အၾကမ္းၿပိဳင္ပြဲ

ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ေျပာရလ်င္ ၁၉၉၇ ခုႏႇစ္တြင္ ထူးျခား ခ်က္ႏႇစ္မ်ဳိး မ်ဥ္းၿပိဳင္ေပၚသည္။ ပထမထူးျခားခ်က္သည္ ၁၉၉၇ ခုႏႇစ္ အာရႇဘ႑ာေရးအ က်ပ္အတည္းျဖစ္ ေပၚျခင္း ျဖစ္၍ ဒုတိယထူးျခားခ်က္သည္ ေဟာင္ေကာင္အား ျပည္သူ့တ႐ုတ္ျပည္သမၼတႏိုင္ငံသို့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ဆုိင္မႈျပန္ လည္လႊဲအပ္ေပးလုိက္ေသာ ျဖစ္ရပ္ႀကီးျဖစ္သည္။ ဤျဖစ္ရပ္ ႀကီးႏႇစ္ခု တုိက္တိုက္ဆုိင္ဆုိင္ဆံုမိခ်ိန္တြင္ ေဟာင္ေကာင္သည္ အာရႇဘ႑ာေရးအက်ပ္အတည္းမႇ လြတ္ထြက္သြား သည္။ အျခားအေရႇ႕အာရႇႏိုင္ငံမ်ား (ထိုင္း၊ မေလးရႇား၊ အင္ဒို နီးရႇား စသည့္ႏိုင္ငံတို့) ေက်ာေကာ့ေအာင္ ခံလိုက္ရသည္။

ေဟာင္ေကာင္ၿမိဳ႕

၁၉၉၇ ခုႏႇစ္မတုိင္မီ၌ ႏိုင္ငံျခားအရင္းအႏႇီးေတြ အေရႇ႕အာရႇႏိုင္ငံမ်ားသို့ အလြန္လႇိမ့္၀င္ခဲ့စဥ္က ထိုႏိုင္ငံတို့ ၏စီးပြားေရးသည္ ေပ်ာ္စရာႀကီးပင္။ ႏိုင္ငံျခားအရင္းအႏႇီး တုိ့ကမ်ဳိးစံုသည္။ ဧရာမေငြလံုးေငြရင္းျဖစ္သည္။ အေျခအေန ယိမ္းယိုင္ေတာ့မည္ဟုသိေသာအခါ ႏိုင္ငံျခားအရင္းအႏႇီးတို့ က အလုအယက္အလံုးအရင္းျပန္ ထြက္ၾက သည္။ ၀င္တုန္းကလည္း အလံုးအရင္းခပ္ၾကမ္းၾကမ္း၊ ျပန္ထြက္ေတာ့လည္း အလံုးအရင္းခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ေက်ာ့ေကာ့က်န္ရစ္သူတုိ့ကေတာ့ အိမ္ရႇင္ႏိုင္ငံေတြျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံျခားအရင္းအႏႇီးေတြ အ၀င္ၾကမ္း၊ အထြက္ၾကမ္းခဲ့သည္။

ထိုအခ်ိန္၌ ေဟာင္ေကာင္က ဤဒဏ္ကို မခံလုိက္ ရေပ။ ေဟာင္ေကာင္သုိ့လည္း ႏိုင္ငံျခားအရင္းအႏႇီးေတြ အင္ မတန္၀င္သည္။ လံုးခနဲ၊ ခဲခနဲ ၀င္သည္။ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ၀င္သည္။ သုိ့ေသာ္ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္းျပန္မထြက္ၾကေပ။ ထြက္ ကိုမထြက္ေပ။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္မႈကို လႊဲေျပာင္းေနခ်ိန္ ၌ ႏိုင္ငံျခားအရင္းအႏႇီးအ၀င္အထြက္တို့သည္ အလြန္ဣေႁႏၵရ ၾကသည္။ ယင္းမႇာ ေဟာင္ေကာင္ကိုလည္းေကာင္း၊ တ႐ုတ္ ျပည္ကိုလည္းေကာင္း ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈရႇိျခင္းကိုျပသည္။

