အၾကမ္းဖက္မႈအမို်းအစားမ်ား
ဘုရားေက်ာင္းမ်ား ကမၻာ့ေကာင္စီက လူမႈနွင့္နိုင္ငံေရး သိပၸံပညာရွင္အာရီးယားဂ်ာ၏စာအုပ္တစ္အုပ္ကို ထုတ္ေဝလိုက္သည္။ စာအုပ္အမည္က ျငိမ္းခ်မ္းေရးဝင္ရိုးတန္းဟု ေခၚသည္။ က်မ္းရွင္က အျကမ္းဖက္မႈနွင့္ စစ္ကာလဟု သတ္မွတ္သည္။ အျကမ္းဖက္မႈ ကို သမိုင္းအစမွစ၍ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ယဥ္ေက်းမႈ (Culture) အျဖစ္ ရႈျမင္သည္။
အၾကမ္းဖက္မႈယဥ္ေက်းမႈသည္ လူ့သမိုင္း၌ မည္သည့္အခိ်န္ကစေပၚသနည္း။ မည္သည့္ဇာစ္ျမစ္ရင္းျမစ္တို့၌ အေျခစိုက္သနည္း။ အျကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈအမို်းအစား ဘယ္နွမို်းရိွသနည္း စသည္ျဖင့္ သံုးသပ္ေဖာ္ျပထားသည္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ စစ္နွင့္ျငိမ္းခ်မ္း ေရးဆိုျပီး တဲြဖက္၍ ေလ့လာခဲ့ၾကသည္။ အျကမ္းဖက္မႈနွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုျပီး တဲြသည္။ က်မ္းရွင္သည္ ခရစ္ယာန္အျမင္ဘက္မွ ၾကည့္ျမင္သံုး သပ္ထားေသာ္လည္း သူ၏ခ်ဥ္းကပ္မႈသည္ အလြန္က်ယ္ျပန့္သည္။ သူက မ်က္ေမွာက္ေခတ္၌ ျဖစ္ေပၚ သမွ်ေသာ အျကမ္းဖက္မႈတို့ကို ေအာက္ပါအတိုင္း အမို်းအစားခဲြသည္။
(၁) အစိုးရအၾကမ္းဖက္မႈ (ဤပံုစံတြင္ လူမို်းေရးအျကမ္းဖက္မႈ၊ လူတန္းစားအျကမ္းဖက္မႈ၊ အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း အျကမ္းဖက္မႈ၊ လယ္ေျမထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ လူအမ်ား ကို ေရႊ့ေျပာင္းမႈ စသည္တို့ ပါဝင္သည္။)
(၂) စနစ္ဖဲြ့စည္းမႈဆိုင္ရာအျကမ္းဖက္မႈ (Structural Violence) အစာေရစာငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးမႈ ဂလိုဘယ္ေငြေၾကးေပၚလစီတို့ေျကာင့္ ကမၻာ၏ျကီးမားေသာအစိတ္ အပိုင္းတြင္ အၾကမ္းဖက္ျခင္း၊ မုဒိမ္းက်င့္ျခင္း၊ အမို်းသမီးကေလးငယ္တို့ အဂၤါ စပ္ျဖတ္ျခင္း စသည္တို့ ပါဝင္သည္။ ထို့အျပင္ ယင္းပံုစံ၌ ကေလးသူငယ္တို့ အေပၚအျကမ္းဖက္ျခင္း၊ ကေလးစစ္သား၊ ကေလးအလုပ္သမားမ်ားအျဖစ္ ေစခိုင္း ျခင္းတို့လည္း ပါဝင္သည္။)
(၃) သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာအျကမ္းဖက္မႈ (Ecological Violence)။
(၄) ရုပ္ရွင္ဖလင္တို့တြင္ အျကမ္းဖက္မႈတို့ကို ဇာတ္လမ္းဆင္ ပံုတူကူးဖတ္ျပျခင္း၊ ကာတြန္းဇာတ္လမ္း၊ ကြန္ပူ်တာဂိမ္းတို့တြင္ အျကမ္းဖက္ျခင္းတို့ကို ဇာတ္လမ္း ဆင္ျကျခင္း။
(၅) အစြန္းေရာက္အမို်းသားေရးဝါဒနွင့္ အေျခခံဝါဒီတို့တြင္ ဇာစ္ျမစ္ခံေသာအၾကမ္းဖက္မႈ (ဤပံုစံတြင္ အမို်းသားေရးဝါဒီသမားနွင့္ အေျခခံဝါဒီသမားတို့က သံုးစဲြေသာ အမုန္းတရား အမုန္းစကားေတြ ပါဝင္သည္။)
(၆) မွန္ကန္မႈမရိွိေသာမို်းစိတ္၊ အမို်းသားေရးသမိုင္း၊ အမို်းသားေရးစာေပနွင့္ ဒ႑ာရီ ဖန္တီးမႈတို့တြင္ ခိုင္ျမဲစြာ အေျခစိုက္ထားေသာအျကမ္းဖက္မႈတို့ ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
ေမာင္သာဇံု
