စီးပြားေရးလုပ္ရာမွာ လိုက္နာထားရွိသင္႕သည္႕ Ethics
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းလုပ္ရာမွာ Ethics ရဲ႔အေရးပါပံု
Ethicsကို အမ်ဳိးအစားခြဲမယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္လူအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းသင္းဆက္ဆံတာ၊ ကိုယ့္ရဲ႕ အလုပ္သမားေတြကို ဆက္ဆံတာတစ္ပိုင္း၊ ကိုယ္ရဲ႕ေဖာက္သည္ေတြကို ဆက္ဆံတာ တစ္ပိုင္း၊ ေနာက္ၿပီး ပတ္၀န္းက်င္လည္းပါမယ္။ Ethics လို႔ေျပာလိုက္ရင္ နီတိနဲ႔ ေဆာင္ ရန္၊ ေရွာင္ရန္လို႔ သေဘာ ေပါက္ပါတယ္။ Ethics ရွိတယ္၊ မရွိဘူးဆိုတာက ႐ိုး႐ိုး ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ သူမ်ားေတြအေပၚမွာ ကိုယ္ခ်င္း စာစိတ္ ရွိလား၊ မရွိလားဆို တာကို ေျပာ တာပါ။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း တစ္ခုမွာ Ethics က အမ်ားႀကီး အေရးပါပါတယ္။ စီး ပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုက ထမင္းအိုးတစ္အိုးနဲ႔ တူတယ္ဆိုရင္ ထမင္းအိုး တစ္အိုးတည္ ရင္ အနည္းဆံုး ဖိုခံုေလာက္လိုမ်ဳိး တစ္ခုခုကို ထိန္းထားခ်င္တယ္ဆိုရင္ အနည္းဆံုးေျခေထာက္သံုးခုပါရမယ္ေလ။ အနည္းဆံုးဆိုတဲ့သံုးခုကို ေျပာရရင္ နံပါတ္တစ္က ကိုယ္တကယ္ပဲ ႏွစ္သက္တဲ့အလုပ္ျဖစ္ရ မယ္။ နံပါတ္ႏွစ္က ပိုက္ဆံရရမယ္။ နံပါတ္သံုးက ကိုယ္ လုပ္တဲ့ အလုပ္ရဲ႕ပတ္၀န္းက်င္ အဖြဲ႕အစည္း နဲ႔ ေပ်ာ္ရမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကိုယ္ခ်ည္းပဲ ေတာ္ေနတတ္ေနလို႔ မရဘူး။ အားလံုးကTeam Work အလုပ္ေတြဆိုေတာ့ ဒီသံုးခုလံုးညီမွ်ေနမွ လုပ္တာေကာင္းပါ တယ္။ မညီမွ်ႏိုင္ ဘူးဆိုရင္ အဲဒီအလုပ္မလုပ္တာ ပိုေကာင္းပါတယ္။ တစ္ခါ တစ္ခါက်ေတာ႔ လူေတြက ၿပီးစလြယ္ေျပာတတ္ၾကတယ္။ ပိုက္ဆံမက္လို႔ မဟုတ္ပါဘူးဆိုျပီးေတာ့ေပါ့။ သမာအာဇီ ၀နဲ႔လုပ္ရင္ ပိုက္ဆံရရမွာပဲ။ ပိုက္ဆံမလိုဘဲနဲ႔ လုပ္လို႔မွမရ တာ။ ပိုက္ဆံခ်ည္းပဲလားဆိုေတာ႔ မဟုတ္ျပန္ဘူး။ ခုနက ေျပာတဲ့ ကိုယ့္ရဲ႕ပတ္၀န္းက်င္တို႔ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္၊ ေဖာက္ သည္စတဲ့သူေတြအေပၚမွာ လည္း ေစတနာရွိဦးမွ၊ သူတို႔နဲ႔ ေပ်ာ္ဦးမွ၊ အေပးအယူမွ်မွ ဆိုတာေတြကလည္း Ethics တြပါပဲ။ အခြန္ေဆာင္ၿပီး သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း သမာအာဇီ၀ နည္းနဲ႔ရလာတဲ့ ပိုက္ဆံကိုေတာ့ ယူသင့္တာေပါ့။ အဲဒါက Ethics ရွိတဲ့လုပ္ငန္းက ေနရလာတဲ့ ပိုက္ဆံပါ။ သူမ်ား ေတြကို အျမတ္ႀကီးစား ၿပီးေရာင္းတာ၊ လိမ္ၿပီးေရာင္းတာမ်ဳိး က်န္းမာေရးထိခိုက္ေစတဲ့ အ ရာေတြ ေရာင္းတာမ်ဳိးေတြက Ethics အေနနဲ႔ေျပာမယ္ဆိုရင္ မျဖစ္သင့္ဘူး။ ေနာက္ တစ္ခုက Passion ျဖစ္ရမယ္။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္နဲ႔ Mutually Respect ရွိရပါမယ္။ အထူးသျဖင့္ ကၽြန္မတုိ႔ဟိုတယ္ဆို တာကTeamwork နဲ႔ လုပ္ရတာHuman to Human Service ေပးရတဲ့အလုပ္ဆိုေတာ့ ဒီအလုပ္က စိတ္ထဲကမ ပါဘဲ တမင္သက္သက္ လုပ္ယူလို႔ရတာမဟုတ္ဘူး။အထူး သျဖင့္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ကိုယ့္ကို ေကာင္းေကာင္း မြန္မြန္မဆက္ဆံရင္၊ မေလးမစား ဆက္ဆံရင္ မႀကိဳက္ၾက ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္၊ ကိုယ့္ရဲ႕ဧည့္သည္ ေတြ အေပၚမွာလည္း Ethics ျဖစ္မွရမွာပါပဲ။ Ethics မပါဘဲနဲ႔ဆိုရင္ ထမင္းအိုးကြဲတဲ့အထိ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ေျပာပါရေစ။
