ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္မ်ား

ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို အရွိန္အဟုန္ျမွင့္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔ဆိုတာ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ (SEZ) ေတြေပၚ အမ်ားႀကီးမူတည္ေနတယ္ဆိုတာကို အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယ ၊ တ႐ုတ္ ၊ ထိုင္း အစရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေတြက သက္ေသျပေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာလည္း စီးပြာေးရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔၊ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ပိုမိုမ်ားျပားလာဖို႔၊ ပို႔ကုန္ျမွင့္တင္ႏိုင္ဖို႔၊ နည္းပညာတိုးတက္ျမင့္မားလာဖို႔၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း ပိုမိုမ်ားျပားလာဖို႔ အစရွိတဲ့က႑အစံုစံု တိုးတက္လာဖို႔အတြက္ ထားဝယ္၊ ေက်ာက္ျဖဴနဲ႔ သီလဝါေဒသေတြမွာ အထူးစီးပြားေရးဇုန္သံုးခုကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။

ကမၻာမႇာေတာ့ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ (SEZ) လုိ႔ ဆုိလုိက္ရင္ အေျခခံအားျဖင့္ ပုံစံေျခာက္မ်ဳိးရႇိပါတယ္။ အဲဒီဇုန္ေတြကေတာ့ Trade Free Zone ၊ Export Processing Zone ၊ Enterprise Zone ၊ Single Factory ၊ Free Ports နဲ႔ Specialized Zone တုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဟာ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ေတြကုိ ပထမဦးဆုံး စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ႏုိင္ငံျဖစ္ၿပီး တ႐ုတ္ျပည္၊ ရွန္ဟိုင္းၿမဳိ႕ဟာ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ကုိ အေအာင္ျမင္ဆုံး လုပ္ႏုိင္တဲ့ေဒသျဖစ္ပါတယ္။ အိႏၵိယကေတာ့ ကမၻာ့အႀကီးဆုံးအထူးစီးပြားေရးဇုန္ကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားပါတယ္။

အထူးစီးပြားေရးဇုန္ (SEZ) ကုိ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမႇာ ၁၉၃၇ ခုႏႇစ္မႇာ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံျခားကုန္သြယ္မႈဇုန္ (FTZ) လုိ႔လည္း ေခၚခဲ့ပါတယ္။ အခုအခါမႇာေတာ့ SEZ ေတြဟာ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၃၅ ခုေက်ာ္ထိေတာင္ တည္ရႇိေနၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။

SEZ ေတြတည္ေထာင္ဖုိ႔ဆုိတာ တုိင္းျပည္ရဲ႕အေျခခံအေဆာက္အအုံ၊ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနနဲ႔ တည္ေနရာေပၚမႇာလည္း အမ်ားႀကီးမူတည္ေနပါတယ္။ အရင္က အစုိးရတစ္ဦးတည္း လုပ္ကုိင္ခဲ့တဲ့စီးပြားေရးဇုန္ အမ်ားစုဟာ မေအာင္ျမင္ခဲ့တာေၾကာင့္ ယေန႔ေခတ္မႇာ SEZ ေတြရဲ႕ ၆၂ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ပုဂၢလိကနဲ႔ အစုိးရအဖြဲ႕အစည္းေတြက ပူးေပါင္းလုပ္ကုိင္ေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာင္ျမင္မႈအေနနဲ႔လည္း ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၃၅ ႏိုင္ငံမွာ SEZ ဇုန္ေပါင္းသံုးေထာင္ကို ေတြ႕ျမင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

အိႏၵိယအစုိးရဟာ တုိင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ဖုိ႔ SEZ ေတြဟာ အဓိကက်တယ္ဆုိၿပီး အထူးစီးပြားေရးဇုန္ကုိ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏႇစ္၊ ႏုိ၀င္ဘာလ၊ ၁ ရက္မႇာ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာဆုိရင္လည္း ၁၉၉၇ ခုႏႇစ္မႇာ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ကုိ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈပုံစံငါးမ်ဳိးနဲ႔ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္အထူးစီးပြားေရးဇုန္ စီမံခန္႔ခြဲေရးေကာ္မတီဟာ SEZ ကုိ ၁၉၈၀-၁၉၉၁ နဲ႔ ၁၉၉၂-လက္ရႇိဆုိၿပီး အပုိင္းႏႇစ္ပုိင္းခြဲၿပီး ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။

