Boston Matrix

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခု၏ ဖြံ့ ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအေျခအေနႏႇင္႕ ေစ်းကြက္ေ၀စုပိုင္ဆုိင္ထားမႈ အေျခအေနႏႇစ္ရပ္ကို အကြက္ခ် ေဖာ္ျပစိစစ္သံုးသပ္ႏိုင္ေသာ ပံုစံျဖစ္သည္။

article landscape wartermark final

Boston Consulting Group မွ Bruce Henderson  က ၁၉၆၀ျပည့္ႏႇစ္ေနာက္ပိုင္း တီထြင္ခဲ့ေသာ အလြန္ ေက်ာ္ၾကားအားေကာင္းသည့္ စီးပြားေရးဗ်ဴဟာခ်နည္း ျဖစ္သည္။ပံုစံအကြက္ခ်တည္ေဆာက္ရန္မႇာ ေစ်း ကြက္ဖြံ့ၿဖိဳးတုိးတက္မႈအေျခအေနကို ေဒါင္လုိက္ႏႇင့္ ေစ်းကြက္ေ၀စုပိုင္ဆုိင္ထားသည့္ အင္အားကို အ လ်ားလိုက္ အတိုင္းအတာျဖင့္ေဖာ္ျပသည့္ စတုရန္း ကြက္ပံုစံ ရရႇိမည္။

လုပ္ငန္းစုအမ်ဳိးမ်ဳိးရႇိေသာ ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ လုပ္ငန္းမ်ား ေရႇ႕ကိုမည္သို့ေျခလႇမ္း ဆက္လႇမ္းရမည္ကို ဆံုး ျဖတ္ႏိုင္ရန္ Boston Matrix  အကြက္မ်ားတြင္ လုပ္ငန္း အမ်ဳိးအစားတစ္ခုခ်င္းစီ မည္သည့္ေနရာ၌ရႇိမည္ကို အကဲ ျဖတ္ထည့္သြင္းရမည္။ ဤသို့ျဖင့္ လုပ္ငန္းမ်ား၏ အေျခအ ေန႐ုပ္ပံုကိုျမင္ၿပီး အနာဂတ္ေျခလႇမ္းကို ခ်မႇတ္ႏိုင္မည္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္မ်ဳိးသည္ အကြက္ေလးကြက္ အနက္ အကြက္တစ္ခုတြင္၀င္သည္။ ေစ်းကြက္ဖြံ့ၿဖိဳးမႈ၊ ေစ်း ကြက္ေ၀စုပိုင္ဆုိင္မႈ၏အင္အားႏႇင့္ အနိမ့္အျမင့္ အေျခအေန တို့အရ ေနရာခ်ထားရမည္။ ရရႇိသည့္ေနရာအလိုက္ အေျခအ ေနအလားအလာအရ အေခၚအေ၀ၚကိုပါ သတ္မႇတ္ထားသည္။

 

ႏို့စားႏြားမ (Cash Cows)

ေစ်းကြက္ေ၀စုမ်ားမ်ားပိုင္ဆုိင္လုပ္ကိုင္ေနၿပီး လုပ္ငန္းအေန ျဖင့္လည္း တိုးတက္ႀကီးထြားစရာ အေျခအေနသိပ္မရႇိေတာ့ ေသာလုပ္ငန္းမ်ားကို ႏို့စားႏြားမမ်ားဟုñႊန္းသည္။ ေငြအ ရေကာင္းေသာလုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္၍ ေငြရရန္သာ အဓိကအား ထားရမည္။ ယင္းေငြမ်ားျဖင့္ Stars   ၾကယ္တာရာ စီးပြားေရးကို ပံ့ပိုးေပးႏုိင္ၿပီး မေသခ်ာမေရရာေသးေသာ (Question Marks) ေမးခြန္းလုပ္ငန္းမ်ားကို ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ကာ လုပ္ငန္းသစ္မ်ားကိုပါ စဥ္းစားႏိုင္သည္။

 

ၾကယ္တာရာမ်ား (Stars)

ဖြံ့ၿဖိဳးမႈအရႇိန္ေကာင္းေကာင္းျဖင့္ ဖြံ့ၿဖိဳးမႈလုပ္ငန္းတြင္ ေနရာ ေကာင္းေကာင္းရထားၿပီး ၀င္ေငြလည္းေကာင္းေသာ လုပ္ငန္း မ်ားကို ၾကယ္တာရာမ်ား (Stars) ဟုညႊန္းေခၚသည္။ ေငြသံုးစြဲရမႈကလည္း မ်ားသည္။ တိုးတက္ခ်ဲ႕ထြင္မႈအတြက္ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေငြလိုအပ္မႈမ်ားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ထိုသို့ ရင္း ႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံထားပါက ေစ်းကြက္ၿငိမ္သြားသည့္အခါတြင္ ေငြသား၀င္ေငြေကာင္းေသာ ႏို့စားႏြားမ်ား ျဖစ္သြားဖို့ရႇိသည္။ ထို သို့မဟုတ္လ်င္ ေစ်းကြက္ပိုင္ဆိုင္မႈနည္းၿပီး’ေခြး’   (Dogs)    မ်ားျဖစ္သြားဖို့ အလားအလာရႇိသည္။