စီးပြားေရးလုပ္ငန္း လုပ္ရာမွာ Ethics မရွိရင္ ျဖစ္လာႏိုင္မယ္႕ အက်ိဳးဆက္
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမွာ Ethics မရွိရင္ ဘယ္လိုမွအဆင္ေျပႏိုင္ မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ လိမ္ညာစားတယ္ဆိုတာ လူမသိနတ္သိ ဆိုသလို ၾကာလာရင္ ပ်က္စီးတာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ Ethics မရွိပဲနဲ႔ လိမ္ညာၿပီး သူမ်ားစိတ္ဆင္းရဲေအာင္လုပ္ၿပီးမွ စားလို႔ရတဲ့ထမင္းကို ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး မ်ဳိက်ပါ့မလဲ။ လူ တစ္ေယာက္က သူဘာမွနစ္နာမႈမရွိဘဲ ေပးတဲ့ ပိုက္ဆံက ကုသိုလ္လည္းရ ၀မ္းလည္း၀တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ Ethics မရွိဘဲနဲ႔ လုပ္ကိုင္စားေသာက္မယ္ဆိုရင္ သံသရာမွာလည္း ၀ဋ္မကင္းပါဘူး။ ပိုက္ဆံရွိရင္ ဘာမဆို၀ယ္လို႔ရေပမဲ့ သိကၡာ၊ Reputation တို႔က တစ္ခါေပ်ာက္သြားရင္ ျပန္ဆယ္ဖို႕က အခ်ိန္အမ်ားႀကီးယူရပါတယ္။ ခ်က္ခ်င္း ျပန္မရႏိုင္ဘူး ေလ။ ဒါေၾကာင့္ Ethical မရွိတဲ့လုပ္ငန္းတစ္ခုဆိုရင္ ၾကာရွည္ မရပ္တည္ႏိုင္ဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ Ethics ရွိ တယ္ဆိုရင္ အဲဒါက Win-Win Situation ပါ။ Ethics မရွိဘူးဆိုရင္ေတာ့ Lose- Lose ျဖစ္မွာေပါ့။
Ethics နဲ့ပတ္သက္လို့ ေလးစားရတဲ႕ပုဂၢိဳလ္
Ethics နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေလးစားရတဲ့ပုဂၢဳိလ္ဆိုရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အရင္ဆံုးျပရမွာပါ။ သူက နံ ပါတ္တစ္ေပါ့။ ဒါကေတာ့Business Role Model အေန နဲ႔ေျပာတာမဟုတ္ပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး မာသာထရီဇာၿပီးရင္ ကၽြန္မအဘြားပါမယ္။ အေမလည္းပါမယ္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီး ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားပါပါ တယ္။ ေက်ာင္းက ဆရာမေတြလည္းရွိခဲ့တာပဲ။ ကၽြန္မရဲ႕လုပ္ေဖာ္ ကိုင္ဖက္ေတြ ထဲမွာလည္း အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ကၽြန္မရဲ႕ ၀န္ထမ္းေတြ ထဲမွာလည္းရွိတယ္။ ၀န္ထမ္းေတြထဲမွာဆိုရင္ ကိုယ့္ထက္ ေတာ္တဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ကိုယ့္အလုပ္ကို သူတို႔အလုပ္လိုသေဘာထားၿပီး လုပ္တယ္။ ဒါကအမ်ဳိးသမီး ေတြပါ။ အမ်ဳိးသားေတြထဲမွာလည္းWarren Buffet ရယ္Mr Jack DeBoer ပါ။ သူေရးတဲ့Risk Only Money စာအုပ္က သိပ္ကိုဖတ္လို႔ေကာင္းတဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ပါ။ ျမန္မာလိုဘာသာျပန္လည္း ရွိပါတယ္။
