ဘယ္သူေတြဟာ  အသည္းေရာင္ေရာဂါျဖစ္ဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားလဲ

ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အသည္းေရာင္ေရာဂါဟာ သူ႕ကုိျဖစ္ပြားေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ေပၚမူတည္ၿပီး အမ်ဳိးအစားမ်ားစြာ ကြဲျပားစြာရႇိပါတယ္။ အသည္းေရာင္ေရာဂါအားလုံးဟာ ကူးစက္ေစတတ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေမာပန္းလြယ္တာ၊ ဖ်ားတာ၊ ဗုိက္ေအာင့္တာတုိ႔အျပင္ အသားေရာင္၀ါလာျခင္းနဲ႔ မ်က္လုံးေတြ ျဖဴလာတာမ်ဳိးေတြလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕တာရႇည္အသည္းေရာဂါေတြမႇာ အသည္းေပၚမႇာ ဒဏ္ရာရျခင္း၊ အသည္းကင္ဆာျဖစ္ျခင္း၊ ဒါမႇမဟုတ္ အသည္းအစားထုိးတာမ်ဳိးေတြ ျပဳလုပ္ရႏုိင္ပါတယ္။ ကံေကာင္းေထာက္မစြာပါပဲ၊ အသည္းေရာင္ေရာဂါကုိ ကူးစက္ဖုိ႔ဆုိတာ ျဖစ္ႏုိင္ေျခနည္းတာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

အသည္းေရာင္ အသား၀ါ (ေအ) (Hepatitis A)

—————

အဓိကအားျဖင့္ မသန္႔ရႇင္းတဲ့အစားအစာ၊ ဒါမႇမဟုတ္၊ အညစ္အေၾကးနဲ႔ ထိေတြ႕ေနတဲ့ ေရကေနတစ္ဆင့္ ကူးစက္ပါတယ္။ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ(ေအ)ဟာ အျဖစ္မ်ားၿပီး အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဒီ (D) နဲ႔ အီး (E) ကေတာ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏုိင္ငံေတြမႇာ ေတြ႕ရခဲပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္မုိ့ မ်ားေသာအားျဖင့္ အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီပုိးနဲ႔ စီပိုးကုိ ထပ္မံေတြ႕ရႇိေနရပါတယ္။ နယူးဇီလန္ႏိုင္ငံမႇာ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပုိးျဖစ္ပြားသူ တစ္သိန္းခန္႔ရႇိၿပီးေတာ့ စီပိုးျဖစ္ပြားသူ ငါးေသာင္းခန္႔ ေနထုိင္ေနၾကပါတယ္။

အသည္းေရာင္ အသား၀ါ (ဘီ) (Hepatitis B)

————–

အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီပုိးဟာ ေသြး၊ သုတ္ရည္နဲ႔ အမ်ဳိးသမီးခႏၶာကုိယ္မႇထြက္တဲ့ အရည္ေတြမႇာ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ဒီလုိအခ်ိန္ေတြမႇာ သင္ဟာေရာဂါကူးစက္ဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားပါတယ္။ သင္ဟာ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံေလ့ရႇိသူျဖစ္ၿပီး လိင္ဆက္ဆံေဖာ္မ်ားသူတစ္ေယာက္သာ ျဖစ္ေနခဲ့မယ္ဆုိရင္၊ ဒါမႇမဟုတ္ အေၾကာထဲမူးယစ္ေဆးသြင္းတတ္သူ၊ သြားတိုက္တံကုိ သူတစ္ပါးနဲ႔ ေ၀မွ်သုံးေလ့ရႇိသူ၊ ဒါမႇမဟုတ္ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ တံ၊ လက္သည္းညႇပ္ေတြကုိ ေရာဂါပုိးရႇိတဲ့သူနဲ႔ ေ၀မွ်သုံးဖူးတဲ့သူဆုိရင္ေပါ့။

