U Richard Dagon(Managing Director-D&T Myanmar Travel)

ကိုယ္တိုင္လည္း ဧည့္လမ္းညႊန္လုပ္ခဲ့ဖူးသလို Tourism လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကံဳေတြလည္းရွိတဲ့ ဦးတံခြန္ကို သူဦးေဆာင္တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ D&T Myanmar Travel နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။

richarddagon

ပညာေရးနဲ႔ လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကံဳ . . .

မႏၲေလးတကၠသိုလ္မႇာ BACHELOR OF SCIENCE (CHEMISTRY) နဲ႔ ေက်ာင္းၿပီးပါတယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့ ၾသစေၾတးလ်ကို သြားတယ္။ အဲဒီမႇာ MBA ၿပီးေတာ့ ျပန္လာပါတယ္။ ျပန္လာၿပီးေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မႇာ Tour Guide လုပ္တယ္။ ေနာက္ထပ္ Scholarship ရေတာ့ Master ေနာက္ထပ္တစ္ဘြဲ႕ယူတယ္။ ျပန္လာၿပီးေတာ့ က်င္လည္ခဲ့တဲ့လုပ္ငန္းခြင္ကေတာ့ Hotel Life နဲ႔ အဓိက Tourism ပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။

D & T Myanmar Travels ကို စတင္ခဲ့ပံု . . .

လက္ရႇိ Tour ကုမၸဏီကို၂၀၁၄ ခုႏႇစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလမႇာ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္က ကိုယ္တိုင္လည္း ၁၂ ႏႇစ္ေလာက္ Guide လိုက္ဖူးတယ္။ ျပည္ပမႇာ အေတြ႕အႀကံဳကလည္း ရခဲ့ၿပီးၿပီ။ သူတို႔ လိုခ်င္တာေတြကိုလည္း ဖန္တီးေပးႏိုင္တယ္။ Service ကိုလည္း သူမ်ားထက္ေကာင္းေအာင္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ D & T Myanmar Travel ကို စခဲ့တယ္။

ကြၽန္ေတာ္ ကုမၸဏီ မစတင္ခင္က ရန္ကုန္မႇာပဲ ေနသင့္တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ေတြးတယ္။  ဒါေပမဲ့ ေသခ်ာဆန္းစစ္ၾကည့္လုိက္ေတာ့ မႏၲေလးမႇာ International Airport ရႇိတယ္။ ရန္ကုန္က ေနာက္ပိုင္း ၿမိဳ႕ျပဆန္လာၿပီး တအားက်ပ္တည္းလာၿပီး Sightseeing အေနနဲ႔လည္း အမ်ားႀကီးမရႇိဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံအထက္ပိုင္းက ပိုမ်ားတယ္။ လုပ္ငန္းအတြက္လည္း Advantage ပိုရႇိလာမယ္လို႔ ထင္လို႔ မႏၲေလးမႇာ အေျခတည္ခဲ့ပါတယ္။ Branch Office ေတြအေနနဲ႔ ရန္ကုန္၊ ပုဂံ၊ အင္းေလးမႇာလည္း ရႇိပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္မႇာေတာ့ Rep-Office ရႇိပါတယ္။

Mandalay Boutique Curise နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ . . .

ျမန္မာ Toru Company ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက မ်ားေသာအားျဖင့္ ဥပမာ- စားေသာက္ဆိုင္ေလးေတြ ဖြင့္ၾကတယ္။ ကားေတြ ေထာင္ၾကပါတယ္။ ဒါက Survival အေနနဲ႔ပါ။ ကုမၸဏီတစ္ခု တည္ေထာင္ၿပီးေတာ့ Survival က အဓိကပါပဲ။ ကိုယ့္မႇာ Cash Flow က အျပင္ကေန ရေနမႇာ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမႇာ Ticketing ရႇိတယ္။ အဓိကကေတာ့ In-Bound ေပါ့။ Out-Bound လည္းရႇိတယ္။ အဲဒီလို Pillar ေတြနဲ႔ ေထာက္ၿပီးေတာ့ ၀င္ေငြရေအာင္ ရႇာရတာပါတယ္။ အဲဒီမႇာ ကြၽန္ေတာ္က Cruise ကို သြားေတြ႕တယ္။ ေလာေလာဆယ္မႇာ ျမစ္ထဲမႇာ Cruise ေတာ္ေတာ္ေလး မ်ားေနပါတယ္။ သေဘၤာအႀကီးေတြ မ်ားေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Exclusive ျဖစ္တဲ့ သေဘၤာအေသးေလးေတြက နည္းနည္းရႇားပါေသးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီ Market ရႇိတယ္ဆုိၿပီး ကြၽန္ေတာ္ Mandalay Boutique Cruise ဆိုၿပီး စလုပ္ခ့ဲပါတယ္။ Cruise က ၂၀၁၅ ခုႏႇစ္ အကုန္မႇာ စတယ္။ အဲဒီ Dinning Cruise ေတြက ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမႇာ ရႇိပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ကြၽန္ေတာ္တို႔ မႏၲေလးမႇာ မရႇိေသးပါဘူး။ မရႇိေတာ့ လူတိုင္းက  မင္းကြန္းကို သြားၾကတယ္။ ေလွ်ာက္ၾကည့္ၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ ညက် Dinner အဲဒီမႇာ စားတာေပါ့။ အဲဒါကို အေျခခံၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ Dining Cruise ကို လုပ္ခဲ့တာပါ။ သူက လူတစ္ရာေလာက္ ဆံ့တယ္။

ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က Market အသစ္ဆိုေတာ့ နည္း နည္းေတာ့ေဖာက္ရတယ္။ Market Awareness ရဖို႔ Tour Company ႀကီးေတြက သူတုိ႔ရဲ႕ Program မႇာထည့္ဆြဲေရာင္းဖို႔ ႀကိဳးစားရပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ကြၽန္ေတာ္ Target ထားလိုက္တာက ႏိုင္ငံျခားသား အဓိကပါ။ ကြၽန္ေတာ္အခု Market ရလာတာက အမ်ားအားျဖင့္ Local ေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီအေတြ႕အႀကံဳကို Local ေတြ ေတာ္ေတာ္ႀကိဳက္ၾကတယ္။ Feedback က သိပ္ေကာင္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံက တအားႀကီး မဖြံ႕ၿဖိဳးေသးတဲ့အတြက္ ထုိင္းလို လူအၿမဲတမ္း မျပည့္ေနဘူး။ အဲဒီမႇာ ကိုယ္ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ Target က ေရာက္ေတာ့ ေရာက္တယ္။ Potential ရႇိသေလာက္ အေနအထားကိုေတာ့ မေရာက္ေသးပါဘူး။

ေနာက္ထပ္ Cruise ေတြလည္း ထပ္လုပ္ေနပါတယ္။ Cruise အေသးေတြပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ Iuxurious ျဖစ္မယ္။ အထဲမႇာ အကုန္လံုးပါမယ္။ အိပ္ခန္းလည္းပါတယ္။ Hotel Amenities အကုန္လံုးပါမယ္။ Target Individual ေရာ Group ေရာေပါ့။ အိပ္ခန္းက ေျခာက္ခန္းေလာက္ပဲပါမႇာဆုိေတာ့ လူအလြန္ဆံုးဆံ့ ၁၂ေယာက္ပါပဲ။ Execlusive Tour လိုျဖစ္သြားၿပီ။ ကြၽန္ေတာ္က အဲဒါကို Target ထားၿပီးေတာ့ အခုစလုပ္ခဲ့တာ။ ဒီ ေအာက္တုိဘာလထဲမႇာ ႏႇစ္စီးထြက္လာမယ္။ အဲဒါက ဧရာ၀တီ ျမစ္တစ္ေၾကာရယ္၊ ခ်င္းတြင္းျမစ္ရယ္ အဓိကေပါ့။ Highway သြားမႇာ။ တခ်ဳိ႕Trip ေတြဆုိ ေတာ္ေတာ္ေလးၾကာမႇာ။ ခုနစ္ည၊ ရႇစ္ည ရႇိပါမယ္။ အဲဒါကေတာ့ Set Date နဲ႔လည္း သြားမယ္။ Charter အေနနဲ႔လည္း သြားမယ္။ Set Date ဆိုတာ ဘယ္ေန႔မႇာ ဘယ္ View ကေနစၿပီး စီးလို႔ ရတယ္ဆိုတာပါ။ Charter ကေတာ့ ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္မႇာ ႀကိဳက္တဲ့ေနရာေခၚၿပီး စီးလို႔ရတယ္။ တခ်ဳိ႕ကလည္း Bagan ကေနစၿပီး စီးခ်င္တယ္။ တခ်ဳိ႕ကလည္း ဗန္းေမာ္ကေန စစီးခ်င္တယ္။ အဲဒါက ႏိုင္ငံျခားသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ႀကိဳက္တယ္။ ျမန္မာေစ်းကြက္ မရႇိေသးဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ အာရႇသားေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ႀကိဳက္ၾကတယ္။ စင္ကာပူတို႔ ၊ ထိုင္းတို႔ ၊ ေဟာင္ေကာင္တို႔ အဲဒီက လူေတြက ဒီလိုခံစားခ်က္မ်ဳိး အလြန္ရခ်င္တယ္။

Online Booking Trend နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ . . .

Online ကေန အရင္ၾကည့္ၿပီး ခရီးသြားတာက တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ မ်ားလာတာပဲ ရႇိတယ္။ နည္းမသြားဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ Online ၾကည့္တဲ့လူ Market Segment က အသက္ေလးဆယ္ေအာက္မႇာ ပိုမ်ားတယ္။ အဲဒီလူေတြက Online Booking  ပိုမ်ားတယ္။ အသက္ေလးဆယ္အထက္ Internet Age ကို ေက်ာ္သြားတဲ့သူေတြကေတာ့ အခုခ်ိန္ထိ ဆိုင္တစ္ဆိုင္ကိုသြားၿပီး ၀ယ္ခ်င္ၾကတုန္းပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ Focus က New Market ဆုိေတာ့ နည္းနည္းေလးေတာ့ ကြဲျပားပါတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ ခုႏႇစ္၊ ႏုိ၀င္ဘာတုန္းက ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ တစ္ႏိုင္ငံလံုး Car Rally လုပ္ခဲ့တယ္။ အိႏၵိယ-ျမန္မာ-ထိုင္းခ်စ္ၾကည္ေရး ကားၿပိဳင္ပြဲမႇာ လူအေယာက္ ၆၅ ေယာက္ေလာက္ပါတယ္။ (India, Myanmar and Thailand Friendship Motor Car Rally, 2016) ျမန္မာျပည္ထဲက ျဖတ္သြားတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးက ဒီ Internet နဲ႔ မလုပ္လို႔ မရဘူး။ Arrangement ေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ရတာပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေက်ာင္းေတြက Research Trip ေတြလုပ္တယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏႇစ္ထဲမႇာ အေမရိကန္ေက်ာင္းက တစ္ဖြဲ႕ရႇိခဲ့တယ္။ အဲဒီတစ္ဖြဲ႕က သူတို႔ကိုယ္တုိင္ စပါးစုိက္ခ်င္တာတုိ႔၊ အင္းထဲမႇာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ကြၽန္းေလးေတြ လုပ္ခ်င္တာတုိ႔လုိ တကယ့္ Field Experience လုပ္ၿပီးေတာ့ စာတမ္းလုပ္ခ်င္တာရႇိတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးကို ကြၽန္ေတာ္ Handle လုပ္ေပးတာရႇိတယ္။ ဒီ Market က လူသိပ္မရႇိေသးဘူး။ ပံုမႇန္သြားတဲ့ Tour မေရာင္းဘူးလားဆိုေတာ့ ေရာင္းပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ Guide လုိက္တုန္းက ခင္ခဲ့တဲ့ အၿမဲတမ္းဧည့္သည္ေတြ ရႇိတယ္။ ကုမၸဏီေသးေသးေလးေတြ ရႇိတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ ပံုမႇန္ Package ေလးေတြေပါ့။ ရန္ကုန္-မႏၲေလး-အင္းေလး-ပုဂံဆိုတဲ့ Package ေတြ ရႇိတယ္။ သူတို႔က အသစ္အဆန္း သြားခ်င္တာရႇိရင္ ဥပမာ-ခ်င္းျပည္နယ္ကို သြားမယ္။ သီေပါဘက္သြားမယ္ဆိုရင္ အဲဒါေလးေတြကို ထပ္ထည့္တာေတြ ရႇိတယ္။ ဒါကေတာ့ Request ေပၚမႇာ မူတည္ၿပီး သြားတာအမ်ဳိးမ်ဳိး လုပ္ေပးပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး In-bound ေရာ Out-bound ေရာ Website ရႇိပါတယ္။ Facebook လည္း ရႇိတယ္။ Trip Advisor တို႔ အဲဒီမႇာလည္း ရႇိပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္း အဲဒီလုိ Website ေတြမႇာ Review ေတြ ၾကည့္ၿပီး ဘယ္သြားမလဲလို႔ စဥ္းစားလာၾကတာမ်ားတယ္။

richarddagon2

ကိုယ္ပုိင္လုပ္ငန္းလုပ္ရင္း ေတြ႕ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ အခက္အခဲေတြ . . .

