အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာသည္တုိင္းသိထားသင့္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းက်င့္၀တ္ ၂၂ ခ်က္
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းက်င့္၀တ္ေတြကုိ အေျခခံအားျဖင့္ နားလည္ထားဖုိ႔ဟာ သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒီအတြက္ စာေရးဆရာမ Barbara Patcher ရဲ႕ The Essentials of Business Etiquette စာအုပ္ထဲက အေရးႀကီးဆုံးအခ်က္ ၂၂ ခ်က္ကုိ ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။
၁။ တစ္စုံတစ္ေယာက္နဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးခံရတဲ့အခါ သင္မတ္တတ္ရပ္ေနပါ
မတ္တတ္ရပ္ျခင္းဟာ သင္ရႇိေနျခင္းကုိ ကူညီေဖာ္ထုတ္ေပးပါတယ္။ သင္မတ္တတ္မရပ္ရင္ သင့္ကုိ သူမ်ားေတြ လ်စ္လ်ဴ႐ႈဖုိ႔ လြယ္လိမ့္မယ္။
၂။ သင့္နာမည္ အျပည့္အစုံအၿမဲေျပာပါ
စီးပြားေရးလုပ္တဲ့အခါ သင့္နာမည္အျပည့္အစုံေျပာသင့္သလုိ သူမ်ားေတြက ဘယ္လုိမိတ္ဆက္ေစခ်င္တယ္ဆုိတာလည္း အာ႐ုံစိုက္ပါ။
၃။ သင္ဟာ ရာထူးႀကီးသူ၊ ဒါမႇမဟုတ္ ပြဲရႇင္ (ဧည့္ခံသူ) ျဖစ္ရင္ ဦးစြာလက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ပါ
အခုေခတ္လုပ္ငန္းခြင္မႇာ အိမ္ရႇင္ (သုိ႔) ရာထူးပုိႀကီးသူဟာ ေယာက်္ားျဖစ္ေစ၊ မိန္းမျဖစ္ေစ အရင္ဆုံး လက္ကမ္းေပးသင့္ပါတယ္။ သူက အဲဒီလုိမလုပ္ရင္ ရာထူးငယ္သူက ခ်က္ခ်င္းလက္ကမ္းေပးသင့္ပါတယ္။ လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ရာမႇာလည္း မႇန္ကန္စြာ လႈပ္ခါပါ။
၄။ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာ ၀တ္ဆင္ပါ
လူတစ္ဦးရဲ႕ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာရဲ႕ သိကၡာကုိ ပုိျမႇင့္ေပးႏုိင္၊ ဒါမႇမဟုတ္ ေလ်ာ့က်ေစႏုိင္တဲ့ စကားလုံးမဲ့ ေျပာဆုိဆက္သြယ္နည္းဟာ သင့္ရဲ႕ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈျဖစ္ပါတယ္။ သင္ေရြးခ်ယ္တဲ့ အ၀တ္အစားကတစ္ဆင့္ သင့္ရဲ႕ပညာသည္ဆုိင္ရာ အသိေပးခ်က္ကုိ ေဖာ္ျပပါတယ္။
၅။ စကားစျမည္ေျပာတဲ့အခါ 'ေက်းဇူးတင္ပါတယ္' ဆုိတာကုိ တစ္ႀကိမ္၊ ႏႇစ္ႀကိမ္ပဲေျပာပါ