 

ေခြးမ်ား (Dogs)

ေခြးမ်ားမႇာ ေစ်းကြက္ဖြံ့ၿဖိဳးမႈတြင္ ျဖစ္ေစ၊ ေစ်းကြက္ေ၀စုပိုင္ ဆိုင္မႈတြင္ျဖစ္ေစ ခြန္အားနည္းေသာ၊ မရႇိေသာလုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္သည္။ အေျခအေနအားျဖင့္ တုိးတက္ေကာင္းမြန္လာစ ရာမရႇိေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေရာင္းခ်ေငြေဖာ္ရန္ စဥ္းစားႏုိင္ သည္။ သို့မႇသာ ‘ၾကယ္လုပ္ငန္း’ မ်ားအတြက္ လိုေငြမ်ားရ ႏိုင္ၿပီး လုိအပ္ပါက လုပ္ငန္းအမ်ဳိးအစား အသစ္လုပ္ရန္ စဥ္း စားႏုိင္သည္။ ထပ္မံရင္းႏႇီးရန္မလိုဘဲ ၀င္ေငြကိုသာ လိုသလိုသံုးဖို့ စဥ္းစားႏိုင္သည္။

 

ေမးခြန္းမ်ား (Questions)

ေမးခြန္းမ်ားအျဖစ္ အမည္ေပးေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအုပ္စုမႇာ ျပႆနာမ်ားၿပီး အေျဖရရန္ ခက္ခဲသည္။ တုိးတက္ေန ေသာ ေစ်းကြက္ေကာင္းမ်ားတြင္ လုပ္ကုိင္ေနၾကေသာ္ လည္း ေစ်းကြက္ရႇယ္ယာမႇာ ေသးငယ္သည္။ ထို့ေၾကာင့္ ထပ္မံရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံရန္ လိုအပ္ေနၿပီး ၀င္ေငြရရႇိမႈ နည္းေန သည္။ မည္သည့္လုပ္ငန္းကိုေရြးခ်ယ္၍ တိုးခ်ဲ႕ျမႇဳပ္ႏႇံၿပီး ၾကယ္ပြင့္မ်ားျဖစ္လာရန္ လုပ္ရမည္ကို ဆံုးျဖတ္ရန္ မလြယ္ လႇေပ။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ မဟာဗ်ဴဟာ အဆံုးအ ျဖတ္က ိုBoston Matrix    ပံုအရ ယထာဘူတက်က် ျပဳ လုပ္ျခင္းကို ဗဟိုက ခ်ဳပ္ကိုင္စီမံမႈနည္းအျဖစ္ ေက်ာ္ၾကားခဲ့ ေသာ္လည္း စီးပြားေရးေလာကက်ဆင္းသည့္ ၁၉၇၀ ျပည့္လြန္ႏႇစ္ပိုင္းမ်ားတြင္ ထုိနည္းလမ္း၏ အားနည္းမႈ၊ မျပည့္စံုမႈကို သိလာရသည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာေစ်းကြက္အေျခအေနႏႇင့္ ေစ်းကြက္ပိုင္ ဆုိင္မႈေ၀စုတုိ့သည္သာ အေရးပါသည္မဟုတ္၊ အျခားအေျခ အေနအမ်ားအျပား ထည့္စဥ္းစားရမည္မ်ား ရႇိေနေသးသည္။ လက္ေတြ႕လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကံဳမ်ားအရ ေ၀ဖန္မႈမ်ားပါရႇိ လာသည္။

မည္သို့ပင္ျဖစ္ေစ Boston Matrix    မႇာစီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ႐ႈျမင္သံုးသပ္ပံုေကာင္းတစ္ခု ျဖစ္သည့္ အျပင္ မဟာဗ်ဴဟာအဆံုးအျဖတ္အတြက္ လမ္းစပင္ျဖစ္ေပသည္။ ယခုအခါ ျမန္မာျပည္တြင္ လုပ္ငန္းအမ်ဳိးမ်ဳိး၌  ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံလုပ္ကိုင္ေနေသာ Group of Companies    မ်ားအတြက္ မိမိလုပ္ငန္းယူနစ္မ်ားကို စတားအျဖစ္ သတ္မႇတ္ႏုိင္၍ တိုးခ်ဲ႕ရမည္လား၊ ႏို့ညႇစ္ႏြားမအေျခအေနတြင္ ရႇိေနေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို ရင္းႏႇီးေငြရႏုိင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ား အျဖစ္ေမြးထားသင့္ၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳးဖို့အလားအလာမေကာင္း၊ ေစ်းကြက္ေ၀စုလည္း ေသးငယ္ေနေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေငြ ေဖာ္ေရာင္းခ်ဖို့ စဥ္းစားမည္လား၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအလားအလာ ေကာင္းေသာ္လည္း ေစ်းကြက္အားမေကာင္းေသးေသာ လုပ္ ငန္းမ်ားကို ၾကယ္တာရာျဖစ္မည့္လမ္းသို့ ပို့မလားဆိုသည္ ကို ေ၀ဖန္စဥ္းစားရန္ပင္ျဖစ္သည္။

ေဒၚရီရီျမင့္