အထူးစီးပြားေရးဇုန္ေတြမႇာ ရရႇိလာႏုိင္တဲ့ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ အခြင့္အလမ္းေတြ

အေမရိကန္ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြဟာ လုပ္ငန္းေတြကုိ အေမရိကန္မႇာရႇိတဲ့ စီးပြားေရးဇုန္ေတြမႇာတင္မကဘဲ တျခားႏုိင္ငံေတြမႇာရႇိတဲ့ စီးပြားေရးဇုန္ေတြမႇာလည္း ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္အစုိးရဟာလည္း ကုိယ္တုိင္ရႇယ္ယာရႇင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ပါ၀င္ၿပီး အထူးစီးပြားေရးဇုန္ေတြမႇာ နည္းပညာအေထာက္အကူေတြေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တ႐ုတ္ရဲ႕ကုန္စည္ေတြဟာ အေမရိကန္ေစ်းကြက္ကုိ ထုိးေဖာက္လာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါဟာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြကုိ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ေတြမႇာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေတြ ပုိမုိ ျပဳလုပ္လာေစတဲ့အျပင္ အရည္အေသြးျမင့္ထုတ္ကုန္ေတြ ထုတ္လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ကုိလည္း လုိအပ္တဲ့နည္းပညာေတြ ရရႇိလာေစပါတယ္။

အိႏၵိယႏုိင္ငံရဲ႕ အထူးစီးပြားေရးဇုန္မႇာဆုိရင္ တျခားႏုိင္ငံက လာေရာက္ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြကုိ အိႏိၵယကုမၸဏီေတြနဲ႔ ပူးတြဲလုပ္ကုိင္ခြင့္ေတြ၊ ထုတ္လုပ္လုိက္တဲ့ ကုန္ပစၥည္းေတြကုိ အိႏၵိယေစ်းကြက္မႇာ ျဖန္႔ျဖဴးေရာင္းခ်ခြင့္ေတြကုိ ေပးထားတာေၾကာင့္ အစုိးရအေနနဲ႔ အခြန္ေငြေတြလည္း ရရႇိလာသလုိ အိႏၵိယျပည္တြင္း ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔လည္း ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီေတြနဲ႔ ယႇဥ္ၿပိဳင္ကုန္သြယ္ႏုိင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြ ရရႇိလာပါတယ္။

တ႐ုတ္ျပည္ဟာ Single-party စနစ္ကုိ က်င့္သုံးၿပီး အထူးစီးပြားေရးဇုန္ေတြရဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေတြကုိလည္း အစုိးရက ရႇင္းလင္းတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာေတြနဲ႔ ဂ႐ုတစုိက္ျပဳလုပ္ထားတာေၾကာင့္ ကမၻာေပၚမႇာ အေအာင္ျမင္ဆုံး စီးပြားေရးဇုန္ကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြကုိ ဆြဲေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ကုိလည္း လုပ္သားေတြရဲ႕လုပ္အားခေတြကုိ ေလွ်ာ့ခ်ထားပါတယ္။ ဒါအျပင္ တ႐ုတ္ျပည္မႇာ လာေရာက္ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြဟာ လုပ္ငန္းကိစၥေတြကုိ ရႇင္းရႇင္းလင္းလင္း ေဆာင္ရြက္ႏုိင္တဲ့အျပင္ အခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္ေတြလည္း ရရႇိထားပါတယ္။ ကမၻာ့ကုန္သြယ္မႈအဖြဲ႕အစည္း (WTO) နဲ႔လည္း ခ်ိတ္ဆက္ထားတာေတြက ႏုိင္ငံျခားရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြကုိ ဆြဲေဆာင္ႏုိင္တဲ့ အခ်က္လည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။

