ILO ၏ေဆြးေႏြးမႈမ်ားႏႇင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အလုပ္သမားေရးရာက႑

ေဒၚခိုင္ခိုင္ႏြယ္

အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာအလုပ္သမားအဖြဲ႔အစည္း (ILO) ဟာ ၁၉၁၉ ခုႏႇစ္မႇာ စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့တာျဖစ္ၿပီး အလုပ္သမားေတြရဲ့ အလုပ္ခြင္မႇာရရႇိမယ့္ အခြင့္အေရးေတြျမႇင့္တင္ဖို႔၊ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ လူေနမႈဘ၀အကာ အကြယ္ရႇိေစဖို႔နဲ႔ အလုပ္ခြင္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ပြင့္လင္းစြာေျပာဆိုႏိုင္ဖုိ႔စတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာအလုပ္သမားအစည္းအေ၀းကို ႏႇစ္စဥ္ဇြန္လမႇာ ဆြစ္ဇာလန္ႏို္င္ငံရဲ႕ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မႇာ က်င္းပေလ့ရႇိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ကိုယ္စားျပဳအေနနဲ႔ သြားေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏို္င္ငံအထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းရႇင္မ်ားအသင္းရဲ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမႇဴး ေဒၚခုိင္ခုိင္ႏြယ္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းျဖစ္ခဲ့သမွ်ကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။

ILO ကို သြားေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အေတြ႕အႀကံဳ

ကြၽန္မတို႔ အဲဒီကို သြားေရာက္ခဲ့တာက အစိုးရ၊ အလုပ္ရႇင္၊ အလုပ္သမားညႇိႏိႈင္းရတဲ့ အေလ့အက်င့္ကိုေတြ႕လည္း ေတြ႕ခဲ့တယ္။ ကိုယ္တုိင္လည္းရခဲ့ပါတယ္။ မနက္ပိုင္း မႇာ အစိုးရဆိုလည္း အစိုးရသီးသန္႔၊ အလုပ္ရႇင္ဆိုလည္း အလုပ္ရႇင္သီးသန္႔၊ အလုပ္သမားဆုိလည္း အလုပ္သမားသီးသန္႔စတဲ့ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာအဖြဲ႕အစည္း အလုိက္ ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ၾကပါတယ္။  အဲဒီလုိ သီးသန္႔ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အစည္းအေ၀း ကရလဒ္ေတြကို သံုးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပြဲမႇာ ျပန္လည္ေဆြးေႏြးၾကတယ္ ဆိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္။ အဲဒါေလးေတြ ကြၽန္မအေနနဲ႔ေလ့လာ ေတြ႕ခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခု ကြၽန္မ သေဘာက်တာက ေဟာခန္းအက်ယ္ႀကီးထဲမႇာ ႏိုင္ငံေပါင္းရာနဲ႔ခ်ီၿပီးတက္ၾကတာ ကိုယ္စားလႇယ္ေတြနဲ႔ဆိုအမ်ားႀကီးပဲ။ ကိုယ့္ရဲ႕ႏိုင္ငံနာမည္အလုိက္ တစ္ႏႇစ္နဲ႔တစ္ႏႇစ္ လႇည့္ၿပီးထိုင္ရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေနရာေရြးလို႔မရပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက ကြၽန္မအေနနဲ႔ ILO သြားမႇ မဟုတ္ပါဘူး။ ကြၽန္မတို႔ တုိင္းျပည္ထဲမႇာရႇိတဲ့ကေလးေတြကို စကားေျပာၾကည့္တဲ့အခါမႇာ နားလည္ေအာင္ေျပာရင္ နားလည္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေရးႀကီးတာက အလုပ္ရႇင္၊ အလုပ္သမား Dialogue ကို ILO ေရာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရေရာ အမ်ားႀကီးေျပာေနရတာ၊ သိေအာင္ေျပာေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သေဘာခ်င္း မတုိက္ဆုိင္တာလည္း ရႇိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေရးေျပာေနတာမဟုတ္ဘူး ဆုိတာကိုေတာ့ လူတုိင္းက လက္ခံထားရမယ္။ က႑ကို ခြဲေစခ်င္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၊ အလုပ္ရႇင္၊ အလုပ္သမား၊ Stakeholder အားလံုးက ထိုင္ၿပီးစကားေျပာ ၾကမယ္ဆိုရင္ ငါဆိုတာကို ေဖ်ာက္ခဲ့ရမႇာျဖစ္တယ္။ က႑ခြဲႏိုင္တဲ့အေလ့အက်င့္လုပ္ဖို႔ လုိပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ႏိုင္ငံတကာကေန က႑ခြဲတာေလးေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလ့ လာခဲ့ရပါတယ္။

ေဆြးေႏြးမႈေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အလုပ္သမားေရးရာအေပၚ  အေထာက္အကူျပဳႏုိင္မႈ

ကြၽန္မတုိ႔ ဒီတစ္ႏႇစ္သြားခဲ့တာက အလုပ္သမားကိုယ္စားလႇယ္တစ္ဦးနဲ႔ အႀကံေပးႏႇစ္ဦးပါတယ္။ မႏႇစ္က သြားတုန္းက အလုပ္သမားကိုယ္စားလႇယ္ တစ္ဦးပဲပါတယ္။ ဒီႏႇစ္မႇာ သံုးဦးေပါ့။ သူတုိ႔နဲ႔ ကြၽန္မတို႔ ေဆြးေႏြးၿပီး စကားအမ်ားႀကီး ေျပာျဖစ္ၾကတယ္။ လမ္းခရီးမႇာလည္း ေျပာျဖစ္တယ္။ ဟိုေရာက္ေတာ့လည္း ေျပာျဖစ္ၾကတယ္။ သံုးဖြဲ႕သြားတဲ့အခါမႇာ သံုးပြင့္ဆုိင္စကားေျပာျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ ကြၽန္မတို႔ေျပာတဲ့ စကားေတြက ကြၽန္မတို႔ထင္ၿပီးတဲ့စကား မဟုတ္ဘူးေလ။ ဒီကေနျပန္လာရင္ ကြၽန္မက လည္း အလုပ္ရႇင္ေတြ ျပန္ေျပာျပရတာ။ အလုပ္သမားကိုယ္စားလႇယ္က အလုပ္သမားေတြကို ျပန္ေျပာရတာ။  ကြၽန္မတို႔ဆံုတဲ့အခါမ်ဳိးမႇာ ေဆြးေႏြးျဖစ္ခဲ့ၾကတာရႇိရင္ ဒီေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြက Constructive တအားျဖစ္တယ္။ အတူသြား၊ အတူစား၊ အတူေနတဲ့အခါမႇာ တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ နားလည္လာၾက တာေပါ့။ လူတုိင္းလူတုိင္းမႇာ အားသာ၊ အားနည္းတဲ့အခ်က္လည္းရႇိတယ္။ ဒါကို ကြၽန္မတို႔နားလည္ရမယ္။ ကြၽန္မတို႔မႇာရႇိတဲ့ အားသာျခင္း၊ အားနည္းျခင္းထဲမႇာမႇ ဆက္စပ္ၿပီး ဘာလုပ္လုိ႔ရမလဲ။ ခ်က္ခ်င္းေတာ့ လူတုိင္းရဲ႕စိတ္ကိုေျပာင္း ျမင္ခုိင္းလုိ႔မရဘူးေလ။ အမ်ားႀကီးစကားေတြေျပာေနရမယ္။ အမ်ားႀကီးအသိပညာေတြ ဖလႇယ္ ရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရႇိ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ လက္ရႇိအေနအထား၊ အလုပ္သမား အခြင့္အေရး၊ အလုပ္သမားဥပေဒအေပၚအျမင္

