Facebook ရဲ႕ အနာဂတ္ေျခလႇမ္းမ်ား
အစကာလ . . .
ဟားဗတ္တကၠသိုလ္ စိတ္ပညာေက်ာင္းသားအသက္ ၁၉ႏႇစ္ရႇိတဲ့ Mark Zurckerberg က ၂၀၀၄ ခုႏႇစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလမႇာ Facebook ကို တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ Facebook မတိုင္ခင္ ၂၀၀၃ ခုႏႇစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၂၃ ရက္မႇာ Facemash.com ကို စတည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အတန္းေဖာ္ သူငယ္ခ်င္းအခ်င္းခ်င္း ဓာတ္ပံုယႇဥ္ၿပီး ဘယ္သူကလူႀကိဳက္မ်ားလဲဆိုတာ သိေအာင္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ တီထြင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကရတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳအရ လူေတြဟာ အင္တာနက္ကေန မိတ္ေဆြေတြရဲ႕ ဓာတ္ပံုၾကည့္ခ်င္တယ္ဆိုတာ သိရတဲ့အတြက္ Facebook ကို တည္ေထာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၄ နာရီအတြင္းမႇာပဲ ဟားဗတ္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားႏႇစ္ရာေက်ာ္ Register လုပ္ခဲ့ၿပီး တစ္လအတြင္းမႇာ ဘြဲ႕ႀကိဳေက်ာင္းသားထက္၀က္ခန္႔ Register လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိန္တိုအတြင္းမႇာပဲ ေဘာ္စတြန္တကၠသိုလ္ အပါအ၀င္ အေမရိကန္မႇာရႇိတဲ့ နာမည္ႀကီးတကၠသိုလ္အားလံုး ျပန္႔သြားခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၅ ခုႏႇစ္၊ ၾသဂုတ္လမႇာ Facebook .com ဆိုတဲ့နာမည္ကို ေဒၚလာႏႇစ္သိန္းနဲ႔၀ယ္ခဲ့ၿပီး နာမည္ေျပာင္းခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏႇစ္၊ စက္တင္ဘာလကစၿပီး အေမရိကန္ အထက္တန္းေက်ာင္းေတြအားလံုးအျပင္ အဂၤလန္မႇာရႇိတဲ့ တကၠသိုလ္ေတြအထိ ပ်ံ႕ႏႇံ႔ခဲ့ပါတယ္။ ေျခာက္ႏႇစ္တာကာလေနာက္ပိုင္း တစ္ကမၻာလံုးမႇာ လူေပါင္းသန္းခုနစ္ရာနီးပါး အသံုးျပဳလာပါတယ္။ တစ္ကမၻာလံုးမႇာရႇိတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို Google က ပိုင္ဆိုင္တယ္ဆိုရင္ Facebook က သင္နဲ႔သင့္သူငယ္ခ်င္းေတြကို သိေနပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ လုပ္စရာရႇိတာေတြ လုပ္ဖို႔ Google ကို အသံုးျပဳတတ္ၾကၿပီး ကိုယ့္ရဲ႕အခ်ိန္ျဖဳန္းဖို႔ဆိုရင္ Facebook ကို သံုးတတ္ၾကပါတယ္။ ဒီေန႔မႇာဆိုရင္ေတာ့ ကမၻာေပၚရႇိလူဦးေရ တစ္ဘီလီယံခန႔္ဟာ Facebook ကို အသံုးျပဳၾကၿပီး အဲဒီထဲက သံုးပံုႏႇစ္ပံုက ေန႔တိုင္းအသံုးျပဳေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ Facebook ရဲ႕ အဆိုအရ တစ္လကို ၁.၆ ဘီလီယံ အသံုးျပဳသူဦးေရရႇိေနေၾကာင္း သိရပါတယ္။ အေမရိကန္မႇာဆိုရင္ Facebook အသံုးျပဳသူ ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္းရႇိၿပီး ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ YouTube နဲ႔ Google ကို သံုးၾကပါတယ္။ လက္ရႇိအခ်ိန္အထိ Facebook ကို အခမဲ့မႇတ္ပံုတင္သံုးစြဲခြင့္ရရႇိၿပီး Facebook ရဲ႕ ၀င္ေငြက ေၾကာ္ျငာေတြကတစ္ဆင့္ ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏႇစ္မႇာဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ႏႇစ္ႏႇစ္ထက္ ႏႇစ္ဆတိုးၿပီး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၈ ဘီလီယံအထိ ရႇိခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏႇစ္မႇာ တစ္ကမၻာလံုးရဲ႕ Digital ေၾကာ္ျငာ၀င္ေငြ ၇၀ ဘီလီယံရႇိၿပီး Google က ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ Facebook က ၁၉ ရာခိုင္ႏႈန္း Twitter က ၂.