စကားစျမည္ေျပာတဲ့အခါ သင္ဟာ 'ေက်းဇူးတင္ပါတယ္' ဆုိတာကုိ တစ္ႀကိမ္ႏႇစ္ႀကိမ္ထက္ပုိေျပာရင္ သက္ေရာက္မႈကုိ ပ်က္ျပယ္ေစၿပီး သင္ဟာ အားကုိးရာမဲ့သူ၊ ဒါမႇမဟုတ္ ႏြမ္းပါးသူ ဆန္သြားပါလိမ့္မယ္။
၆။ ပါ၀င္ပတ္သက္သူအားလုံးဆီကုိ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းစာတုိေလးေတြ သီးျခားစီေပးပုိ႔ပါ
သင္ေက်းဇူးတင္ခ်င္တဲ့ လူတုိင္းဆီကုိ ၂၄ နာရီအတြင္း ေက်းဇူးတင္လႊာေလးေတြ ေပးပုိ႔လုိက္ပါ။ စာခ်က္ခ်င္းေရာက္ေအာင္ သင့္လက္ေရးနဲ႔ ေရးပုိ႔မယ့္အစား သင့္အီးေမးလ္ပဲ သုံးသင့္ပါတယ္။ အလုပ္အင္တာဗ်ဴးတစ္ခု ၿပီးသြားတဲ့အခါ အလုပ္ခန္႔ဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကိုလည္း ျမန္ျမန္လုပ္ပါ။
၇။ သင့္ဖုန္းကုိ သိမ္းထားလုိက္ပါ
အစည္းအေ၀းတက္တဲ့အခါ သင့္ဖုန္းကုိ မထုတ္ပါနဲ႔။ အစည္းအေ၀းမႇာ စာ႐ိုက္ျခင္း၊ သုိ႔မဟုတ္ အီးေမးလ္ပုိ႔ျခင္းဟာ ႐ုိင္းစုိင္းရာက်ပါတယ္။ တစ္စုံတစ္ေယာက္နဲ႔ ေတြ႕တဲ့အခါ သင့္ဖုန္းကုိ စားပြဲေပၚတင္ထားတာဟာလည္း သူ႕ကုိဥပကၡာျပဳၿပီး အျခားတစ္ေယာက္နဲ႔ဆက္သြယ္ဖုိ႔ သင္အသင့္ရႇိေၾကာင္း ျပသသလုိျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
၈။ သင့္ရဲ႕ 'လုိင္စင္ဓာတ္ပုံ' ေတြကုိသာ သုံးပါ
LinkedIn နဲ႔ သင့္ရဲ႕ အလားတူတျခား Website ေတြမႇာ အလုပ္သေဘာဆန္ဆန္ သင့္ေတာ္တဲ့ဓာတ္ပုံေတြသာ အၿမဲတင္ပါ။ သင္ဟာ ကမ္းေျခကျပန္လာတဲ့ပုံစံ မေပါက္ေစဘဲ ယုံၾကည္စိတ္ခ်ရၿပီး ခ်ဥ္းကပ္ႏုိင္တဲ့ လူပုံစံေပါက္ဖုိ႔အတြက္ သင့္ဦးေခါင္း၊ မ်က္ႏႇာ၊ ရင္ဘတ္နဲ႔ ပခုံးတစ္ပုိင္းပါတဲ့ ဓာတ္ပုံမ်ဳိးတင္ပါ။
၉။ လုပ္ငန္းအီးေမးလ္လိပ္စာကုိသာ သုံးပါ
သင္ဟာ ကုမၸဏီမႇာလုပ္ရင္ ကုမၸဏီအီးေမးလ္လိပ္စာသုံးပါ။ ဒါေပမဲ့ သင္ဟာ ကုိယ္ပုိင္လုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္သူ၊ ဒါမႇမဟုတ္ အလုပ္နဲ့သက္ဆုိင္တဲ့ ေခ်ာစာေတြအခါ အားေလ်ာ္စြာ ေရးရသူျဖစ္ရင္ အီးေမးလ္လိပ္စာ ေရြးခ်ယ္တာကုိ ဂ႐ုစုိက္သင့္ပါတယ္။ သင့္အေနနဲ႔ စာလက္ခံမယ့္သူက ဘယ္သူေပးပုိ႔ေၾကာင္း အတိအက် သိႏုိင္ေအာင္ သင့္နာမည္ပူးတြဲပါရႇိတဲ့ အီးေမးလ္လိပ္စာပဲ အၿမဲသုံးသင့္ပါတယ္။
၁၀။ သင့္အီးေမးလ္လက္ခံမယ့္သူကုိ ေရြးခ်ယ္ထားတာ မႇန္၊ မမႇန္ အၿမဲတမ္းႏႇစ္ခါျပန္စစ္ေဆးပါ