ေဟာင္ေကာင္ရႇန္ဟိုင္းၿပိဳင္

ထိုစဥ္က ေဟာင္ေကာင္ေဒၚလာသည္ အေမရိကန္ေဒၚလာႏႇင့္ တန္ဖိုးအေသခ်ည္ထားသည္။ ပက္ (peg) လုပ္ထားသည္။ ယခုလည္း ခ်ည္ထားသည္။ သို့ရာတြင္ ေဟာင္ေကာင္ေငြ ေၾကးတန္ဖိုးသည္ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ ျပည္ကက်င့္သံုးေသာ ‘တစ္ႏုိင္ငံစနစ္ႏႇစ္ခု’ မူ၀ါဒအေပၚ စိတ္ခ်ယံုၾကည္ၾက၍ တည္ၿငိမ္ရ သည္ဟုေျပာႏိုင္သည္။ ယခု ‘တစ္ႏိုင္ငံစနစ္ႏႇစ္ခု’ ဟူ၍ လက္ေတြ႕သေဘာကို ဆန္းစစ္ ၾကည့္သည္။ လက္ေတြ႕အားျဖင့္ စနစ္ႏႇစ္ခုယႇဥ္ၿပိဳင္သည္ဆုိသည္မႇာ ေဟာင္ေကာင္စေတာ့အိပ္စ္ခ်ိန္းႏႇင့္ ရႇန္ဟိုင္းစေတာ့ အိပ္စ္ခ်ိန္းတုိ့ ယႇဥ္ၿပိဳင္ျခင္းကို ရည္ñႊန္းလာသည္။

ရွန္ဟိုင္းၿမိဳ႕

ဟာင္ေကာင္သည္ ၁၉၉၇ ခုႏႇစ္မတုိင္မီကပင္ ‘ကမၻာ့စီးတီး’ (World City)    အဆင့္ရထားသည္။ ဤေနရာ ၌ စင္ကာပူက Global City  ျဖစ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းသည္ႏႇင့္အၿပိဳင္ ျဖစ္ေနသည္။ သို့ျဖင့္ ေဟာင္ေကာင္သည္ ရႇန္ဟိုင္းတစ္ဖက္၊ စင္ကာပူႏႇင့္တစ္ဖက္ ယႇဥ္ၿပိဳင္ရသည္။ ဤယႇဥ္ၿပိဳင္ပြဲ၌ ေဟာင္ေကာင္က အသာစီးရလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္ေနသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အဖြဲ႕အစည္းအင္စတီက်ဴရႇင္းအင္ အား၊ ဥပေဒအင္အား၊ ခ်ိတ္ဆက္မႈအင္အားႏႇင့္ အဂၤလိပ္ စကားေျပာအင္အားတုိ့တြင္ ေဟာင္ေကာင္က ပုိၿပီးသာလြန္ ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ရႇန္ဟိုင္းသည္ ေဟာင္ေကာင္ထက္သာရန္ အျပင္း အထန္ႀကိဳးပမ္းေနသည္။ ေရရႇည္၌ ရႇန္ဟိုင္းက ေဟာင္ ေကာင္ထက္ပိုၿပီး ဂလုိဘယ္ဘ႑ာေရးစင္တာ ၿပီးျပည့္စံုစြာ ျဖစ္လာလိမ့္မည္ဟု တြက္သည္။ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ မႈႀကီးမားလာလ်င္ ဘ႑ာေရး၀န္ေဆာင္မႈတို့ကလည္း ႀကီး ထြားလာရမည္။ အရည္အေသြးျမင့္ရမည္။ ယခုအထိ၌ ေဟာင္ေကာင္သည္ ဘ႑ာေရး၀န္ေဆာင္မႈ၌ လန္ဒန္ၿပီး ဒုတိယလုိက္ေနသည္။ တ႐ုတ္ျပည္မက ကုမၸဏီတို့ပင္လ်င္ ေဟာင္ေကာင္စေတာ့အိပ္စ္ခ်ိန္း၌ လာေရာက္စာရင္းသြင္းၾက သည္။ ဤသို့ စာရင္းသြင္းၿပီး ေငြရင္းရႇာၾကသည္။ တ႐ုတ္ ျပည္အစိုးရက ေဟာင္ေကာင္ထက္ ရႇန္ဟိုင္းကို ကမၻာ့ ဘ႑ာေရးစင္ တာျဖစ္ေစခ်င္ေလရာ ကုမၸဏီတုိ့သည္ ေဟာင္ ေကာင္ႏႇင့္ ရႇန္ဟိုင္းစေတာ့အိပ္စ္ခ်ိန္းႏႇစ္ခုစလံုးတြင္ စာရင္း သြင္းၾကရန္ အားေပးလ်က္ရႇိသည္။