Ethics ရွိ၊ မရွိဆိုတာ ကိုယ္႕ရဲRole Model နဲ့ဆိုင္၊ မဆိုင္
ဒါေၾကာင့္ Ethics ရွိ၊ မရွိ ဆိုတာ Role Model ေတြနဲ႔ အမ်ားႀကီးဆိုင္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ Story တြကိုဖတ္ရတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သူတို႔ေျပာတာေတြ နားေထာင္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ စိတ္ ခ်မ္းသာတယ္။ ကိုယ္လည္း သူတို႔လုပ္သလို လိုက္ၿပီး လုပ္ခ်င္တာေတြေၾကာင့္Role Model က အေရးႀကီးတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ေျပာတဲ့စကား အ တိုင္း ျဖစ္ေအာင္လုပ္တဲ့ သူကို ေလးစားတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါတေလ မွားဖူးတဲ့သူကို လည္း ေလးစားတယ္။ လူဆိုတာ ေျခာက္ျပစ္ကင္းမွ မ ဟုတ္တာ။ မွားသြားတဲ့ လူေတြဆိုရင္လည္း သူမွားသြား တာေတာင္ အ႐ႈံးမေပးဘဲ ျပန္လုပ္ခဲ့တယ္ ဆိုတာေတြကို လည္း ေလးစားတယ္။ ဒီတစ္ေယာက္ မေကာင္းဘူးဆိုၿပီး ေဘးဖယ္ ထားတာေတြကိုလည္း Ethics မဟုတ္ဘူးလို႔ ျမင္ပါတယ္။ မွားတဲ့လူကို ျပန္လည္ေဖးမၿပီး လက္တြဲ ေခၚရဲတာကိုလည္း ႀကိဳက္ပါတယ္။ ျပႆနာက ကိုယ္ မွားမွန္းသိရင္ မွားတယ္လို႔ ၀န္ခံရဲရမယ္။ အဲဒါမွ ျပည့္စံုတယ္လို႔ ခံစားမိတယ္။ အၿမဲတမ္း မွန္ေနတဲ့သူဆိုတာ မရွိပါဘူး။Role Model မွာဆိုရင္လည္း အ႐ႈံးေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ဖူးတဲ့သူကို ပိုျပီးစိတ္၀င္စားတယ္။ သူတို႔ေတြရဲ႕ လဲက်တဲ့ေနရာကေန ဘယ္လိုျပန္လည္ထလာႏုိင္တယ္ ဆိုတာကိုလည္း သိခ်င္တယ္။ သူတို႔ေတြက ကိုယ့္ကိုပိုၿပီး ခြန္အားရွိေစ တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြအေနနဲ့ လိုက္နာထားရွိသင္႕တဲ႕ Ethics ေတြ
ကိုယ္ခ်င္းစာတဲ့စိတ္၊ ကိုယ္ခ်င္းစာတရားရွိရင္ ႏအ့ငခ် က အလိုအေလ်ာက္ ပါလာမယ္လို႔ ထင္တယ္။ ကိုယ္ခ်င္း စာတယ္ဆိုတာ ကိုယ္ကပူေနရင္ သူမ်ားလည္းပူမွာပဲ၊ ကိုယ္ကစိတ္ခ်မ္းသာေနရင္ သူမ်ားလည္း စိတ္ခ်မ္းသာမွာပဲ ကိုယ္မျဖစ္ခ်င္တာကို သူမ်ားကိုလည္း မလုပ္ေစခ်င္ဘူး။ သူမ်ားဆိုတာ ကိုယ့္၀န္ထမ္းလည္းပါတယ္။ Client လည္းပါတယ္။ ပတ္၀န္းက်င္လည္း ပါပါတယ္။ ထားရွိ သင့္တဲ့ Ethics အေနနဲ႔ေျပာရင္ေတာ့ ကိုယ္ခ်င္းစာတရား ထားရွိဖို႔၊ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ မျဖစ္ခ်င္တာကို သူမ်ားကို သြား မလုပ္ေစခ်င္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ စီးပြားေရးမွာ ကိုယ္ခ်င္းစာ တရားထားရင္ အကုန္လံုး Ethics ျဖစ္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
Ethics မျဖစ္တဲ႕သူနဲ့ေတြ႔ရင္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားသင္႕ပံု