ကမၻာတစ္၀န္းမႇာေတာ့ SEZ ေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပထ၀ီအေနအထား၊ တုိင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးအေနအထား၊ စက္မႈလုပ္ငန္းဆုိင္ရာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈအတြက္ ပံ့ပုိးေပးတာေတြ၊ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ ကုန္က်စရိတ္ေတြ၊ ကြၽမ္းက်င္၀န္ထမ္းရရႇိႏုိင္မႈေတြ၊ စီမံခန္႔ခြဲေရးနဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈပုိင္းေတြ၊ အစုိးရရဲ႕ မူ၀ါဒေတြ၊ ဥပေဒပုိင္းဆုိင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔ ဥပေဒတည္ၿငိမ္မႈ ရႇိ၊ မရႇိဆုိတဲ့ အဓိကက်တဲ့အခ်က္ကုိးခ်က္နဲ႔ ကန္႔သတ္ထားတာရႇိပါတယ္။

ဦးသူရိန္ေအာင္

Project Director

Myanmar Thilawa SEZ Holding Public Ltd

Vice President

Myanmar Japan Thilawa Development Co

ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမယ့္ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ရရႇိလာမယ့္ အက်ဳိးအျမတ္ေတြ

လက္ရႇိမႇာ ျမန္မာ၊ ထုိင္၀မ္၊ ထုိင္း၊ တ႐ုတ္၊ အေမရိကန္၊ ဆီြဒင္၊ ၾသစေၾတးလ်၊ မေလးရႇား၊ စင္ကာပူ၊ ေဟာင္ေကာင္နဲ႔ ဂ်ပန္အစရႇိတဲ့ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၁ ႏုိင္ငံကုိ ကုိယ္စားျပဳတဲ့ ကုမၸဏီ ၃၈ ခုက လာေရာက္ရင္းႏႇီး ျမႇဳပ္ႏႇံဖုိ႔အတြက္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆုိထားတာေၾကာင့္ လက္ရႇိအေကာင္အထည္ေဖာ္ထားတဲ့ ၃၆၁ ဟက္တာထဲက တစ္၀က္ေလာက္ကုိ ငႇားရမ္းၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ထပ္လည္း စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဖုိ႔အတြက္ စကားေျပာဆုိေနတာေတြ ရႇိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး SEZ မႇာ လာေရာက္ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံတဲ့ ကုမၸဏီေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီေတြ၊ Joint Venture ကုမၸဏီေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ႏုိင္ငံျခားကုိ Export သီးသန္႔ျပန္ထြက္မယ့္ ကုမၸဏီေတြရႇိသလုိ ျပည္တြင္းကုိပဲ ျပန္ေရာင္းမယ့္ကုမၸဏီေတြလည္းပါပါတယ္။

သီလဝါ SEZ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ေနမႈကို ေကာင္းကင္ျမင္ကြင္းမွ ျမင္ရပံု

ဒီကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ SEZ ထဲမႇာ ထုတ္လုပ္ၿပီး ျပည္တြင္းကုိ ျပန္ေရာင္းမယ္ဆုိရင္ ၀ယ္ယူသုံးစြဲသူေတြအေနနဲ႔ အရည္အေသြးေကာင္းၿပီး ေစ်းႏႈန္းသက္သာတဲ့ကုန္ပစၥည္းေတြကုိ ရလာမႇာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ျပည္တြင္းကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ တစ္ဆင့္ျပန္ၿပီး ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားတဲ့အခါမႇာ အခ်ိန္ကုန္ သက္သာလာမယ္၊ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးစရိတ္ေတြလည္း အရင္ကထက္ပုိၿပီး သက္သာလာမႇာျဖစ္ပါတယ္။

Zone A ၿပီးသြားရင္ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းအေနနဲ႔လည္း ေလးေသာင္းေလာက္ထိ ရလာမယ္လုိ႔ ခန္႔မႇန္းထားပါတယ္။

