ႏွလုံးေရာဂါႏွင့္ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း

urlႏႇလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြထဲမႇာ အေတြ႕ရဆံုးေရာဂါလကၡဏာကေတာ့ Angina Pectons yg/ Angina  (အန္ဂ်ဳိင္နာ) ေရာဂါလို့လည္း ေခၚပါတယ္။ ရႇင္းရႇင္းေျပာရရင္ေတာ့ ”ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း” (ႏႇလံုးေအာင့္ျခင္း) ပါ။ Angina ဆုိတာ ႏႇလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြေၾကာင့္ ရင္ဘတ္ထဲမႇာ မအီမသာ၊ ေလး လံၿပီး၊ တစ္ခုခုနဲ့ညႇစ္ထားသလို၊ ဖိထားသလို၊ ျပည့္ျပည့္ႀကီးျဖစ္ေနတာ၊ မီးစနဲ့ထိုးလိုက္သလိုမ်ဳိး နာက်င္တဲ့ ခံစားမႈမ်ဳိးေတြပါ။ တစ္ခါတေလ အစာမေၾကတာနဲ့ မႇားႏိုင္ပါေသးတယ္။

          Angina ဟာ ရင္ဘတ္ထဲမႇာပဲ ေအာင့္တတ္ေပမယ့္ တစ္ခါတေလ ပခံုး၊ လက္ေမာင္း၊ လည္ပင္း၊ ေမး႐ိုးနဲ့ ေက်ာကုန္းေတြမႇာလည္း ေအာင့္တတ္ပါေသးတယ္။

          ဒီလိုလကၡဏာေတြခံစားေနရၿပီဆုိရင္ အမႈမဲ့ အမႇတ္မဲ့ မေနပါနဲ့။ အရင္က ႏႇလံုးေရာဂါတစ္ခါမႇမျဖစ္ဖူး ခဲ့ရင္ ကုသမႈကို ခ်က္ခ်င္းခံယူရပါမယ္။ ရင္ဘတ္ေအာင့္ ေရာဂါ အရင္ကျဖစ္ဖူးရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္ေတြက ညႊန္ၾကားထားတဲ့ေဆးေတြကို ေသာက္ၿပီး ေရာဂါလကၡဏာ ပိုဆိုးလာသလား၊ အရင္ကေအာင့္သလိုမ်ဳိး ပဲလားဆုိတာ ျပန္ၿပီး ဆန္းစစ္ရပါမယ္။

ႏႇလံုးေအာင့္ျခင္းျဖစ္ပြားရမႈ၏အေၾကာင္းရင္း

          ႏႇလံုးေအာင့္ျခင္းဟာ ႏႇလံုးကို ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ ေသြးေၾကာေတြမႇာေသြးလည္ပတ္မႈ ေလ်ာ့နည္းသြားတာေၾကာင့္ျဖစ္ပြားရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးလည္ပတ္မႈနည္း သြားရင္ ေအာက္စီဂ်င္နဲ့ အျခားလိုအပ္တဲ့ဓာတ္ေတြကို လံုးႂကြက္သြားေတြဆီ ပို့ေဆာင္မႈနည္းသြားပါတယ္။ ေလာင္စာအျဖစ္အသံုးျပဳရတဲ့ ေအာက္စီ ဂ်င္ရရႇိမႈနည္းသြား တဲ့အတြက္ ႏႇလံုးႂကြက္သားေတြဟာ အျခားခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းေတြဆီ ေသြးလည္ပတ္မႈပံုမႇန္ျဖစ္ေစဖုိ့အတြက္ ေအာက္စီဂ်င္ေလာက္ စြမ္းေဆာင္အားမရႇိတဲ့ အျခားေလာင္စာမ်ိဳးေတြ အသံုးျပဳရပါတယ္။ စြမ္းအင္ရရႇိမႈနည္းတဲ့ ေလာင္စာေတြကို အသံုးျပဳၿပီးထြက္ရႇိလာတဲ့ လက္တစ္အက္စစ္လုိ့ေခၚတဲ့ ၿဒပ္ေပါင္းဟာ ႏႇလံုးႂကြက္ သားေတြမႇာ စုပံုသြားၿပီး နာက်င္ျခင္း၊ ႏႇလံုးေအာင့္ျခင္းကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းကို ကုသတဲ့ေဆးအခ်ဳိ႕ဟာ ထုိစြမ္းအင္ရရႇိမႈနည္းတဲ့ ေလာင္ စာအသံုးျပဳမႈကို ဟန့္တားတဲ့ ေဆးေတြပါ။