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ Yahoo က ၁.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရရႇိပါတယ္။
ၿပိဳင္ဘက္ေဟာင္းေတြျဖစ္တဲ့ Friendster နဲ႔ Myspace တို႔က အေျခအေနဆိုးေနေပမဲ့ Facebook ကေတာ့ ပန္းပန္ၿမဲျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၆ ခုႏႇစ္မႇာ Yahoo က Facebook ကို တစ္ဘီလီယံနဲ႔၀ယ္ဖို႔ ကမ္းလႇမ္းျခင္း ခံခဲ့ရေပမယ့္ Mark ဟာ အေျမာ္အျမင္ႀကီးစြာနဲ႔ ျငင္းပယ္ခဲ့ပါတယ္။ Facebook အေနနဲ႔ Internet ေလာကမႇာ အဓိကႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ ျပႆနာသံုးခုျဖစ္တဲ့ လူမႈကြန္ရက္ (Social Network) ေတြရဲ႕ ရပ္တည္ႏိုင္မႈ တိုေတာင္းျခင္း၊ ၀င္ေငြရရႇိဖို႔ ခက္ခဲျခင္းနဲ႔ မိုဘိုင္းေၾကာ္ျငာကေန ပိုက္ဆံရရႇိဖို႔ မေသခ်ာျခင္းတို႔ကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။
လက္ရႇိအခ်ိန္မႇာလည္း Facebook ဟာ သန္း ၇၀၀ ေက်ာ္ User ရႇိတဲ့သူ႕ရဲ႕ Messenger Platform ရဲ႕ အားသာခ်က္ကိုယူၿပီး Customer Service နယ္ပယ္ထဲကို ၀င္ဖို႔ ေျခလႇမ္းစလာေနၿပီ။ လုပ္ငန္းေတြကို အလိုအေလ်ာက္ Customer Support ေပးႏိုင္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈ၊ E-commerce လမ္းညႊန္၊ Content ေတြနဲ႔ အျပန္အလႇန္ ဆက္သြယ္ေျပာဆိုမႈေတြကို Chatbot ေတြကတစ္ဆင့္ လုပ္ႏုိင္ေစမယ့္ Messenger Platform အသစ္ကို ၂၀၁၆ ခုႏႇစ္၊ ဧၿပီလအေစာပိုင္းမႇာ မိတ္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။ Facebook Messenger Platform က အနာဂတ္မႇာ Cusotmer Service ေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေျဖရႇင္း၀န္ေဆာင္မႈေတြကို ကိုင္တြယ္ေပးမယ့္ Platform ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။
လုပ္ငန္းခ်ဲ႕ထြင္ျခင္းကာလ . . .
၂၀၀၈ ခုႏႇစ္မႇာ ကုမၸဏီရဲ႕ ေငြေၾကးအက်ဳိးအျမတ္ဆိုင္ရာ ရည္မႇန္းခ်က္နဲ႔ ထိေရာက္တဲ့ ပေရာ္ဖက္ရႇင္နယ္ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ဖို႔ Google ရဲ႕ ကနဦး ၀န္ထမ္းေဟာင္းျဖစ္သူ Sheryl Sanberg ကို လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈဆိုင္ရာ အရာရႇိခ်ဳပ္ (Chief Operating Officer – COO) အေနနဲ႔ ငႇားရမ္းၿပီး လုပ္ကိုင္ေစခဲ့ပါတယ္။ Facebook ရဲ႕ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာရႇိတဲ့ Account ေတြရဲ႕ သက္ဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြဟာ ေၾကာ္ျငာရႇင္လုပ္ငန္းရႇင္ႀကီးေတြအတြက္ အလြန္ကိုတန္ဖိုးရႇိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္ကုန္ပစၥည္း၊ ဒါမႇမဟုတ္ ၀န္ေဆာင္မႈကို အသံုးျပဳေစလိုတဲ့ ေဖာက္သည္ေတြဆီ ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ အသိေပးေၾကာ္ျငာႏိုင္တာဟာ လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ မီဒီယာေတြျဖစ္တဲ့ သတင္းဂ်ာနယ္နဲ႔ TV တို႔ထက္ ပိုမိုထိေရာက္မႈရႇိပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏႇစ္အထိ မိုဘုိင္းေၾကာ္ျငာေတြကေန ပိုက္ဆံမရရႇိေသးပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္မႇာ Twitter က အေျခအေနေကာင္းသေယာင္ ရႇိေနခဲ့ေပမဲ့ မႏႇစ္ကဆိုရင္ Facebook ရဲ႕ ေၾကာ္ျငာ၀င္ေငြဟာ Twitter ထက္ ရႇစ္ဆမ်ားခဲ့ပါတယ္။ အဓိကက Facebook အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ သံုးစြဲတဲ့အခ်ိန္ ပိုၾကာျမင့္တာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ကြန္ပ်ဴတာထက္စာရင္ မိုဘိုင္းဖုန္း အသံုးျပဳမႈမ်ားတဲ့ အင္ဒိုနီးရႇားလို ႏိုင္ငံမ်ဳိးဆိုရင္ Facebook အသံုးျပဳသူ ပိုမ်ားလာပါတယ္။ လက္ရႇိမႇာဆိုရင္ Facebook ကို အဓိကအသံုးျပဳသူေတြရဲ႕သံုးပံုတစ္ပံုဟာ အာရႇႏိုင္ငံေတြက ျဖစ္ၿပီး (စကားခ်ပ္။ ။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ Facebook သံုးစြဲခြင့္ပိတ္ပင္ထားပါတယ္။) ေနာက္သံုးပံုတစ္ပံုက အေမရိကနဲ႔ ဥေရာပျဖစ္ကာ က်န္တာက ကမၻာအႏႇံ႔မႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ အိႏိၵယမႇာ လူသံုးမ်ားတဲ့ App ေတြထဲမႇာ Facebook က နံပါတ္သံုးေနရာမႇာ ေနရာယူထားပါတယ္။
ေလာေလာဆယ္ Facebook က Google ရဲ႕ေနာက္မႇာ ရႇိေနပါေသးတယ္။ Mark Zurckerberg ရဲ႕ ေပၚလစီ၊ တနည္းအားျဖင့္ Facebook ရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္ 'ျမန္ျမန္လႈပ္ရႇားေလ၊ အခြင့္အေရးရေလ' ဆိုတဲ့အတိုင္း ေဖာက္သည္ေတြအတြက္ အက်ဳိးရႇိတဲ့၊ အက်ဳိးရႇိႏိုင္တဲ့ App ေတြကို တီထြင္၀ယ္ယူျခင္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၆ ခုႏႇစ္မႇာ သက္ဆိုင္တဲ့ သတင္းေတြကို စုစည္းၾကည့္ႏိုင္တဲ့ News Feed ကို စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏႇစ္မႇာဆိုရင္ ၀န္ထမ္းသံုးဦးနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ဓာတ္ပံု Share လို႔ရတဲ့ Instagram ကို တစ္ဘီလီယံနဲ႔ ၀ယ္ခဲ့ပါတယ္။ မႏႇစ္ကစၿပီး Instagram မႇာ ေၾကာ္ျငာေတြ ေရာင္းခဲ့ရတာ ဒီႏႇစ္မႇာဆိုရင္ ေၾကာ္ျငာႏႇစ္ဘီလီယံ ရခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၃ ခုႏႇစ္မႇာေတာ့ ဘယ္ App ေတြကို လူႀကိဳက္မ်ားလဲဆို တာကို ေလ့လာလို႔ရတဲ့ အစၥေရးကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ONABO ကို ေဒၚလာသန္း ၁၂၀ နဲ႔ ၀ယ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၄ ခုႏႇစ္မႇာေတာ့ Oculus ကို ႏႇစ္ဘီလီယံနဲ႔ ၀ယ္ယူခဲ့ၿပီး Whatsapp ကိုေတာ့ ၂၂ ဘီလီယံ၀ယ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏႇစ္ကစၿပီး ဒီေန႔ ဒီအခ်ိန္ထိ နည္းပညာကုမၸဏီေတြ ၀ယ္ယူျခင္းအတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၅ ဘီလီယံ အသံုးခ်ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။
New York Stock Exchange တက္ၿပီးေနာက္ . . .