ကြၽန္မတို႔ႏိုင္ငံမႇာ အခုအလုပ္သမားေတြက ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာေရႊ႕ၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါလည္း စိတ္ေတာ့မေကာင္းဘူး။ ဒါေပမဲ့ အျပစ္တင္လုိ႔ေတာ့လည္း မရပါဘူး။ ကိုယ့္ဆီမႇာလည္း က်န္တဲ့ကေလးေတြက်န္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သြားတဲ့ကေလးေတြလည္း သြားေနၾကတာပါပဲ။ ကိုယ္သင္သေလာက္ ကိုယ္နဲ႔ေနႏိုင္ရင္ ေကာင္း ပါတယ္။ ကြၽန္မတုိ႔ကလည္း ဒီကေလးေတြၿမဲမႇ၊ ကြၽမ္းက်င္မႈတက္လာမႇ ၀င္ေငြက တက္လာမႇာ ျဖစ္တယ္။ ၀င္ေငြတက္လာမႇလည္း သူတုိ႔ကို ပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မႇာျဖစ္တယ္။ အခုဟာက ကြၽမ္းက်င္စျပဳလာရင္ အျပင္ကိုေရာက္သြားတဲ့အခါ မကြၽမ္းက်င္တဲ့ကေလးေတြျပန္ သင္၊ ျပန္လုပ္ ရတဲ့အပိုင္းေတာ့ရႇိတာေပါ့။ အဲလိုမ်ဳိးေရာေနေတာ့ အရည္အေသြးေရာ၊ Production မႇာပါ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ကေလးရဲ႕လုပ္ရပ္က ထင္သေလာက္ မေပၚလြင္ေတာ့ဘူးေလ။ ၀င္ေငြတစ္ခုကလည္း မႇန္းသေလာက္တက္မလာဘူး။ သူတုိ႔လည္း ၿမဲမႇ ကိုယ္လည္း ပိုအက်ဳိးရႇိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မႇဆိုတဲ့အပိုင္းကိုေတာ့ ဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲ ဆိုတာက Constructive Engagement နဲ႔ သြားရမႇာပဲ။

လက္ရႇိျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းက႑အေျခအေန

အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းက တုိးတက္မႈရႇိပါတယ္။ စက္႐ံုေတြလည္း မ်ားလာပါတယ္။ မႏႇစ္ကဆိုရင္ေတာင္ အခုေလာက္ မေကာင္းပါဘူး။ အခုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးေကာင္း လာပါတယ္။ အေရးႀကီးတာကေတာ့ Capacity ျဖစ္တယ္။ စက္႐ံုကထုတ္လုပ္တဲ့အားနဲ႔ ခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့အားက ေပးမယ့္ Order  နဲ႔ မမွ်ျပန္ဘူး။ မမွ်ႏိုင္ေတာ့ ကိုယ့္ဆီလာအပ္တဲ့ Customer တိုင္းကို လက္မခံႏိုင္ဘူး။ လက္ခံၿပီးရင္လည္း အခ်ိန္မီမေပးႏိုင္ျပန္ဘူး။ အဲဒီလိုျဖစ္ေနေတာ့ အလုပ္သမား အေရအတြက္နဲ႔စက္႐ံုေတြ တိုးတက္လာေပမယ့္ ထုတ္လုပ္မႈပမာဏက ထပ္ၿပီးတိုးတက္လာဖို႔ ကြၽန္မတို႔ ႀကိဳးစားေနၾကရမႇာပါ။ ကြၽန္မတို႔ စက္ခ်ဳပ္သင္တန္းကလည္း တစ္ႏႇစ္မႇာ သင္ႏိုင္ရင္ မုိင္ကုန္အေယာက္ႏႇစ္ေထာင္ပဲ သင္ႏုိင္တာ။ စက္ခ်ဳပ္သင္တန္းဆိုေပမယ့္ အခမဲ့သင္ေပးတဲ့အျပင္ အသိပညာေပး က႑ေတြလည္းပါပါတယ္။ လက္ေတြ႕ခ်ဳပ္လုပ္မႈေတြအျပင္ HIV ကူးစက္ႏိုင္မႈအသိပညာေပးေတြ၊ လူကုန္ကူးမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အသိပညာေပးေတြ လုပ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္၀င္မယ့္ ကေလးေတြ က အသက္အရြယ္ငယ္တဲ့အတြက္ Risk က ရႇိေနပါတယ္။ ႀကဳိတင္ကာကြယ္မႈအတြက္ ဒါေတြကိုေဆာင္ရြက္ေပးေနပါတယ္။ အဲဒါေတြသင္ေပးၿပီးမႇ သူတုိ႔ဆႏၵ အေလ်ာက္ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ၀င္ႏိုင္ဖို႔ ဆက္သြယ္ေပးပါတယ္။ ဒီႏႇစ္ထဲမႇာ မသန္စြမ္းလူငယ္ေတြ ၄၁ ေယာက္ကို လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္းမႇာ လက္ခံ သင္ၾကားေပးၿပီးေတာ့ အခုဆိုရင္ အေယာက္ ၃၀ ဟာ စက္႐ံုအသီးသီးမႇာ အလုပ္၀င္ေနၾကပါၿပီ။

