ကုမၸဏီမ်ားရဲ႕ အတြင္းရန္သူ

company1

ကုမၸဏီတစ္ခုရဲ႕ ၀န္ထမ္းေတြဟာ ကုမၸဏီရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး အေရးပါတဲ့ပိုင္ဆုိင္မႈေတြျဖစ္သလို ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးလည္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္ေျပာင္းလာတဲ့ အေျခအေနမႇာ ၀န္ထမ္းေတြဟာ အလုပ္ရဖို႔ အခြင့္အေရးမ်ားသလို၊ လစာမ်ားၿပီး တာ၀န္ပိုယူရတဲ့ရာထူးေတြမ်ားျပားလာပါတယ္။ ကြၽမ္းက်င္တဲ့၀န္ထမ္း (Professional) တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ မိမိရဲ႕လုပ္ငန္းတာ၀န္ကို ကြၽမ္းကြၽမ္းက်င္က်င္ လုပ္ကိုင္တတ္တဲ့အျပင္ အဂၤလိပ္စာပါ ထုိက္သင့္သေလာက္ ကြၽမ္းက်င္ရင္ ေလာေလာဆယ္ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ job.com.mm မႇာ ေဖာ္ျပထားသလို အာဆီယံေဒသတြင္းမႇာ လခအမ်ားဆံုးရႏိုင္တဲ့ အေနအထားေရာက္ေနပါၿပီ။

၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ရာထူးတက္လာတဲ့အခ်ိန္မႇာ မိမိရဲ႕ခံယူခ်က္ အေတြးအေခၚဟာ အလြန္အေရးပါပါတယ္။ အေတြးအေခၚ အားနည္းၿပီး စာရိတၲဆိုး၀ါးတဲ့၊ အက်င့္သီလ အားနည္းတဲ့၀န္ထမ္းေတြဟာ မိမိတို႔ကုမၸဏီရဲ႕ၿပိဳင္ဘက္ေတြထက္ ေၾကာက္စရာေကာင္းတယ္ဆိုတာ သတိျပဳေစခ်င္ပါတယ္။ သတင္းစာေတြမႇာ မၾကာခဏေတြ႕ရတဲ့ ေၾကာ္ျငာတစ္ခုကေတာ့ ကို၊ ဒါမႇမဟုတ္ မ ဘယ္သူဟာ ကုမၸဏီမႇ အလုပ္မလႊဲ၊ စာရင္းမရႇင္း၊ ပစ္စလက္ခတ္ ထြက္သြားတဲ့အတြက္ ႐ံုးမႇာစာရင္းရႇင္းဖို႔၊ အလုပ္လႊဲဖို႔ ေၾကာ္ျငာေနတာ သတိျပဳမိပါတယ္။ အလုပ္ထြက္ခါနီးမႇာ မိမိကြန္ပ်ဴတာေဆာ့ဖ္၀ဲကို ဖ်က္ဆီးသြားတဲ့ သတင္းမ်ဳိး၊ မိမိတာ၀န္ယူရတဲ့အလုပ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္အလက္ (Data) ေတြ ဖ်က္ဆီးခဲ့တာမ်ဳိး၊ ၿပိဳင္ဘက္ကုမၸဏီမႇာ အလုပ္ေလွ်ာက္ရင္ လက္ရႇိကုမၸဏီရဲ႕ လ်ဳိ႕၀ႇက္ခ်က္ေတြကို အသိေပးမယ္ဆုိတာမ်ဳိး၊ မိမိကုမၸဏီနဲ႔ အထက္အရာရႇိေတြကို ထိခုိက္ေစာ္ကားတဲ့ သြားပုပ္ေလလြင့္ေျပာတာမ်ဳိး စတဲ့ ၀န္ထမ္းမ်ဳိးေတြ ၿပိဳင္ဘက္ကုမၸဏီမႇာ အလုပ္ရတာနဲ႔ လက္ရႇိကုမၸဏီရဲ႕ Intellectual Property ေတြကို ထုတ္ေဖာ္ၿပီး အလားတူလုပ္ကိုင္တာမ်ဳိး သတင္းေတြကို နားနဲ႔မဆံ့ေအာင္ ၾကားေန၊ သိေန ျမင္ေနရပါတယ္။