၂၀၁၂ ခုႏႇစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁ ရက္ေန႔မႇာ New York Stock Exchange မႇာ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီအျဖစ္ ရႇယ္ယာေတြ စတင္ထုတ္ေရာင္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက Facebook ရဲ႕ ေၾကာ္ျငာခ်က္မႇာ သံုးစြဲသူေပါင္း ၈၄၅ သန္း ရႇိၿပီး ေန႔စဥ္ Like ၊ Commet ေပးတာ ၂.၇ ဘီလီယံ အႀကိမ္ရႇိပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မႇာ ရႇယ္ယာတစ္ေစာင္ရဲ႕ တန္ဖိုးဟာ ၃၈ ေဒၚလာရႇိၿပီး ကုမၸဏီတစ္ခုလံုးရဲ႕ တန္ဖိုးဟာ ၁၀၄ ဘီယီယံရႇိပါတယ္။ အဲဒါဟာ ကုမၸဏီအသစ္တစ္ခုအေနနဲ႔ အစုရႇယ္ယာတန္ဖိုးမႇာ အႀကီးဆံုးေစ်းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို Stock Exchange တက္ၿပီးေနာက္မႇာ Mark Zurckerberg က ကုမၸဏီရဲ႕ ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုင္ဆိုင္ပါတယ္။ ဒီေန႔ဒီအခ်ိန္မႇာဆိုရင္ Facebook ဟာ တန္ဖိုးအႀကီးဆံုး အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီအျဖစ္ ရပ္တည္ေနကာ ေစ်းကြက္တန္ဖိုးကေတာ့ ၃၂၅ ဘီလီယံ ရႇိေနၿပီး၊ Mark Zurckerberg က တ႐ုတ္စကားကြၽမ္းက်င္သူျဖစ္တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္ျပည္သာ Facebook သံုးစြဲခြင့္ရမယ္ဆိုရင္ သူ႕အတြက္ အခြင့္အလမ္းေကာင္းႀကီးျဖစ္မႇာ ေသခ်ာပါတယ္။
အနာဂတ္စိန္ေခၚမႈမ်ား . . .
Mark Zuckdrberg ရဲ႕ ပင္ကိုဓာတ္ခံက ႀကီးပြားလိုစိတ္ထက္သန္တာေၾကာင့္ Facebook ကို ဒီထက္ႀကီးေအာင္ လုပ္ေနမႇာပါပဲ။ စပ္စပ္စုစုရႇိတတ္ၿပီး ျပင္းျပတဲ့စိတ္ရႇိတဲ့ Mark Zurckerberg ဟာ Amazon ရဲ႕ ကနဦးတည္ေထာင္သူ Jeff Bezos လိုပဲ ေသးေသးေလးကေန ဒီထက္ႀကီးေအာင္ ခ်ဲ႕ထြင္သံုးသြားမႇာ ေသခ်ာပါတယ္။ ေငြေၾကးခ်မ္းသာမႈကို အဓိကမထားတဲ့အတြက္ သူနဲ႔သူ႕အမ်ဳိးသမီးက သူတို႔ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို အခ်ိန္တန္ရင္ လႇဴဒါန္းသြားမႇာဆိုတာ အတိအလင္းေၾကညာၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္က ကြန္ပ်ဴတာဟက္ကာလို႔ နာမည္ရခဲ့တဲ့ Mark Zurkerberg ဟာ Silicon Valley ရဲ႕ တရား၀င္သတ္မႇတ္မထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္းေတြကို လိုက္နာသူ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ Facebook ကို ခ်ဲ႕ထြင္မယ္ဆိုရင္ ႀကံဳေတြ႕ရမယ့္ အခက္အခဲႏႇစ္ခုကေတာ့ ေစ်းကြက္ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းနဲ႔ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခ်က္အလက္လံုၿခံဳေစျခင္းတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Microsoft နဲ႔ Google တို႔ရဲ႕ နမူနာအတိုင္း ေစ်းကြက္ႀကီးလာတာနဲ႔အမွ် သက္ဆိုင္ရာႏုိင္ငံအလိုက္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြကို လိုက္နာရမႇာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဖက္မႇာလည္း WhatsApp လို ၿပိဳင္ဘက္မ်ဳိး ထပ္၀ယ္ၿပီးႀကိဳးစားရင္ အရင္ကလို လြယ္ကူဖို႔မရႇိေတာ့ပါဘူး။ ဥေရာပႏိုင္ငံေတြက Facebook ကို ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခ်က္အလက္ လံုၿခံဳမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိတ္မခ်ရတဲ့အတြက္ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။ အဲဒါကလည္း Facebook အေနနဲ႔ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခ်က္လက္ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းဆိုင္ရာ Policy နဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို မၾကာခဏ ေျပာင္းလဲခဲ့တဲ့ သမိုင္းရႇိခဲ့လို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏႇစ္တုန္းက Facebook ေဖာက္သည္ေတြရဲ႕ တျခား Website ေတြကို အသံုးျပဳတဲ့ အမူအက်င့္ေတြကို ခြင့္ျပဳခ်က္မယူဘဲ ထုတ္ျပန္ခဲ့ဖူးပါတယ္။