တကယ္လို႔ သင္ဟာ အသက္ႀကီးတဲ့အခ်ိန္ေရာက္မႇ အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီပုိး ကူးစက္ခံရတယ္ဆုိရင္ေတာ့ သင့္ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ကုိယ္ခံအားစနစ္က ေဆးပညာအကူအညီမလုိဘဲနဲ႔ ျပန္လည္တြန္းလႇန္ေပးဖုိ႔ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ေသခ်ာပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကေလးေမြးေနစဥ္ ကေလးငယ္ကုိ ကူးစက္သြားရင္ေတာ့ အဲဒီကေလးငယ္ဟာ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လုံး ေရာဂါသယ္ေဆာင္သူ ျဖစ္သြားမႇာပါ။

ဒီေရာဂါပုိးဟာ ပုံမႇန္ဆုိ ေရာဂါလကၡဏာ မျပပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာေတြ ရႇိလာၿပီ၊ ေရာဂါလကၡဏာရႇိလာၿပီဆုိရင္ေတာ့ ဒါဟာ ႏႇစ္ရႇည္ေရာဂါျဖစ္ဖုိ႔ ေလးပုံတစ္ပုံ ေသခ်ာသေလာက္ရႇိသြားပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ အမ်ဳိးသားက်န္းမာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြက ကေလးငယ္ေတြကုိ အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီပုိး ကာကြယ္ေဆးထုိးဖို႔အတြက္ တုိက္တြန္းၾကတာပါ။ ငယ္စဥ္မႇာ ကာကြယ္ေဆးမထုိးထားရေသးတဲ့ လူႀကီးေတြဟာလည္း ကာကြယ္ေဆးထုိးထားရပါမယ္။

အသည္းေရာင္ အသား၀ါ (စီ) (Hepatitis C)

—————

အသည္းေရာင္အသား၀ါစီပုိးကေတာ့ ေသြးကေန အဓိကကူးစက္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏႇစ္မတုိင္ခင္မႇာ ေသြးသြင္းဖူးခဲ့တယ္ဆုိရင္ေတာ့ သင္ဟာ ေရာဂါကူးႏုိင္ေျခရႇိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မတုိင္ခင္က ေသြးေတြကုိ ေရာဂါပုိးစစ္တဲ့အရာ လြယ္ကူစြာမရႏုိင္ေသးဘဲ ေသြးေတြ သြင္းခဲ့ၾကလုိ႔ပါပဲ။ အသည္းေရာင္အသား၀ါ စီပုိးအတြက္ေတာ့ ကာကြယ္ေဆးမရႇိေသးပါဘူး။ အသည္းမပ်က္မခ်င္း ေရာဂါလကၡဏာမေပၚတာမ်ဳိးေတြလည္း ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

ေဆးကုသမႈမခံယူဘဲ ေရာဂါသက္သာဖုိ႔ဆုိတာက ေလးဦးမႇာ တစ္ဦးသာျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အသည္းကြၽမ္းက်င္ပညာရႇင္ Dr. Helena Cortez-Pinto ကေတာ့ အခုအခါမႇာ ကုသရင္ ၉၀ ကေန ၉၇ ရာခုိင္ႏႈန္း အထိ ေပ်ာက္ကင္းဖုိ႔ အာမခံႏုိင္ပါတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ "The World Health Organization" ကေတာ့ ၂၀၃၀ ျပည့္ ႏႇစ္မႇာ အသည္းေရာင္ဘီပုိးနဲ႔ စီပုိးကို တုိက္ထုတ္ႏုိင္ရမယ္လို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ထားရႇိပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးရဲ႕ အကူအညီ၊ ေရာဂါကုိကုသမႈနဲ႔ အႏၲရာယ္လကၡဏာေတြကုိ သိရႇိထားမယ္ဆုိရင္ ဒါဟာသိပ္ကုိ လက္ေတြ႕က်တဲ့ပန္းတုိင္တစ္ခု ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။

အဒိုနီရမ္