Angina ေရာဂါဘယ္ႏႇမ်ိဳးရႇိသလဲ

ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း (Angina) ေရာဂါဟာ အမ်ဳိး အစား ၃ မ်ိဳးရႇိပါတယ္။

 ၁။ တစ္သမတ္တည္းတည္ၿငိမ္ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း(Stable Angina)

          နာက်င္မႈဟာႀကိဳတင္ခန့္မႇန္းႏိုင္ၿပီးေတာ့ လႈပ္လႈပ္ ရႇားရႇားလုပ္ကိုင္မႇ၊ ဒါမႇမဟုတ္ စိတ္ခံစားမႈျပင္း ထန္သြား တဲ့အခါမ်ဳိးမႇသာ ျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။ နားလိုက္ပါကလည္း နာက်င္မႈဟာ သက္သာ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားပါ တယ္။

၂။ တစ္သမတ္တည္းမဟုတ္တည္ၿငိမ္မႈ မရႇိေသာရင္ဘတ္ေအာင့္ ျခင္း(Unstable angina)

          ဒီအမ်ဳိးအစားဟာ ႏႇလံုးေဖာက္ခါနီး အခ်က္ျပ အျဖစ္ေတာင္မႇတ္ယူလို့ရပါတယ္။ ပံုမႇန္ရင္ဘတ္ေအာင့္ ခ်ိန္မႇာ ခံစားရတဲ့နာက်င္မႈနဲ့လည္း မတူပါဘူး။ (Unstable angina) ဟာ ပံုမႇန္ထက္ မၾကာခဏပိုျဖစ္တတ္ျခင္း၊ လႈပ္ ရႇားရင္လည္း ေအာင့္ျခင္း၊ နားရင္လည္း ေအာင့္ျခင္း၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းဟာ ပိုပိုဆုိးလာျခငး္၊ ေအာင့္ခ်ိန္ပိုၾကာျမင့္ လာျခင္းမ်ားျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေဆးေသာက္လိုက္ရင္ သက္သာသြားႏိုင္တယ္ဆုိေပမဲ့ Unstable Angina ဟာ  ႏႇလံုးေဖာက္တဲ့ထိ ဆိုးသြားေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိုမိုၿပီး ဂ႐ုတစိုက္ကုသမႈ၊ ေဆးေသာက္သံုးမႈေတြလိုအပ္ပါ တယ္။

၃။ Prinzmetal’s Angina

          ဒီ Angina အမ်ဳိးအစားဟာ နားေနခ်ိန္မႇာျဖစ္ျဖစ္၊ အပူခ်ိန္ေလ်ာ့နည္းၿပီး ေအးတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမႇာျဖစ္ျဖစ္ ႏႇလံုးေအာင့္ျခင္းပါ။ ႏႇလံုးေသြးေၾကာေတြမႇာ က်ဳံ႕သြားၿပီး ႏႇလံုး ႂကြက္သားေတြဆီ ေသြးလည္ပတ္မႈနည္း သြားျခင္းေၾကာင့္ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းလကၡဏာေတြျဖစ္လာတာပါ။ ဒီရင္ဘတ္ ေအာင့္ျခင္းဟာ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ႏႇလံုးေသြးေၾကာေရာဂါ ရႇိတဲ့သူေတြမႇာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။၊ ေသြးေၾကာက်ဳံ႕သြား တာဟာ ပိတ္လုနီးနီး ေလာက္ထိပါ။

ႏႇလံုးေရာဂါမရႇိဘဲနဲ့ေရာ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းျဖစ္ႏိုင္လား။

          ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း၊ ႏႇလံုးေအာင့္ျခင္းဟာ လံုးေရာဂါမရႇိဘဲနဲ့လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ႏႇလံုးေအာင့္ ေရာဂါသည္ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ ႏႇလံုးအဆုိ့ရႇင္ က်ဥ္းေနတဲ့ေရာဂါေၾကာင့္ ႏႇလံုးေသြးေၾကာေတြမႇာ ေသြးစီးဆင္းမႈနည္းသြားၿပီး ေအာင့္ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးအားနည္း ေရာဂါရႇိတဲ့သူေတြမႇာလည္း ေသြးထဲမႇာ ေအာက္စီဂ်င္လံုလံု ေလာက္ေလာက္ မပါတဲ့အတြက္ ရင္ဘတ္ေအာင့္တတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ႏႇလံုးႂကြက္သားထူတဲ့သူေတြရဲ႕ ႏႇလံုးဟာ ေအာက္စီဂ်င္ပိုလိုတဲ့အတြက္ လံုေလာက္မႈမရႇိရင္ ေအာင့္တတ္ ပါတယ္။

         408_heart-disease-prevention-myths_flash copy

ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းကို ဘယ္လုိအကဲျဖတ္စမ္းသပ္မလဲ

          ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းအတြက္ ဆရာ၀န္ကေရာဂါလကၡဏာေတြနဲ့ ဘယ္အရာေတြက ရင္ဘတ္ေအာင့္ ေစတတ္သလဲဆုိတာ ေမးခြန္းေတြေမးပါတယ္။ စမ္းသပ္ၿပီးတာနဲ့ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းျဖစ္ပြားေစတဲ့ ေရာဂါေတြနဲ့ ႏႇလံုးေသြး ေၾကာေတြရဲ႕အေျခအေနကို သိရႇိဖုိ့အတြက္ ဆရာ၀န္က စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီစမ္းသပ္မႈေတြကေတာ့

–         လႈပ္ရႇားမႈခံႏိုင္ရည္စမ္းသပ္မႈ (Exercise  stress test)

–         ECG

–         Stress Imaging Test

–          Echocardigram (အသံလိႈင္းျဖင့္ ႏႇလံုးဓာတ္မႇန္႐ိုက္ျခင္း)

–         ႏႇလံုးေသြးေၾကာႁပြန္ထဲထည့္စမ္းသပ္မႈ (Cardiac catheterization)

ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းကို ဘယ္လိုကုသ925-glyceryl_trinitrate_spray_400mcg_180dose copyမလဲ

          ေရာဂါကုသမႈဟာျဖစ္ပြားရတဲ့အေၾကာင္းအရင္းရဲ႕ ဆိုးရြားမႈ အနည္းအမ်ား၊ ႏႇလံုးအေပၚထိခိုက္မႈ ပမာဏေတြေပၚမႇာ မူတည္ပါတယ္။ သိပ္မျပင္းထန္တဲ့ ရင္ဘတ္ေအာင့္ ေ၀ဒနာရႇင္ေတြ အတြက္ ေဆးေသာက္ျခင္းနဲ့ ေနထိုင္မႈပံုစံေျပာင္းလဲလုိက္ျခင္းက ေရာဂါေ၀ဒနာကို သက္သာေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနထုိင္မႈပံုစံေျပာင္းလဲျခင္းဆို တာအာဟာရျပည့္၀တဲ့အစားအေသာက္စားတာ၊ အဆီက်ဖို့အတြက္ ေလက်င့္ခန္း မႇန္မႇန္လုပ္တာ၊ ေဆးလိပ္ျဖတ္တာ၊ ေသြးခ်ဳိ ဆီးခ်ဳိထိန္းတာ၊ ေသြးေပါင္ ခ်ိန္ပံုမႇန္ထိန္းတာေတြပါ။ ကုသတဲ့ ေဆးေတြဟာ ႏႇလံုးႂကြက္သားေတြဆီ ေအာက္ဆီဂ်င္ပို့ေဆာင္ မႈမ်ားေအာင္ စြမ္းေဆာင္ျခင္း၊ ဒါမႇမဟုတ္ ႏႇလံုး၏ေအာက္စီဂ်င္လိုအပ္မႈကို ေလ်ာ့ခ်ျခင္းတုိ့နဲ့ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းရဲ႕ လကၡဏာေ၀ဒနာေတြကို သက္သာေစပါတယ္။ ဒီလိုေဆးေတြကေတာ့-

