကုိ ေရာက္ေအာင္ခြင့္ျပဳခဲ့တာ စတာေတြကုိေတာ့ လုပ္ခဲ့ၿပီးၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်န္ေနေသးတာက တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖုိ႔ လုိပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕ေတြ၊ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအရ ေဆြးေႏြးမႈ ေတြျပဳဖုိ႔လုိေနပါေသးတယ္။
စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ
စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအပုိင္းကေတာ့ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေတြဖိတ္ေခၚတာကုိ အမ်ားႀကီးလုပ္ေဆာင္ေနေပမဲ့ ၀န္ႀကီးဌာနေတြနဲ႔ လက္ေအာက္ဌာနအစုိးရလုပ္ငန္းေတြမႇာ ႏုိင္ငံတကာက ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြ တကယ္လာလုပ္ၾကည့္ေတာ့ ေရႇ႕ဆက္တုိးလို႔မရတဲ့ အခက္အခဲေတြအမ်ားႀကီးႀကံဳ ေတြ႕ရပါတယ္။ ႀကိဳးနီစနစ္ေတြ က်န္ေသးတယ္။ အခ်ဳိ႕ကေတာ့ ႀကိဳးနီစနစ္မဟုတ္ဘဲ ဥပေဒအရကုိ တားျမစ္ထားတာ မ်ဳိးရႇိပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ကိစၥကေတာ့ အထက္လူႀကီးက ဒါကုိလုပ္ရင္ မေကာင္းဘူးလား၊ လုပ္လုိက္ေလလုိ႔ဆုိေပမဲ့ တကယ္တမ္း ဥပေဒနဲ႔က ဆန္႔က်င္ေနတာမ်ဳိးရႇိတဲ့အတြက္ လုပ္လုိ႔မရပါဘူး။ တခ်ဳိ႕ဟာက်ေတာ့ ဥပေဒက ခြင့္ျပဳထားေပမဲ့ လက္ေအာက္ဌာနေတြက နားမလည္ဘဲနဲ႔ ခြင့္မျပဳတာမ်ဳိးလည္းရႇိပါတယ္။ တကယ္တမ္း အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ဥပေဒဆုိင္ရာကြၽမ္းက်င္ သူေတြနဲ႔တုိင္ပင္ေတာ့ လုပ္လုိ႔ရတယ္၊ လက္ေအာက္ဌာနေတြက ခြင့္မျပဳတာ ဘာေၾကာင့္လဲေမးလုိ႔မရတဲ့အတြက္ အဲဒါက ေျခာက္လေလာက္ၾကာသြားတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ေနေသးေတာ့ စီးပြားေရးအရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြလုပ္တဲ့အခါမႇာ ၀န္ႀကီးဌာနေတြအေနနဲ႔ အဲဒီလုိ ဟန္႔တားပိတ္ပင္မႈေတြမရႇိဖို႔ ထိထိေရာက္ေရာက္လုပ္ေဆာင္သြားဖုိ႔လုိပါတယ္။
အရင္ကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာက ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈ (Sanctions) နဲ႔ ျပည္တြင္းမႇာပဲ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးအရ လုပ္ခြင့္မျပဳတာ၊ ႏုိင္ငံသားပဲလုပ္ခြင့္ရႇိၿပီး ႏုိင္ငံျခားသားေတြ လုပ္ခြင့္မရႇိတာ စတဲ့ အစုိးရရဲ႕ ပိတ္ပင္တားျမစ္မႈဆုိၿပီး စီးပြားေရးပိတ္ပင္တားျမစ္မႈႏႇစ္မ်ဳိး ရႇိပါတယ္။ အဲဒီလုိပိတ္ဆုိ႔မႈေတြရႇိတာေတာင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕စီးပြားေရးေလာက အခုေလာက္ထိ ရပ္တည္ႏုိင္တာဟာ အံ့အားသင့္စရာပါပဲ။ အခု အခ်ိန္မႇာေတာ့ ျပင္ပက အေရးယူပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ေလ်ာ့ေနၿပီဆုိေတာ့ ျပည္တြင္းကလည္း ျမန္ျမန္သြက္သြက္နဲ႔ ေလ်ာ့ေပးဖုိ႔လုိပါတယ္။
အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းပုိင္းဆိုင္ရာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ အစုိးရဲ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္မႇာေတာ့ ၀န္ႀကီးေတြအေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ေနတယ္ဆုိေပမဲ့ ေစာင့္ၾကည့္တဲ့သူေတြကေတာ့ သိပ္ၿပီးအားရေက်နပ္မႈ မရႇိေသးတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ လူေဟာင္းေတြကပဲ ေနရာေျပာင္းၿပီးထုိင္တာမ်ဳိးပဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ယူဆၾကၿပီး လုိခ်င္တဲ့ပံုစံက စိတ္ကူးစိတ္သန္း အသစ္ေတြနဲ႔ လူသစ္ေတြကုိ ပါ၀င္ဦးေဆာင္ေစခ်င္တာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ယံုၾကည့္မႈအျပည့္အ၀ရတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ဳိးေတြကုိ လုပ္ေစခ်င္ၾကတာျဖစ္တယ္။
နည္းပညာပုိင္းဆုိင္ရာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ
နည္းပညာပုိင္းမႇာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ဖုိ့၊ နည္းပညာေတြကုိ တုိးျမႇင့္အသံုးခ်ဖုိ႔ အမ်ားႀကီးလုိေနပါေသးတယ္။ နည္းပညာပုိင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈက လက္ေတြ႕မႇာ သိပ္အေကာင္ အထည္မေဖာ္ႏုိင္ေသးပါဘူး။ ဥပမာ- ႀကီးႀကီးမားမား E-government နဲ႔ပတ္သက္တဲ့စီမံကိန္းမ်ဳိးေတြ မ်ားမ်ားစားစား သိပ္မေတြ႕ရေသးပါဘူး။ ႀကီးႀကီးမားမားဆုိတာ ေဒၚလာသန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ စီမံကိန္းေတြ ကုိဆုိလုိတာမဟုတ္ဘဲ လူတုိင္းလက္လႇမ္းမီၿပီး အသံုးျပဳႏုိင္မယ့္ဟာမ်ဳိးကုိေျပာခ်င္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာမဆုိ Online ကေန ၾကည့္လုိ႔ရတယ္၊ ေလ်ာက္လို႔ရမယ္၊ သံုးစြဲလုိ႔ရမယ္ စတာေတြကုိ အမ်ားႀကီးအသုံးခ်လုိ႔ရေအာင္ လုပ္ေစခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကုိ မလုပ္ေပးႏုိင္တဲ့အတြက္ ျပည္သူေတြက အခ်ိန္ကုန္လူပင္ပန္းျဖစ္ေနရပါတယ္။
Digital Divide ဆုိတဲ့ အရင္ကေခတ္စားတဲ့အသံုး အႏႈန္းတစ္ခု ရႇိပါတယ္။ အဲဒါကုိ ဒီမႇာမက်ယ္ျပန္႔ေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔လုိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံလို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ အစကေနျပန္လုပ္ေနတဲ့ႏုိင္ငံမ်ဳိးမႇာ ျဖစ္တယ္။ Digital Divide ဆုိတာက ရႇိတဲ့သူနဲ႔ မရႇိတဲ့သူအၾကား ကြာျခားမႈကႀကီးမားၿပီး တအားဟသြားရင္ ရႇိတဲ့သူေတြက အျမင့္ကုိေရာက္၊ တအားခ်မ္းသာ၊ တအားေကာင္းသြား ၿပီး၊ မရႇိတဲ့သူေတြကေတာ့ ဘာမႇကုိ မတတ္မသိ နားမလည္ ေတာ့တာမ်ဳိးျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အစုိးရက E-government စနစ္နဲ့ သြားတဲ့အခါမ်ဳိးမႇာ ရႇိတဲ့အုပ္စုေတြ ကဘာမဆို Online ေပၚကေန လုပ္ႏုိင္၊ ရႏုိင္တာမ်ဳိးျဖစ္ၿပီး၊ က်န္တဲ့ျပည္သူေတြက အဆင္မေျပတာမ်ဳိးျဖစ္မယ္ဆုိရင္လည္း မေကာင္းပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီကြာဟမႈကုိေစ့ေပး ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဆုိလုိတာကေတာ့ လူေတာ္ေတာ္မ်ာမ်ားကုိ ရႇိတဲ့ဘက္ကုိ ေရာက္ေအာင္လုပ္ေပးဖုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါ ကုိလုပ္ဖုိ႔က ကြန္ပ်ဴတာစနစ္ေတြကုိ အလြယ္တကူသံုးႏုိင္ေအာင္၊ လူတုိင္းလက္ထဲမႇာရႇိေနေအာင္ အရင္ဆံုးလုပ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ အဲဒါက အေျခခံအေဆာက္အဦပိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ လူတုိင္းစကားေျပာ႐ုံသက္သက္အတြက္ Handphone ၀ယ္ တာမဟုတ္ဘဲနဲ့ စာတုိေတြပုိ့မယ္၊ Application ေတြကုိ Download လုပ္ၿပီးသံုးမယ္၊ မုိးေလ၀သနဲ႔ဆိုင္တဲ့App ေတြကုိ ထည့္ထားၿပီး၊ ဥပမာ- အေရးေပၚမုန္တုိင္း၀င္တာမ်ဳိးဆုိရင္ ဖုန္းထဲက သတိေပးေၾကညာခ်က္ရတာမ်ဳိး စတာေတြကုိ လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ လူတုိင္းေစ်းသက္သာတဲ့ စမတ္ဖုန္းေတြ ကုိသံုးႏုိင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္ပါတယ္။
ေနာက္ၿပီး အစုိးရ၀န္ႀကီးဌာနတုိင္းအေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ၊ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို ျပည္သူ ေတြအေနနဲ႔ မုိဘိုင္းဖုန္းေပၚကေနၾကည့္လုိ႔ရႏုိင္ေအာင္ AppေတြWebsite ေတြကုိလုပ္သင့္ပါတယ္။ အဲဒီလုိမ်ဳိး Hard Infrastructure ေရာ Soft Infrastructure ပါျပည့္စုံေအာင္ ပံ့ပိုးေပးႏုိင္မႇပဲ Digital Divide ဆိုတဲ့အခက္အခဲမ်ဳိးကုိ ေရႇာင္ရႇားႏုိင္မႇာပါ။ အခုေလာေလာဆယ္မႇာေတာ့ အစုိးရက Telenor နဲ႔ Ooredo ကုိဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္ခြင့္ လုိင္စင္ေတြခ်ေပးထားတယ္ဆုိေတာ့ သူတုိ႔ကေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ ေစ်းကြက္အတြက္ အားႀကိဳးမာန္တက္ လုပ္မႇာျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတုိ႔ကုိ လုပ္ပုိင္ခြင့္ေတြေပးဖုိ႔လုိသလုိ တစ္ဖက္မႇာလည္း သူတုိ႔လုပ္တာေတြက ျပည္သူေတြကုိအျမတ္ႀကီးစားတာမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္လည္း ျပည္သူေတြကုိအကာအကြယ္ေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။ အဲဒါေတြကုိ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ လာမယ့္တစ္ႏႇစ္၊ ႏႇစ္ႏႇစ္ဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ Digital ကိစၥမႇာ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းမြန္သြားမႇာပါ။