၂၀၁၅ ခုႏႇစ္ AEC အတြက္ ျပင္ဆင္မႈေတြ ျပဳလုပ္ထားပံု

၂၀၁၅ ခုႏႇစ္ ေပါင္းစည္းမႈမႇာ ကြၽမ္းက်င္လုပ္သား ယိုစီးမႈကလည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျဖစ္ေတာ့မႇာပါ။ အမႇန္တကယ္ဆိုရင္ ၂၀၁၅ ခုႏႇစ္ေတာင္မလိုပါဘူး။ အခုကတည္းက ကြၽန္မတို႔ Borderless  ျဖစ္ေနပါတယ္။ အခု ထိုင္းနဲ႔ဆိုရင္လည္း ၀န္ႀကီးဌာနႏႇစ္ခုနဲ႔ပူးေပါင္းၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံေရာက္ တဲ့ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ ျမန္မာအလုပ္ သမားေတြကို တရား၀င္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ဒါမႇ ဥပေဒအကာအကြယ္  (Protection) ေတြရမႇာ ျဖစ္တယ္။ ကြၽန္မတုိ႔ကေလးေတြ အခုကတည္းက သြားလို႔ ရေနပါၿပီ။ ျပင္ဆင္မႈေတြကေတာ့ ခုနကေျပာသလို တစ္ႏႇစ္မႇာ အလုပ္သမားႏႇစ္ေထာင္ေလာက္ပဲ သင္ေပးႏုိင္တယ္ဆိုေပမယ့္ စက္႐ံုတိုင္း စက္႐ံုတိုင္းကေတာ့ သီးသန္႔ Training ေတြ လုပ္ေပးေနပါတယ္။

Sanction ေတြ ႐ုပ္သိမ္းလုိက္တဲ့အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံက အလုပ္သမားထုအေနနဲ့ ရရႇိတဲ့အက်ဳိးေက်းဇူး

Sanction ေတြ ႐ုပ္သိမ္းလုိက္တဲ့အတြက္ ပံုမႇန္ဆိုရင္ေတာ့ ေစ်းကြက္ပြင့္ၿပီလို့ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ထင္သေလာက္ ေစ်းကြက္က ဒိုးယိုေပါက္မပြင့္ေသးပါဘူး။ သူမ်ားႏိုင္ငံမႇာလည္း စနစ္ေတြ၊ ဇယားေတြ စတဲ့ သူတုိ႔ရဲ႕လုိအပ္ခ်က္ေတြ ရႇိတဲ့အတြက္ အဲဒီလုိအပ္ခ်က္ေတြကို ကြၽန္မတုိ႔လုပ္ငန္းရႇင္ေတြဘက္ကသိေအာင္ အမ်ားႀကီး ႀကိဳးစားေနရပါေသးတယ္။ သူတုိ႔လုိခ်င္တဲ့ Standard ေတြက ဒီမႇာ က်င့္သံုးေနၿပီလား၊ ကိုယ္က်င့္သံုးတဲ့ Standard ေတြကေကာ သူတို႔နဲ႔ ကိုက္ညီမႈရႇိသလား စတာေတြၾကည့္ၿပီး အမ်ားႀကီးေလ့လာျပဳျပင္မႈေတြ လုပ္ရပါဦးမယ္။ တကယ္လို႔ ေစ်းကြက္ဒိုးယိုေပါက္ပြင့္သြားၿပီး Order ေတြ အမ်ားႀကီး၀င္လာမယ္၊ ကိုယ့္ ရဲ႕ကြၽမ္းက်င္အလုပ္သမားေတြလည္း ကိုယ့္ရဲ႕တုိင္းျပည္ထဲမႇာ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ လုပ္ငန္းတိုးခ်ဲ႕ဖို႔အတြက္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း အမ်ားႀကီး ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ အလုပ္ဌာနတစ္ခုအေနနဲ႔ အဘက္ဘက္က တိုးတက္မႈရႇိလာရင္ Social Parteners အားလံုးရဲ႕ အက်ဳိးကို ပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသား ပို႔ကုန္ျမႇင့္တင္ေရးကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ေနတာမို႔လို႔ ဒီက႑ေအာင္ျမင္ေအာင္ အေကာင္ အထည္ေဖာ္လာႏိုင္မယ္ဆိုရင္ တိုးလာတဲ့၀င္ေငြဟာ အလုပ္သမားေတြလည္း မွ်ေ၀ခံစားရမႇာ ျဖစ္တယ္။ ဒါကိုလည္း ကြၽန္မတို႔ ဦးစားေပးႀကိဳးစားေနပါတယ္။

ဦးစားေပးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ စီးပြားေရးမူ၀ါဒေတြထဲက ပို႔ကုန္တိုးျမႇင့္ေရးက႑

အခု ကြၽန္မတို႔ အမ်ဳိးသားအဆင့္ပို႔ကုန္မဟာဗ်ဴဟာလုပ္ငန္းစီမံခ်က္ (National Export Strategy – NES) လုပ္ေနပါတယ္။ ဒီ NES ကို စီးပြားေရးႏႇင့္ကူးသန္းေရာင္း ၀ယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနက ဦးေဆာင္ၿပီး ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ GIZ အဖြဲ႕ရဲ႕ အေထာက္အပံ့နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာကုန္သြယ္မႈ (International  Trade Center – ITC) က နည္းပညာပံ့ပိုး ကူညီေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ NES ရဲ႕ ဦးစားေပးအေကာင္အတည္ေဖာ္တဲ့က႑ ငါးခုမႇာ ဆန္၊ ပဲအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ဆီထြက္သီးႏႇံ၊ ေရထြက္ကုန္ပစၥည္း၊ သစ္နဲ႔ သစ္ေတာထြက္ျဖစ္ ၿပီး၊ ဦးစားေပး၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းက ကမာၻလႇည့္ခရီးသြားလုပ္ငန္းနဲ႔ အလားအလာ ေကာင္းတဲ့လုပ္ငန္းကေတာ့ ရာဘာျဖစ္ပါတယ္။ ဦးစားေပး က႑ကိုအေတာက္ အကူျပဳမယ့္က႑ေလးခုလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ကုန္သြယ္မႈဆိုင္ရာေငြေၾကး၀န္ေဆာင္မႈ၊ ကုန္သြယ္မႈဆိုင္ရာသတင္းအခ်က္အလက္နဲ႔ ကုန္သြယ္မႈျမႇင့္ တင္ေရး၊ အရည္အေသြးစီမံခန္႔ခြဲျခင္း၊ ကုန္သြယ္မႈလ်င္ျမန္ေခ်ာေမြ႔ျခင္းနဲ႔ ကုန္စည္သယ္ယူပို႔ဆာင္ေရး စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။ အစည္းအေ၀းမႇာ ITC က ကြၽမ္းက်င္ ပညာရႇင္ေတြ၊ ဒီက႑ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ အစိုးရဌာနေတြနဲ႔ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းက႑ေတြ အစံုအလင္ပါ၀င္ၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲကေန Strategic Objectives, Operational Objectives နဲ႔ ေဆာင္ရြက္မယ့္ Activities ေတြကို ပဏာမအဆင့္အေနနဲ႔ ထြက္လာပါတယ္။ အစည္းအေ၀းေတြ ဆက္တိုက္ လုပ္ၿပီး ေရႇ႕ဆက္ရမယ့္လုပ္ငန္းစဥ္ (Way Forward) ေတြကေတာ့ ႏႇစ္ကုန္ေလာက္မႇာ အေခ်ာထည္အေနနဲ႔ထြက္လာမယ္လုိ႔ေမွ်ာ္ထားပါတယ္။

မို႔မို႔လတ္ေမာင္