'သုိ႔' ကြက္လပ္မႇာ လက္ခံသူနာမည္႐ုိက္ထည့္တုိင္း သင့္လိပ္စာစာအုပ္ကုိ အာ႐ုံစုိက္ပါ။ နာမည္မႇားၿပီး မေရြးခ်ယ္မိဖုိ႔ အထူးသတိျပဳပါ။
၁၁။ လုပ္ငန္းဆုိင္ရာအီးေမး(လ္) ႏႈတ္ခြန္းဆက္စကားမ်ားသုံးပါ
'ေဟ့ သူငယ္ခ်င္းတုိ႔' 'ယုိ႔' 'ဟုိင္း-ကိုယ့္လူတုိ႔' ဆုိတာမ်ဳိး အရပ္သုံးစကားေတြ မသုံးပါနဲ႔။ ကြၽန္မတုိ႔ စာေတြထဲက ေပါ့ပါးလြတ္လပ္တဲ့သဘာ၀က အီးေမးလ္ ႏႈတ္ခြန္းဆက္မႈအေပၚ မသက္ေရာက္ေစသင့္ပါဘူး။
'ေဟး' 'ယုိ႔' အစား 'ဟုိင္း' (သုိ႔) 'ဟဲလုိ' သုံးပါ။ လက္ခံသူရဲ႕နာမည္က မုိက္ကယ္ျဖစ္ၿပီး သူကုိယ္တုိင္က 'မုိက္ခ္' လုိ႔ မေခၚေစခ်င္ရင္ အတုိေကာက္မသုံးသင့္ဘူး။
၁၂။ တစ္စုံတစ္ေယာက္ရဲ႕ နာမည္ကုိ သင္ေမ့ေနရင္ ၀န္ခံပါ
သင့္လုိပဲ လူတုိင္းဟာ သူမ်ားနာမည္ေမ့တတ္ပါတယ္။ သင္ေမ့သြားတဲ့အခါ 'ခြင့္လႊတ္ပါေနာ္'၊ 'ခင္ဗ်ားနာမည္ ေမ့သြားလုိ႔'၊ ဒါမႇမဟုတ္ 'ခင္ဗ်ားကုိ မႇတ္မိေပမယ့္ နာမည္စဥ္းစားလုိ႔မရဘူး'' ဆုိတာမ်ဳိး ေျပာႏုိင္ပါတယ္။
၁၃။ သင့္အလုပ္ထဲကလူေတြကုိ ႏႈတ္ဆက္ပါ
လုပ္ငန္းခြင္မႇာ သင္သိသူေရာ သင္မသိသူကုိပါ 'ဟဲလုိ' နဲ႔ 'မဂၤလာနံနက္ခင္းပါ' လုိ႔ လုိက္ႏႈတ္ဆက္ပါ။ အစည္းအေ၀းအသြားမႇာ သင္ႏႈတ္ဆက္ခဲ့တဲ့လူဟာ အဲဒီက်ရင္ သင့္ေဘးမႇာ ထုိင္သူျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနလိမ့္မယ္။ သူမ်ားက 'ဟဲလုိ' ေျပာရင္ သင္ကလည္း 'ဟဲလုိ' ျပန္ေျပာပါ။
၁၄။ သင္ညႊန္ျပတဲ့အခါ သင့္လက္ေခ်ာင္းေတြကုိ ပူးထားပါ
တစ္ခုခုကုိ ညႊန္ျပတဲ့အခါ သင့္လက္ေခ်ာင္းေတြပူးၿပီး လက္ဖ၀ါးနဲ႔သာ ညႊန္ပါ။ လက္ညႇိဳးထုိးျပတာက ႐ုိင္းပါတယ္။
၁၅။ အခ်ိန္တိက်ပါ
အစည္းအေ၀းကုိ အခ်ိန္မႇန္ေရာက္ပါေစ။ အခ်ိန္မတိက်ျခင္းနဲ႔ သူတစ္ပါးအခ်ိန္ကုိ မျဖဳန္းခ်င္ပါနဲ႔။ ဒါအျပင္ ဒါက သင္ဟာ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာသည္မဆန္တဲ့ လကၡဏာျပပါတယ္။ အေျခအေနတစ္ခုေၾကာင့္ ေနာက္က်ေနၿပီဆုိရင္ သင္ခ်ိန္းထားတဲ့သူဆီ အီးေမးလ္ ပုိ႔ပါ၊ ဒါမႇမဟုတ္ သင္ေရာက္မယ့္အခ်ိန္ခန္႔မႇန္းၿပီး ဖုန္းဆက္ေျပာပါ။ သူ႕ဆီေရာက္တဲ့အခါ ယာဥ္ေၾကာက်ပ္တာ၊ ဒါမႇမဟုတ္ ရထားေနာက္က်တဲ့အေၾကာင္း ေျပာၿပီးေတာ့လည္း သူတုိ႔ရဲ႕အခ်ိန္ကုိ ထပ္မျဖဳန္းပါနဲ႔။
၁၆။ သူမ်ားအတြက္ ဘယ္ေတာ့မႇ ထုိင္ခုံဆြဲမထုတ္ေပးပါနဲ႔