မ်ားေသာအားျဖင့္ ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္း စတင္ခ်င္တဲ့သူေတြအတြက္ ပထမဆံုးႀကံဳေတြ႕ရတာက Funding အခက္အခဲပါ။ ကြၽန္ေတာ္ စခဲ့တုန္းကလည္း ကြၽန္ေတာ့္မႇာ လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကံဳ ရႇိတယ္။ လံုေလာက္တဲ့ Education ရႇိတယ္။ ဒါေပမဲ့ Funding က မလြယ္ကူပါဘူး။ သူမ်ားႏိုင္ငံေတြလို Startup Funding ကြၽန္ေတာ္တို႔မႇာ မရႇိဘူး။ လက္ရႇိအခ်ိန္အထိ ႏိုင္ငံေတာ္ကလည္း SME ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အားမေပးႏုိင္ေသးတာလည္း ပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္ လုပ္ခဲ့တုန္းကလည္း ပထမတစ္ႏႇစ္မွာ Market ရေအာင္ ႀကိဳးစားတယ္။ Market ရဖို႔ ႀကိဳးစားတုန္းကလည္း အဓိက ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီအႀကီးေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ယူထားၿပီးသား Tour ကုမၸဏီႀကီးေတြနဲ႔ ယႇဥ္ၿပီးေတာ့ Market Share ကုိ ယူရတယ္။ ယူရတဲ့အခ်ိန္မႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမႇာ Marketing Cost က လံုလံုေလာက္ေလာက္ မသံုးႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။ အမႇန္အတိုင္းေျပာရရင္ Marketing Cost က ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ Trade Show ေတြ သြားရမယ္ဆိုရင္ ကုန္က်စရိတ္ေတြက မ်ားပါတယ္။ ဒီပြဲေတြကလည္း လစဥ္လတုိင္းလုိလုိ ရႇိေနတာေတြပါ။ ဒီ Cost က ကြၽန္ေတာ္တို႔လုိ ကုမၸဏီအေသးေလးေတြအတြက္ မတတ္ႏုိင္ဘူး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရတဲ့ Market ကိုပဲ ၀င္ရတယ္။ ေအာက္ Market ေလးေတြဆီပဲ သြားရတာမ်ဳိး ရႇိပါတယ္။

မႏၲေလးက လက္ရႇိအေျခအေနကို ဘယ္လိုျမင္လဲ . . .

Tourism ကေတာ့ အၿမဲတမ္း တစ္ေျပးတည္းေတာ့ မရႇိဘူး။ တက္လိုက္ က်လုိက္ပါပဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏႇစ္ကေတာ့ မႏၲေလးမႇာ Market Trend က ေမွ်ာ္လင့္ထားတာထက္ ၂၀- ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ နည္းတယ္။ Political Stability က စကားေျပာတယ္လို႔ ထင္တယ္။ အခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြဆို အႏၲရာယ္ရႇိတဲ့ ေနရာေတြကို မသြားၾကဘူး။

အနာဂတ္အတြက္ Tourism အလားအလာ . . .

ကြၽန္ေတာ္တို႔မႇာ ေကာင္းတာေလးေတြ ေျပာရရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံဖြင့္ခါစ၊ Tourism က စတင္ဖြံ႕ၿဖိဳးခါစဆိုေတာ့ Market Opportunity ေတြ အမ်ားႀကီးရႇိခဲ့တယ္။ အခု အစိုးရသစ္တက္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမႇာ Tour ေတြ ပို၀င္လာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာပါ။ ပထမ တစ္ႏႇစ္၊ ႏႇစ္ႏႇစ္မႇာ တုိးတက္ႏႈန္း နည္းေသးေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမႇာ Potential က အမ်ားႀကီး ရႇိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔မႇာ Tourism Infrastructure လည္း အားနည္းေနေသးတာေၾကာင့္လည္း ပါပါတယ္။ ဒီ့ျပင္ ႏိုင္ငံေတြၾကည့္လိုက္ရင္ ကေမၻာဒီးယား၊ ထိုင္းနဲ႔ ဗီယက္နမ္တို႔ဆို တုိးတက္ေနတာ ၾကာေနပါၿပီ။ သူတို႔ႏိုင္ငံက Tour Site ေတြနဲ႔ ယႇဥ္လိုက္ရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံက တကယ့္ကို un-explore အေျခအေနမႇာရႇိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Potential ရႇိတယ္။

ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံက Economic Trend ကေတာ့ လံုး၀ Basic ပဲ ျဖစ္ေသးတဲ့အတြက္ တိုးတက္စရာ နည္းလမ္းအမ်ားႀကီး ရႇိေသးတယ္။ Tourism Master Plan မႇာ ခုနစ္သန္းလို႔ မႇန္းထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ Potential က ခုနစ္သန္းမကဘူးလို႔ ကြၽန္ေတာ္ျမင္ပါတယ္။ တကယ္ကို Tourismfriendly Service ေတြ ေပးလာႏိုင္မယ္။ ထိုင္းမႇာလို Tourist ေတြဆီကေန နည္းလမ္းအမ်ိဳးမ်ဳိးနဲ႔ ေငြရေအာင္ လုပ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ဆယ္သန္းလည္း မကဘူး၊ ၀င္လာႏိုင္ပါတယ္။ လက္ရႇိကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမႇာ Statistics အရ ေလးသန္း၀န္းက်င္ ရႇိပါတယ္။

ျဖဴလဲ့မြန္