ဦးေအာင္ေက်ာ္သန္း

တြဲဖက္အတြင္းေရးမႇဴး

ေက်ာက္ျဖဴအထူးစီးပြားေရးဇုန္ အေကာင္ထည္ေဖာ္ေရးဆပ္ေကာ္မတီ

SEZ ေၾကာင့္ရလာမဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးကေတာ့ ေဒသခံျပည္သူေတြအတြက္ အလုပ္ကိုင္အခြင့္လမ္းေပါင္း တစ္သိန္းေက်ာ္ရလာမယ္။ အဓိကရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံသူေတြကေတာ့ လက္ရႇိအေနအထားအရ အလားတူ စီမံကိန္းေတြမႇာ အေတြ႕အႀကံဳရႇိၿပီး၊ ေငြေၾကးေတာင့္တင္းခိုင္မာၿပီး မတူညီတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကေန ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ Consortium ေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရႇိတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ အျမတ္ခြဲေ၀မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးေနတဲ့ကာလျဖစ္ေနလို႔ အတိအက်မေျပာႏိုင္ေပမဲ့ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ဥပေဒအတိုင္း ရရန္ရႇိတ့ဲ အခြန္အခေတြ ႏိုင္ငံေတာ္အေနနဲ႔ရမႇာ ေသခ်ာပါတယ္။ စီမံကိန္းမႇာ အလုပ္အကိုင္အခြင့္လမ္းမ်ားစြာ ဖန္တီးေပးႏိုင္တဲ့ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေတြ စီး၀င္လာတာနဲ႔အမွ် ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရႇင္ေတြအတြက္ စီးပြားေရးအခြင့္လမ္းေတြ ရႇိလာမႇာျဖစ္သလို အျခားစီးပြားေရးအက်ိဳးဆက္ (Multiplier Effects) ေတြ ရလာႏိုင္သလုိ Growth Pole ယူဆခ်က္မ်ိဳးေတြ ရရႇိႏိုင္ၿပီး တိုင္းျပည္တိုးတက္မႈမႇာ အေထာက္ကူျပဳလာႏိုင္တယ္။

ေက်ာက္ျဖဴ SEZ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္မည့္ ဧရိယာအားေတြ႕ရစဥ္

လက္ရႇိမႇာ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားတဲ့အေနနဲ႔ ေဒသခံလုပ္သားဖြံျဖိဳးတိုးတက္မႈပိုင္းမႇာ လုပ္ေဆာင္ ေနတယ္။ တကယ္ေစတနာရႇိတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြ ၊ Private Sector ၀န္ၾကီးဌာနေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီး ကြၽမ္းက်င္မႈသင္တန္းေတြေပးေနတယ္။ ေက်ာက္ျဖဴစီမံကိန္းမႇာ ရႇယ္ယာထုတ္ေရာင္းတာကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ မရႇိေသးဘူး။ သင့္ေတာ္တဲ့အခ်ိန္ေရာက္ရင္ေတာ့ ရႇယ္ယာထုတ္ ေရာင္းပိုင္ခြင့္ရႇိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြက အသိေပးေၾကညာပါလိမ့္မယ္။

ဦးဟံစိန္

ဥကၠ႒

ထား၀ယ္အထူးစီးပြားေရးဇုန္ စီမံခန္႔ခြဲမႈေကာ္မတီ

ဒုတိယ၀န္ႀကီး

ပုိ့ေဆာင္ေရး၀န္ႀကီးဌာန

ထားဝယ္ SEZ ရွိ ဘိလပ္ေျမစက္႐ံုအားျမင္ရစဥ္

DSEZ မႇာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံလုိတဲ့ ကုမၸဏီေတြ . . .

DSEZ ပင္မစီမံကိန္းမႇာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံဖုိ႔ အဓိကစိတ္၀င္စားေနတာက ဂ်ပန္ကုမၸဏီေတြျဖစ္ပါတယ္။ ထား၀ယ္ဟာ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ရဲ႕ ထြက္ေပါက္ျဖစ္တယ္။ ဂ်ပန္ရဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြဟာလည္း မဲေခါင္ေတာင္ဘက္ စႀကႍလမ္းတစ္ေလွ်ာက္မႇာရႇိတာေၾကာင့္ ထုိင္းနဲ႔ထား၀ယ္ကုိ ဆက္လုိက္တာနဲ႔တစ္ၿပိဳင္နက္ ဂ်ပန္ဟာ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာနဲ႔ အိႏၵိယသမုဒၵရာကုိ ဆက္စပ္ၿပီး လုပ္လာႏုိင္မႇာျဖစ္တာေၾကာင့္ ဂ်ပန္ဟာ ေတာ္ေတာ္ကုိစိတ္၀င္စားေနပါတယ္။ အဲဒီလုိပဲ အိႏၵိယကုမၸဏီေတြ၊ ဥေရာပကုမၸဏီေတြကလည္း တျဖည္းျဖည္း စိတ္၀င္စားလာတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။