ေခတ္မီမႈႏႇင္႕ ဒီမိုကေရစီ

တုိင္းျပည္တစ္ျပည္ စနစ္ႏႇစ္ခုမူ၀ါဒသည္ ေခတ္ေနာက္က်မႈ ကို ေရႇး႐ႈေစအပ္သည္ မဟုတ္။ ေခတ္မီမႈကို အရႇိန္အဟုန္ ျမင့္ျမင့္ႏႇင့္ တြန္းအားေပးႏိုင္ရမည္။ သို့ျဖင့္ ေဟာင္ေကာင္က လည္း ခုရႇိေနသည့္အဆင့္ထက္ပိုၿပီး ေခတ္မီလာေအာင္ တ႐ုတ္ျပည္ႀကီး၌လည္း ေခတ္မီမႈအရႇိန္ျမင့္တက္လာေအာင္ မည္သည့္အရာမ်ား လိုအပ္သနည္းဟု အေမးထြက္လာသည္။ ဤေနရာ၌ အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိးေပၚသည္။

အခ်ဳိ႕က ေကာ္ပိုရိတ္စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ (Corporate Governance) ကို ေခတ္မီေအာင္လုပ္ေရးက အေရးႀကီးသည္ ဟုဆိုသည္။ အခ်ဳိ႕က ဥပေဒစနစ္ေကာင္းေကာင္းႏႇင့္လြတ္ လပ္ေသာစာနယ္ဇင္း (Good Legal System and Free Press)  ရႇိေရးက ပိုလုိ့အေရးႀကီးသည္ဟုဆိုသည္။ အခ်ဳိ႕က စေတာ့အိပ္စ္ခ်ိန္းေခတ္မီမႈႏႇင့္ အင္အားႀကီးမႈက ပိုအေရး ႀကီးသည္ဟု ဆိုသည္။ ဂိုးလ္မင္းဆာ့ခ်္မႇ ေပါလ္ေခ်ာင္ကမူ ေဟာင္ေကာင္ႏႇင့္ ရႇန္ဟိုင္းယႇဥ္ၿပိဳင္မႈ တုိက္ပြဲသည္ တကယ္ မစေသး။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ယြမ္ေငြသည္ အျပည့္ အစံုဖလႇယ္ခြင့္ (Full Convertibility)  မရႇိေသးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ေထာက္ျပသည္။ အဓိကေထာက္ျပသည့္ အခ်က္မႇာ ေဟာင္ေကာင္ သည္ သာမန္ေခတ္မီရန္မဟုတ္။ ကမၻာ့ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ ေခတ္မီရန္ျဖစ္သည္။ ထိုအတြက္ ေဟာင္ေကာင္သည္ ဒီမိုကေရစီလိုသည္ဟု ေျပာေသာအခ်က္ ျဖစ္သည္။

လြန္လြန္ကဲကဲစု

ထိုသို့ ေဆြးေႏြးေနၾကစဥ္၌ ၁၉၉၇ ခုႏႇစ္က ျဖစ္ပြားေသာ အာရႇဘ႑ာေရးအက်ပ္အတည္းမႇ အာရႇစီးပြားေရးတုိ့သည္ တကယ္အျပည့္အ၀ ျပန္လည္နာလန္ထၿပီလားဟု ေမးခြန္း ေပၚသည္။ အာရႇဘ႑ာေရးအက်ပ္အတည္း ေနာက္ထပ္ျဖစ္ ႏိုင္မျဖစ္ႏိုင္သံုးသပ္ရန္ အေၾကာင္းေပၚရသည္မႇာလည္း အာရႇ ႏိုင္ငံဗဟိုဘဏ္တို့၌ ႏိုင္ငံျခားေငြသီးသန့္ရန္ပံုေငြ (Foreign Exchange Reserves)  သည္ ေဒၚလာ ၂.၅ ထရီလီယံဖိုး အထိ ရႇိလာေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