Facebook ကို နားလည္မႈလြဲတဲ့ အခ်က္က ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခ်က္အလက္ေတြကို ေရာင္းခ်ေနျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ Facebook ရဲ႕ တာ၀န္ရႇိသူ Chris Cox ေျဖရႇင္းထားပါတယ္။ အမႇတ္တံဆိပ္ ယံုၾကည္ျခင္း စစ္တမ္းေကာက္ခံတဲ့ Reputation Institute အဖြဲ႕ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္မႇာ Facebook ရဲ႕ အမႇတ္တံဆိပ္ (Brand) ဟာ အျခားနည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ အမႇတ္တံဆိပ္ေတြရဲ႕ေအာက္ကို ေရာက္ေနပါတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒါက လူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္မႈအားနည္းျခင္းရဲ႕ ရလဒ္ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒါဟာလည္း တည္ေထာင္ခ်ိန္က ကေလးအရြယ္ကေန တျဖည္းျဖည္းႀကီးျပင္းလာတဲ့ Facebook ရဲ႕ရလဒ္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါဟာလည္း တည္ေထာင္ခ်ိန္က ကေလးအရြယ္ကေန တျဖည္းျဖည္းႀကီးျပင္းလာတဲ့ Facebook ရဲ႕ လူႀကီးအဆင့္ကို တက္လႇမ္းရမယ့္အခ်ိန္မႇာ ႀကံဳရတဲ့စိန္ေခၚမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံက စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက Facebook ရဲ႕အားသာခ်က္ေတြကို ရယူအသံုးျပဳေနၾကၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ေၾကာ္ျငာ Campaign မ်ဳိးစံုကေန Customer နဲ႔ Brand ေတြၾကား Trust တည္ေဆာက္မႈေတြအထိ အသံုးခ်ေနၾကပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ Facebook အေပၚ Social Media အေနနဲ႔ လူေတြၾကား ေအာင္ျမင္မႈနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြၾကား ပိုမုိေအာင္ျမင္လာတဲ့အေၾကာင္းကို Myanmar's Net ရဲ႕ Managing Director ဦးေဇာ္ထြဋ္နဲ႔ ေျပာဆုိျဖစ္ခဲ့တာေၾကာင့္ သူ႕ရဲ႕သံုးသပ္ခ်က္ေတြထဲက အနည္းငယ္ကို ျပန္လည္တင္ျပေပးခ်င္ပါတယ္။
ဦးေဇာ္ထြဋ္
Managing Director
Myanmar’s Net
Facebook က Social Media အေနနဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈ . . .
Facebook က Consumer Level အစံုအမ်ားသံုး၊ လူငယ္သံုး Product တစ္ခုျဖစ္ေနပါတယ္။ ဥပမာ – Boeing လုိကုမၸဏီဆုိရင္ သူ႕တံဆိပ္ကို လူေတြေတြ႕တာနည္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ Starbucks ကိုလူေတြ႕ပိုမ်ားပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္း ဖုန္းသံုးတယ္ဆုိတာက Message ပို႔တယ္၊ Video Call တာေတြ ပိုလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို Facebook ကေန လုပ္လာၾကၿပီး Facebook က ကိုယ့္ဖုန္းျဖစ္လာပါတယ္၊ လူသံုးမ်ားၿပီး User ေတြ ၾကားထဲမႇာ ပိုေအာင္ျမင္လာပါတယ္။ Investor ေတြလည္း ပုိမ်ားလာသလုိ ကုမၸဏီလည္း ပုိႀကီးလာပါတယ္။ Facebook က ထုတ္ေရာင္းတဲ့ ရႇယ္ယာေတြကို တြက္ၾကည့္လုိက္တာနဲ႔ ကုမၸဏီတန္ဖုိးကို တြက္ၾကည့္လုိ႔ရပါတယ္။ (Facebook ရဲ႕ Market Capital ဟာ ၂၀၁၆ ခုႏႇစ္၊ ဇူလုိင္ ၁၃ မႇာဆုိရင္ ၃၃၃.၈၀ ဘီလီယံ ေဒၚလာ ရႇိပါတယ္။ Credit : ycharts.com )
Giant Market Research Engine : Facebook . . .