အခုဆိုရင္ ႏိုင္ငံတကာက၀င္လာေတာ့ Ethics နဲ႔ပတ္သက္ ၿပီး ခ်ဳိးေဖာက္တာေတြ ပိုမ်ားလာႏိုင္တယ္ ဆိုတာကလည္း တစ္သမတ္ႀကီးေတာ႔ မေျပာႏိုင္ဘူး။ ပိုလည္း Ethics ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ Brand အႀကီးႀကီးေတြ ဆိုရင္ သူတို႔က ဒီႏိုင္ငံမွာတင္ အလုပ္လုပ္ေနတာ မဟုတ္ ဘူး။ တိုင္းျပည္အသီးသီးမွာ အလုပ္ လုပ္ေနတာ ျဖစ္တယ္။ ကုမၸဏီႀကီးေတြက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ လုပ္တဲ့အခါမွာ Attention ပိုလို႔ေတာင္ထားပါေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၀င္လာ တဲ့ကုမၸဏီတိုင္း Ethics ျဖစ္တယ္လို႔ေတာ့ ေျပာလို႔မရ ဘူး။ ကုမၸဏီတိုင္းက ကၽြန္ေတာ္၊ ကၽြန္မေကာင္းပါ့မယ္ လို႔ေျပာျပီး၀င္လာတာ မရွိဘူး။ ရရင္ရသလိုလုပ္သြားမယ္႔ ကုမၸဏီလည္း ရွိမွာပါပဲ။ ႏိုင္ငံတကာမွာ အတုယူသင့္တဲ့ ကုမၸဏီႀကီးေတြရွိသလို၊ အတုမယူသင့္တဲ့ ကုမၸဏီႀကီးေတြ လည္းရွိပါတယ္။ ဘာေတြျပင္ဆင္သင့္လဲဆိုတဲ့ Laws & Regulationsကေတာ့ အစိုးရအပိုင္းေပါ့။ ဒါေပမဲ့အဓိက က ေက်ာင္းကေနစၿပီး ေျပာရမယ္။ ကေလးေတြအတြက္ မိဘေတြနဲ႔ ဆရာ၊ ဆရာမေတြကေနစရမယ္ ထင္တယ္။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ကလည္း တလြဲမာနေတြႀကီး မေနဘဲ ကိုယ့္ကိုယ္ ကိုယ္လည္း ျပင္သင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလက်ေတာ့ ကေလးတင္မ ဟုတ္ဘဲ လူႀကီးေတြလည္း ပါပါတယ္။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြမွာလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပါ ပဲ။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြမွာေတာ့ အမ်ားႀကီးလိုအပ္မယ္ ထင္ပါ တယ္။
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစလုပ္မယ္႕သူေတြကို Ethics နဲ့ပတ္သက္လို့ အႀကံျပဳခ်င္တာရွိရင္
အဲဒါမ်ဳိး ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဖိုခုံေလာက္နဲ႔ပဲျပန္စရမွာပါ။ ထမင္းအိုးမကြဲခ်င္ရင္ ဒီဖိုခုံေလာက္သံုးခုကို ခိုင္ေအာင္ လုပ္ရမွာေပါ့။ လုပ္ငန္းစလုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ Ethics က အေရးႀကီးပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္နဲ႔ေျပာရရင္ Ethics မရွိရင္ အသည္းႏွလံုးမပါတဲ့သူလိုျဖစ္ေနမွာေပါ့။ Body က Organization ဆိုရင္ Business Plan ကေတာ့ ဦးေႏွာက္ နဲ႔တူၿပီး Ethics မရွိရင္ေတာ့ ႏွလံုးသားမပါဘဲ သြားေန တဲ့သူလိုပါပဲ။ စီးပြားေရးလုပ္မယ္ဆိုရင္ ကတိတစ္လံုးက အေရးႀကီးပါတယ္။ ကိုယ္ကပဲစျပီး၀ယ္၀ယ္ သူကပဲ၀ယ္ ၀ယ္ ကတိတည္ရမယ္။ ေျပာၿပီးသြားရင္ ေျပာတဲ့အတိုင္း ရေအာင္လုပ္ပါ။ မရခဲ့ရင္ေတာင္မွ အဆင္ေျပေအာင္ေျပာၿပီး ရတဲ့ေန႔က်ရင္ ျပန္လာလုပ္ေပးပါ့မယ္ဆိုတာမ်ဳိးနဲ႔ အတတ္ ႏိုင္ဆံုး ကတိတည္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးပါ။ လူေတြက ခုမရရင္ေတာင္မွ ေနာက္ထပ္ ေလး၊ ငါး၊ ေျခာက္လၾကာမွ ရလို႔သြားေျပာေပးတာကိုလည္း သေဘာက်တယ္။ သူတို႔ကို ဂ႐ုစိုက္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ကတိတည္မယ္၊ ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္ ရွိမယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာင္ ေကာင္းပါတယ္။