ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းေရးစားပြဲေပၚက ”အ” ေလးလုံး
ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းေရးေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခု လုပ္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ ကုိယ့္ဘက္ကျပင္ဆင္စရာရႇိတာေတြေတာ့ ျပင္ဆင္လာရမႇာပါပဲ။ ဒီလုိျပင္ဆင္တဲ့ေနရာမႇာ အဆုိတစ္ခု၊ သုိ႔မဟုတ္ တင္ျပခ်က္တစ္ခု အနည္းဆုံးပါ၀င္မႇာပါ။ ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းေရးစားပြဲမႇာ လူေတြစုံၿပီဆုိတာနဲ႔ ေဆြးေႏြးပြဲစေတာ့မယ္။ ေဆြးေႏြးပြဲ စဖြင့္ဖြင့္ခ်င္းအခ်ိန္ကာလဟာ ေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခုလုံးရဲ႕ အေရးႀကီးဆုံးအခ်ိန္ပါပဲ။ အဖြင့္စကားေျပာၾကားခြင့္ရရင္ ဘယ္ေတာ့မႇ လက္လြတ္မခံပါနဲ႔၊ ဒါဟာ အလြန္ႀကီးမားတဲ့ အခြင့္အေရးပါ။ အဖြင့္စကားေျပာၾကားခြင့္ မရသည့္တုိင္၊ ကုိယ့္အလႇည့္မႇာေျပာၾကားႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ေဆြးေႏြးဖက္ ပရိသတ္အေျခအေနကုိၾကည့္ၿပီး သုံးစြဲရမယ့္ အသံအနိမ့္အျမင့္၊ သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္၀င္စားမႈ၊ သေဘာေပါက္လက္ခံႏုိင္မႈ အေျခအေနေတြကုိ တြက္ဆၿပီး ကုိယ္ေျပာရမယ့္စကားကုိ ဆက္တင္ပုံစံခ်ရမယ္။ အခု ကြၽန္ေတာ္တင္ျပမယ့္ 'အ' ေလးလုံးဆက္တင္ကေတာ့ ခင္မင္မႈမပ်က္ဘဲ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္ အက်ဳိးရလဒ္ေပၚထြက္လာေအာင္ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အံ့ၾသဖြယ္ရာ လက္သုံးကိရိယာကေလးတစ္ခု ျဖစ္တာေၾကာင့္ မွ်ေ၀ေပးလုိက္ပါတယ္။
အဆုိတစ္ခု၊ သုိ႔မဟုတ္ တင္ျပခ်က္တစ္ခုကုိ ႏႇစ္မိနစ္ေလာက္ပဲေျပာေျပာ ၁၅ မိနစ္ေလာက္ပဲေျပာေျပာ 'အ' ေလးလုံးဆက္တင္ကေလးနဲ႔ စီထားလုိက္မယ္ဆုိရင္၊ ေရႇ႕လူေတြစကားေျပာေနတုန္းမႇာပဲ ကုိယ္က အလြယ္တကူနဲ႔ စနစ္တက်ဖြဲ႕စည္းျပင္ဆင္ထားလုိ႔ရပါတယ္။ ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြမႇာ စာရြက္ႀကီး ကုိင္ဖတ္တာကုိေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ လုံး၀မေထာက္ခံႏုိင္ပါဘူး။ အၾကာႀကီးေျပာဖုိ႔လည္း မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ လုိရင္းကုိ စနစ္တက်ကေလး ဖြဲ႕စည္းၿပီး ေနာက္ဆုံးသတင္းအခ်က္ေတြ ကုိးကားေျပာသြားတာ အေကာင္းဆုံးပါပဲ။
ပထမဦးဆုံး အသုံးျပဳရမယ့္ 'အ' တစ္လုံးကေတာ့ 'အာ႐ုံမ်ားကုိ စုစည္းႏုိင္ဖို႔’ ျဖစ္ပါတယ္။ ညိႇႏႈိင္းေဆြးေႏြးပြဲ လာတက္သူေတြဟာ စားပြဲေရႇ႕မႇ လူ႕ကုိယ္ခႏၶာႀကီးေတြေရာက္ရႇိၿပီး ထုိင္ေနၾကေပမယ့္၊ သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္အာ႐ုံေတြဟာ ႀကိဳတင္ၿပီး အလုပ္ေတြ႐ႈပ္ေနၾကတာမ်ားပါတယ္။ အလုပ္ကိစၥ၊ မိသားစုေရးရာ၊ သိလုိတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ အျခားစိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္စရာ ကိစၥေတြရႇိေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ စကားစေျပာၿပီဆုိတာနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္အာ႐ုံေတြကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔နဲ႔အတူ ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းေရးစားပြဲေပၚကုိ ျပန္ေရာက္ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔က ပထမအေရးႀကီးပါတယ္။ ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲဆုိရင္ ဆုံရပ္တစ္ခုမႇာ အခ်ိန္းအခ်က္ျပဳလုပ္တဲ့နည္းလမ္းကုိ အသုံးျပဳရပါ မယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ေျပာမယ့္ စကားေခါင္းစဥ္ေအာက္ကုိ သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္ေတြေသေသခ်ာခ်ာ ျပန္လည္၀င္ေရာက္လာေအာင္ ရည္မႇန္းၿပီး စကားကုိစေျပာရပါမယ္။ ဒီလုိျဖစ္လာေစဖို႔ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ႏႈတ္ကျပန္ေျဖရမယ့္ ေမးခြန္း သုိ႔မဟုတ္ စိတ္ထဲကပဲအေျဖေပးရမယ့္ ေမးခြန္းကုိေမးျခင္း၊ စိတ္၀င္စားစရာ အျဖစ္အပ်က္ ဇာတ္လမ္းပုံျပင္ေျပာျခင္း၊ အကုိးအကား စာရင္းဇယား (ႏႈိင္းယႇဥ္ခ်က္)၊ ဥပမာဥပမည္း၊ ဂုဏ္ျပဳမႈေတြ၊ ရယ္ေမာစရာ စသည္တုိ႔နဲ႔ စတင္ဖုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စာဖတ္သူေတြလည္း သိရႇိထားၿပီးျဖစ္လုိ႔ အက်ယ္မေျပာလုိေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ လူေတြရဲ႕ သန္ရာသန္ရာအျပဳအမူ အမ်ဳိးအစားကုိလုိက္ၿပီး တုံ႔ျပန္မႈေတြကေတာ့ မတူၾကပါဘူး။ အားေကာင္းတဲ့ ေမးခြန္းတစ္ခုကုိ ေမးတာက်ေတာ့ ဘယ္လုိအျပဳအမူ အမ်ဳိးအစားသမားပဲျဖစ္ျဖစ္ သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္၀င္စားမႈေတြကုိ သိမ္းက်ံဳးၿပီး ဖမ္းစားထားႏုိင္ပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ဘ၀၊ ကိုယ္ပုိင္အေျခအေနနဲ႔ဆက္စပ္ၿပီး ေမးခြန္းရဲ႕အေျဖကုိ ဦးေႏႇာက္နဲ႔စဥ္းစားရျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ႏႇလုံးသားနဲ႔ ခံစားရျခင္းျဖစ္လာေစမယ့္ ေမးခြန္းဒီဇုိင္းမ်ဳိးျဖစ္ဖုိ႔ပဲ လုိပါတယ္။ လႈပ္ရႇား႐ုန္းကန္မႈ သေဘာပါတဲ့ ဒီဇုိင္းျဖစ္သင့္တဲ့အျပင္ 'မရႇိမႈကုိအေျခခံ' တဲ့ ေမးခြန္းျဖစ္ခဲ့ရင္ လူေတြရဲ႕စိတ္ေတြဟာ ထုံထုံထုိင္းထုိင္း ျဖစ္ေနရာက လက္ရႇိျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြအေပၚကုိ ခ်က္ခ်င္းေျပာင္းလဲေရာက္ရႇိသြားပါလိမ့္မယ္။ ''ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဟာ စစ္ပြဲေတြကုိရပ္တန္႔သြားေအာင္ ဘာေၾကာင့္မလုပ္ႏုိင္ရတာလဲ'' ၊ ''ဒီလမႇာ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ ဘာေၾကာင့္ က်ဆင္းသြားရသလဲ'' အစရႇိတဲ့ ေမးခြန္းပုံစံမ်ဳိးေတြပါ။ စကားေျပာသန္တဲ့ 'ေျပာဆုိသူ' အမ်ဳိးအစားကုိ ဇာတ္လမ္းပုံျပင္နဲ႔ ႏႈိးဆြေပးႏုိင္သလုိ 'လုပ္ကုိင္သူ' အမ်ဳိးအစားအတြက္ အကုိးအကား အေထာက္အထား၊ 'စဥ္းစားသူ' အမ်ဳိးအစားအတြက္ စာရင္းဇယားႏႈိင္းယႇဥ္ခ်က္၊ 'အုပ္ထိန္းသူ' အမ်ဳိးအစားအတြက္ ဂုဏ္ျပဳမႇတ္တမ္းေတြက သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္၀င္စားမႈကုိ ဆြဲေဆာင္ႏုိင္မႇာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဟာ စကားမေျပာခင္ ေဆြးေႏြးဖက္ေတြရဲ႕ အျပဳအမူ၊ စိတ္၀င္စားမႈေတြကုိ ၾကည့္႐ႈေလ့လာရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယ အသုံးျပဳရမယ့္ 'အ' တစ္လုံးကေတာ့ 'အေျဖရႇိဖုိ႔' ျဖစ္ပါတယ္။ ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းေရးစားပြဲေပၚကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ေရာက္လာတာ ေမးခြန္းေတြ ေမးဖုိ႔ခ်ည္းပဲ မဟုတ္ဘူး၊ ဒီလုိျပႆနာေတြအတြက္ အေျဖရႇိပါတယ္ဆုိတာကုိ ရႇင္းရႇင္းလင္းလင္း ေျပာရပါမယ္။ ဥပမာ- ေဆြးေႏြးပြဲေခါင္းစဥ္က 'ပဋိပကၡေျဖရႇင္းေရး' ျဖစ္ခဲ့ရင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ''ပဋိပကၡေျဖရႇင္းႏုိင္ရန္အတြက္ အခ်င္းခ်င္းယႇဥ္ၿပိဳင္အႏုိင္လုၾကမယ့္အစား အတူတကြ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ေသာ သေဘာတရားအရ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးၿပီး ေျဖရႇင္းရမယ္'' ဆုိတာဟာ အေျဖတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ဒီအေျဖကုိ ေရြးခ်ယ္သင့္သလဲဆုိတာကုိလည္း လုိရင္းရႇင္းျပႏုိင္ပါတယ္။
တတိယအသုံးျပဳရမယ့္ 'အ' တစ္လုံးကေတာ့ 'အစီအစဥ္ရႇိဖုိ႔ပဲ' ျဖစ္ပါတယ္။ အထက္က အေျဖကုိ လက္ေတြ႕ရေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲဆုိတဲ့ အစီအစဥ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္ကုိ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ သုံးပုိင္းနဲ႔ပဲ တင္ျပသင့္တယ္လုိ႔ အႀကံေပးလုိပါတယ္။ အလြန္ဆုံး အပုိင္းေလးပုိင္းေပါ့၊ ဒီထက္အပုိင္းေတြ မ်ားသြားရင္ လူေတြက မႇတ္မိမႇာမဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အလြန္႐ႈပ္ေထြးတဲ့ ကိစၥေတြမႇာ ေျပာစရာအခ်က္ေတြ အမ်ားအျပားပါ၀င္ႏုိင္ေသာ္လည္း သူတုိ႔ကုိ အုပ္စုဖြဲ႕ၿပီး သုံးေလးပုိင္းအတြင္းမႇာ ေဘာင္၀င္ေအာင္ လုပ္ရပါတယ္။ အဲ့ဒီအပုိင္းတစ္ပုိင္းခ်င္းေအာက္မႇာ လုိအပ္ရင္ အဆင့္သုံးေလးဆင့္ ထပ္ထည့္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္ထဲမႇာပဲ အခ်ိန္ကာလ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြလည္း ပါရႇိႏုိင္ပါတယ္။
စတုတၴအသုံးျပဳရမယ့္ 'အ' ကေတာ့ 'အထုပ္အထည္ရႇိဖုိ႔' ပါပဲ။ တခ်ဳိ႕လူေတြက ေဆြးေႏြးပြဲေတြမႇာ စကားေတြ အၾကာႀကီးေျပာေနတာကုိ စိတ္ရႇည္လက္ရႇည္ သည္းညည္းခံနားေထာင္ေနခဲ့ရေပမယ့္၊ ေနာက္ဆုံးမႇာ ကုိယ့္အတြက္ ဘာမႇလုပ္စရာလည္းမပါ၊ ရစရာလည္း မရႇိခဲ့တဲ့ အေတြ႕အႀကံဳမ်ဳိးကုိ စာဖတ္သူေတြလည္း အနည္းနဲ႔အမ်ား ေတြ႕ႀကံဳဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဟာ တစ္မိနစ္ပဲ စကားေျပာေျပာ ႏႇစ္မိနစ္ပဲ စကားေျပာေျပာ၊ ေဆြးေႏြးဖက္ေတြဆီက အခ်ိန္ကုိယူၿပီး သုံးစြဲလုိက္ရတာျဖစ္လုိ႔ သူတုိ႔အတြက္ အနည္းဆုံး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကေလးတစ္ခုေတာ့ အထုပ္အထည္သေဘာမ်ဳိး က်န္ရစ္ခဲ့ေစခ်င္ပါတယ္။
''ကြၽန္ေတာ္တုိ႔မႇာ အခုလုိမႇန္ကန္တဲ့ ရပ္တည္ခ်က္တစ္ခုရ ရႇိၿပီဆုိရင္၊ ကြၽန္ေတာ္ယုံၾကည္ပါတယ္၊ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္ လက္ခံႏုိင္တဲ့ ေျပၿငိမ္းမႈတစ္ခု ေသခ်ာေပါက္ရရႇိႏိုင္ပါၿပီလုိ႔'' စသည္ျဖင့္ေျပာၿပီး နိဂုံးခ်ဳပ္ႏုိင္ပါတယ္။
မင္းဗထူး