Facebook ကိုယ္တုိင္က Giant Market Research Engine တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ကို Survey Engine လုိ႔လည္း ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ Market Research က Business မႇာ အလြန္အေရးပါတဲ့အရာဆုိတာကို အားလံုးသိပါလိမ့္မယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးပြင့္လင္းလာၿပီး ႏုိင္ငံျခားက Multinational ကုမၸဏီေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာလာၿပီး စီးပြားေရးလုပ္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ (ဒီမႇာ စီးပြားေရး) လုပ္ရမလား၊ လုပ္သင့္သလား၊ လုပ္ရင္ေကာင္းမလား၊ လုပ္မယ္ဆုိ အေျခအေနဘယ္လုိရႇိမလဲဆုိတာ Research လုပ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီလုိအခ်ိန္မႇာ Facebook က တခ်ဳိ႕ Result ကို တမုဟုတ္ခ်င္း ထုတ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ – ႏုိင္ငံျခားက ယမကာေရာင္းတဲ့ ကုမၸဏီလာခ်င္တယ္ဆုိရင္ ျမန္မာျပည္က ဘီယာကို အႀကိဳက္မ်ားတဲ့ႏုိင္ငံလား၊ အရက္ျပင္းကိုႀကိဳက္တဲ့ ႏုိင္ငံလား၊ ေဗာ့ဒ္ကာကို ႀကိဳက္တဲ့ႏုိင္ငံလား ၊ ၀ိုင္ကို ႀကိဳက္တဲ့ႏုိင္ငံလားဆုိတာကို ရႇာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေတြကို သိရင္ေတာင္မႇ ဘာကဘယ္ေလာက္ရာခုိင္ႏႈန္း ရႇိသလဲဆုိတာကို သိဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဘီယာေသာက္တာမ်ားတယ္ဆုိရင္၊ သူ႕ေနာက္က နံပါတ္ႏႇစ္က ဘယ္သူလဲ စသျဖင့္ Facebook ကေန ခ်က္ခ်င္းထုတ္ျပေပးႏုိင္ပါတယ္။ Market Research အတြက္ Facebook က အသံုးျပဳသူေတြတင္တဲ့ ပံုေတြ၊ ေရးတာေတြကိုၾကည့္ၿပီး အေျဖရႇာေပးႏုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ – ႏုိင္ငံေရးမႇာေတာင္ ဟီလာရီကလင္တန္နဲ႔ ေဒၚနယ္ထရန္႔တုိ႔ရဲ႕ Popularity ဘယ္သူကမ်ားတယ္၊ ဘယ္သူကနည္းတယ္၊ ဘယ္သူက ဘယ္ေလာက္ရာခုိင္ႏႈန္းနဲ႔ ဘယ္သူ႕ထက္ပိုၿပီး Popular ျဖစ္တယ္ဆုိတာကို Like အေရအတြက္ကိုတြက္ၿပီး ထုိင္ၾကည့္လုိ႔ရပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္မီ ဘယ္သူႏုိင္မယ္၊ ဘယ္သူရံုးမယ္ ဆုိတာ အေမရိကန္မႇာ ထြက္ေနၿပီးသားပါ။ Market Research က ေကာင္းလြန္းတာေၾကာင့္ ႀကိဳတင္ခန္႔မႇန္းႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလုိ အနာဂတ္ကို ႀကိဳတင္ခန္႔မႇန္းႏိုင္ တာေၾကာင့္ Business မႇာ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမႇာ ေငြေၾကးအမ်ားႀကီး ကြာသြားေစႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အနာဂတ္ကို ႀကိဳသိႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ Big Data ကို သံုးလာၾကပါတယ္။ Big Data ဆုိတာ အင္တာနက္ေပၚမႇာ လူေတြသံုးသမွ် Click လုပ္သမွ် Behavior ေတြကို အကုန္ Record လုပ္ၿပီးေတာ့ အေျဖကိုျပန္ထုတ္တာပါ။ ေနာက္ပိုင္းမႇာ Big Data ကုိ Human Nature ကို ခန္႔မႇန္းတဲ့ေနရာမႇာပါ အသံုးခ်လာၾကပါလိမ့္မယ္။
ေဒါက္တာသာထြန္းဦး