–         Beta-blockers

–         Nitrates

–         Calcium channel blockers တုိ့ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

 ႏႇလံုးဆီကိုေသြးေရာက္မႈကိုပိတ္သြားေစႏိုင္တဲ့ ေသြးခဲျခင္းကို ဟန့္တားေပးႏိုင္တဲ့ေဆးမ်ိဳးေတြ လည္းရႇိ ပါေသးတယ္။ ဒီေဆးေတြဟာ ေသြးမခဲေဆး (Antiplatelet medications) ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

          ပိုမုိဆုိးရြားျပင္းထန္တဲ့ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းအတြက္ ပိတ္ေနတဲ့ေသြးေၾကာေတြကိုလမ္းေၾကာင္းပြင့္ေစဖို့ ခဲြစိတ္ကုသမႈေတြလိုပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့

–         ေသြးေၾကာလမ္းေၾကာင္းဖြင့္ျခင္း(Angioplasty)

–         ႁပြန္ထည့္၍ေသြးေၾကာဖြင့္ျခင္း (Stenting)

–         ေသြးေၾကာပိတ္ေနေသာေနရာကို လမ္းေၾကာင္းလႊဲ၍ ေရာက္ရႇိေစျခင္း (Coronary Artery by Pass gratting (CABG) Surgery  တို့ျဖစ္ပါတယ္။

 

ႏႇလံုးေအာင့္ရင္ ဘာလုပ္သင့္သလဲ

–         ဘယ္လိုႏႇလံုးေအာင္ျခင္းအမ်ဳိးအစားမဆုိ လုပ္ေနတာ ေတြ ရပ္ၿပီးအနားယူရပါမယ္။

–         အရင္က  Angina  ေရာဂါအတြက္ Glyceryl Trinitrate  လုိ့ေခၚတဲ့ ေဆးနဲ့ကုသဖူးရင္ အဲဒီေဆးကို လ်ာေအာက္မႇာတစ္ခ်က္ႏႇစ္ခ်က္ ျဖန္းလိုက္ပါ။ ေဆးလံုးဆုိရင္ လ်ာေအာက္မႇာ ထားၿပီးငံုထားလိုက္ပါ။

–         အနားယူၿပီး ဆရာ၀န္ေပးထားတဲ့ Glyceryl Trinitrate ေဆးေသာက္တာေတာင္ ရင္ဘတ္ေအာင့္ ေနေသးရင္ အနီးဆံုး အေရးေပၚ (ကုသမႈ) ဌာနရႇိရာကို အျမန္ဆံုး သြားသင့္ပါတယ္။

–         တကယ္လို့ပိုဆုိးလာၿပီး ႏႇလံုးေဖာက္တယ္လုိ့ထင္ရင္ အခ်ိန္မဆြဲဘဲအေရးေပၚ အကူအညီေခၚရပါမယ္။ ေဆး႐ံုသြားရင္လည္း ကားကို ကိုယ္တိုင္ေမာင္းမသြား သင့္ပါဘူး။ အျမန္ဆံုးကုသျခင္းက ႏႇလံုးထိခိုက္ ပ်က္စီး မႈပမာဏကို နည္းသြားေစႏိုင္ပါတယ္။

–         သင့္မႇာ ရင္ဘတ္ေအာင့္ေရာဂါ (Angina) ရႇိေနၿပီဆုိရင္ Glyceryl Trinitrates် ေဆးကိုသြားေလရာ တစ္ပါတည္း ယူေဆာင္သြားသင့္ပါတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္မႇာ လိုအပ္လာ မလဲဆုိတာ ဘယ္သူမႇ မသိႏိုင္လုိ့ပါ။

သြင္ထူး