အာရႇဗဟိုဘဏ္တုိ့၌ ဤမ်ႏိုင္ငံျခားေငြ သီးသန့္ ရန္ပံုေငြရႇိျခင္းည္ အလြန္မ်ားသည္။ လြန္လြန္ကဲကဲျဖစ္သည္။ အာရႇႏိုင္ငံတုိ့ အရႇိန္အဟုန္ျဖင့္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ လာ သည္။ ၁၉၉၇ ခုႏႇစ္ ဘ႑ာေရးအက်ပ္အတည္းမႇ လြတ္ေျမာက္ၿပီး နာလန္ထလာသည္။ တစ္ဆက္တည္းတြင္ ႏိုင္ငံ ျခားေငြသီးသန့္ရန္ပံုေငြမ်ား အလြန္စု မိေဆာင္း မိေနသည္။ ထို့ေၾကာင့္ ဤသို့အလြန္စုေဆာင္းထားျခင္းကပင္ အက်ပ္အတည္း၏မ်ဳိးေစ့ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသူက ဆိုသည္။ အခ်ဳိ႕က လည္း ႏိုင္ငံျခားေငြသီးသန့္ရန္ပံုေငြမ်ား အလြန္ေတာင့္တင္း ေနသျဖင့္ ဤရန္ပံုေငြျဖင့္ မည္သည့္စီးပြားေရးအက်ပ္ အတည္းမ်ဳိးကိုမဆို ေျဖရႇင္းႏိုင္လိမ့္မည္၊ ေၾကာက္စရာ၊ စိုးရိမ္စရာမလုိပါဟု တံု့ျပန္ တင္ျပေနသည္။

လြန္ကဲစြာ ႏိုင္ငံျခားေငြသီးသန့္ရန္ပံုေငြ စုေဆာင္း ထားျခင္းေၾကာင့္ ၁။ အင္ဖေလးရႇင္းေပၚသည္။ ၂။ အက္ ဆက္ပူေဖာင္းေတြ ေပၚသည္။ ၃။  စေတာ့ရႇယ္ယာေစ်းႏႈန္း ေတြေထာင္တက္သည္။၄။ အိမ္ရာေျမတိုက္တာ (ပေရာ္ ပါတီ) ေစ်းကြက္ေထာင္တက္သည္။ ဤသို့အင္ဖေလးရႇင္း ႏႇင့္ ပူေဖာင္းမ်ဳိးစံုေပၚလာေနရျခင္းကပင္ စိုးရိမ္စရာဟု ဆိုသည္။ အင္ဖေလးရႇင္းတက္ၿပီး ပူေဖာင္းေတြတစ္လံုးၿပီး တစ္လံုး ေပါက္ၿပဲႏိုင္သည္။

ႏိုင္ငံျခားေငြသီးသန့္ရန္ပံုေငြ အလြန္မ်ားေနရသည့္ အထဲ ဆိုင္ရာေငြေၾကးတုိ့ကို ေဒၚလာႏႇင့္ပင္ ခ်ည္ထားသည္ မႇာ အႏၲရာယ္ကို ဖိတ္ေခၚရာက်သည္ဟု ေထာက္ျပ သည္။ ၁၉၉၇ ခုႏႇစ္ ဘ႑ာေရးအက်ပ္အတည္း ေပၚေပါက္ရသည့္ အေၾကာင္းရင္းတုိ့ထဲတြင္ ေငြေၾကးတုိ့က ေဒၚလာႏႇင့္ အေသ ခ်ည္ထားျခင္းလည္း ပါသည္။ ယခု အာရႇေငြေၾကးတုိ့က ေဒၚလာႏႇင့္ႏႈန္းေသ တရား၀င္ခ်ည္ထားျခင္းသိပ္မရႇိဟု ေျပာ ၾကေစကာမူ လက္ေတြ႕၌ ေဒၚလာတန္ဖိုးကို ေျခရာခံၿပီး ခ်မႇတ္ေဆာင္ ရြက္ေန ၾကသည္မႇာ ေဒၚလာႏႇင့္ခ်ိတ္ဆက္ထား ျခင္းႏႇင့္အတူတူျဖစ္သည္ဟုဆိုသည့္ အလြန္စုေဆာင္းထားမိ ေသာႏိုင္ငံျခားေငြ သီးသန့္ရန္ပံုေငြတို့ကို သိပ္မလႈပ္ရႇားႏိုင္ ေအာင္ သားေၾကာျဖတ္ထားရန္လည္းလိုသည္။ Sterilization ဟုေခၚသည္။ အာရႇစီးပြားေရး၌ ဤသို့သားေၾကာျဖတ္ထား ႏိုင္စြမ္း ရႇိ မရႇိကပင္ ျပႆ     နာျဖစ္ေနသည္

ေမာင္စူးစမ္း

Ref : The Economist