သင္ ဧည့္သည္အတြက္ တံခါးကုိင္ထားေပးတာေကာင္းေပမယ့္ အမ်ဳိးသားျဖစ္ေစ၊ အမ်ဳိးသမီးျဖစ္ေစ ထုိင္ခုံဆြဲမထုတ္ေပးပါနဲ႔။ လုပ္ငန္းခြင္မႇာ လူမႈေရးဆုိင္ရာ ဖုိမ စည္းကမ္းေတြကုိ ေမ့ထားလုိက္ပါ။
၁၇။ သိပ္ေစ်းႀကီးတဲ့အစားအစာ ဘယ္ေတာ့မႇ မမႇာယူပါနဲ႔
ေစ်းႀကီးတဲ့ အမဲေၾကာ္၊ ဒါမႇမဟုတ္ ေက်ာက္ပုစြန္ဟင္းကုိ သင္မႇာရင္ ဒကာခံသူအေပၚ အျမတ္ထုတ္သလုိ ျဖစ္လိမ့္မယ္။ ဒကာခံသူက မႇာသင့္တဲ့ အစားအစာရည္ညႊန္းရင္ အဲဒီစာရင္းထဲကပဲမႇာပါ။ ေစ်းအႀကီးဆုံးေတာ့ မမႇာပါနဲ႔။ ၀ုိင္အရက္လည္း ထုိ႔အတူပါပဲ။
၁၈။ သင့္ဧည့္သည္၊ ဒါမႇမဟုတ္ ဒကာခံသူမႇာယူတာပဲ သင္လုိက္မႇာပါ
သင့္ဧည့္သည္၊ ဒါမႇမဟုတ္ ဒကာခံသူက အျမည္း၊ ဒါမႇမဟုတ္ အခ်ဳိပြဲမႇာေတာ့မႇသာ သင္လိုက္မႇာပါ။
၁၉။ ဘယ္ေတာ့မႇ 'ပါဆယ္' မထည့္ခုိင္းပါနဲ႔
ဟင္းက်န္ေတြ ယူဖုိ႔ သင္လာတာမဟုတ္။ အလုပ္ကိစၥအတြက္ လာတာပါ။ မိသားစုညစာစားပြဲမႇာ သင့္အိမ္က ေခြးကုိေကြၽးဖုိ႔ အက်န္ေတြ ပါဆယ္ထည့္ခုိင္းတာ ျပႆနာမရႇိေပမယ့္ အလုပ္ကိစၥေတြ႕ဆံုပြဲေတြမႇာ မလုပ္ပါနဲ႔။
၂၀။ ဖိတ္ၾကားသူကပဲ က်သင့္ေငြ အၿမဲရႇင္းသင့္တယ္ဆုိတာ မႇတ္ထားပါ
သင္က ဖိတ္ၾကားရင္ သင္ဟာ ပြဲရႇင္ျဖစ္လုိ႔ ဧည့္သည္က အမ်ဳိးသားျဖစ္ျဖစ္ အမ်ဳိးသမီးျဖစ္ျဖစ္ သင္ကပဲ က်သင့္ေငြရႇင္းသင့္ပါတယ္။ ဒါမႇမဟုတ္ စားပြဲကေန ေကာင္တာဆီထသြားၿပီး သင္ေငြရႇင္းေပးလုိ႔ရတယ္။ ဒါဟာ က်သင့္ေငြရႇင္းဖုိ႔ေကာင္းတဲ့ နည္းလမ္းပဲ။
၂၁။ မူးေအာင္မေသာက္ပါနဲ႔
အလုပ္နဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ လူမႈေရးပြဲေတြမႇာ သင္အရက္မမူးပါေစနဲ႔။ ဒီအတြက္ သင္မႀကိဳက္တဲ့ အရက္မ်ဳိးကုိမႇာၿပီး အဲဒါကုိ အခ်ိန္အၾကာႀကီးမ်ဥ္းေသာက္ဖုိ႔ အၾကံေပးခ်င္ပါတယ္။
၂၂။ ယဥ္ေက်းစြာ ျပန္လည္ထြက္ခြာဖုိ႔ ျပင္ဆင္ပါ
သင္ ထြက္ခြာစဥ္ စကားေျပာရမယ့္သူက သင္ပဲျဖစ္သင့္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မႇာ သင္က အေျခအေနထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး ေခ်ာေမာစြာ ထြက္ခြာႏုိင္ပါတယ္။ စကား၀ုိင္းမႇ ထြက္ခြာဖုိ႔ လုိအပ္တဲ့အခါ ေျပာဖုိ႔စကားတခ်ဳိ႕လည္း သင့္မႇာ အဆင္သင့္ရႇိပါေစ။
''ေတြ႕ရတာ ၀မ္းသာပါတယ္''
''ခင္ဗ်ားနဲ႔စကားေျပာရတာ ေကာင္းတယ္''
''ေနာက္အပတ္က် အစည္းအေ၀းမႇာ ျပန္ဆုံၾကရေအာင္'' ဆုိတာမ်ဳိးေတြ သင္ေျပာႏုိင္ပါတယ္။
စိုးညြန္႔ေဇာ္