company2

အတြင္းရန္သူဆိုတဲ့ ခုနလုိ၀န္ထမ္းမ်ဳိးေတြဟာ မူလ၀န္ထမ္းကေန ရန္သူျဖစ္သြားတဲ့ပံုစံေၾကာင့္ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္ ထိခုိက္နစ္နာမႈေတြ ရႇိတတ္ပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏႇစ္၊ ဇူလိုင္ ၂၀ ရက္ေန႔မႇာ Ashley Madison Website ေဖာက္ထြင္း (Hack) ခံရပါတယ္။ ကုမၸဏီရဲ႕ CEO က အတြင္းလူတစ္ေယာက္က လုပ္ေဆာင္တယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ထားပါတယ္။

ေလာေလာဆယ္လူသံုးမ်ားေနတဲ့ Social Media Facebook မႇာ ကိုယ္ထမင္းစားေနတဲ့ ကိုယ္လခယူတဲ့ ကုမၸဏီရဲ႕အတင္းအဖ်င္း၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြရဲ႕ အတင္းအဖ်င္းေတြ ေလွ်ာက္တင္မိတဲ့အတြက္ အလုပ္ထုတ္ခံရတာေတြ ရႇိလာၿပီဆုိတာ သတိျပဳေစခ်င္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆုိရင္ ကိုယ့္ရဲ႕လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ကို ကုိယ္ထိလက္ေရာက္တုိက္ခုိက္မယ္ဆုိတဲ့ Comment တင္တာေၾကာင့္ အလုပ္ထုတ္ခံရတာလည္း ၾကားရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Fackbook မႇာ တစ္ခုခုတင္မယ္ဆုိရင္ သတိထားသင့္ပါတယ္။

အဆိုးဆံုးအတြင္းရန္သူကေတာ့ လိမ္လည္သူေတြျဖစ္ပါတယ္။ The Economist Intelligence Unit (The Economist Magazine နဲ႔ ဆက္စပ္မႈရႇိတဲ့ညီေနာင္ ကုမၸဏီျဖစ္ပါတယ္) က ကုမၸဏီေတြရဲ႕ထိပ္တန္းအရာရႇိေတြ မိမိကုမၸဏီကို ျပန္လည္လိမ္လည္မႈရႇိတဲ့ စစ္တမ္းအရ ၂၀၁၃ ခုႏႇစ္မႇာ ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းမႇာ အနည္းဆံုးတစ္ခါ လိမ္လည္မႈျပႆနာရႇိတာ ေတြ႕ရႇိပါတယ္။ အဲဒီလိမ္လည္မႈေတြဟာ အေသးသံုး ေငြေၾကးေတြကို ကိုယ္က်ဳိးအတြက္ အသံုးျပဳတာမ်ဳိး၊ အမႇန္တကယ္မသံုးဘဲ စာရင္းလိမ္ထုတ္တာမ်ဳိးကအစ ကိုယ္နဲ႔ဆက္ႏႊယ္တဲ့လုပ္ငန္းရႇင္စာရင္းေတြကို ေရာင္းစားတဲ့အထိ ပါပါတယ္။

company3

ခုနလို လိမ္လည္မႈထက္ဆုိးတဲ့ အတြင္းရန္သူကေတာ့ လက္သရမ္းဖ်က္ဆီးတတ္တဲ့လူရမ္းကားေတြ  ျဖစ္ပါတယ္။ သူခုိးေတြဟာ ခုိးတဲ့ေနရာမႇာ စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္တတ္ေသးေပမယ့္ လူရမ္းကားေတြဆုိတာက လက္စားေခ်ဖို႔ဆုိတဲ့ ဆႏၵသက္သက္ကိုအေျခခံတာေၾကာင့္ ဖ်က္ဆီးတဲ့ေနရာမႇာ ကန္႔သတ္ခ်က္မရႇိပါဘူး။ စီးပြားေရးအခက္အခဲႀကံဳတဲ့ ႏိုင္ငံတကာကုမၸဏီႀကီးတစ္ခုဟာ ၀န္ထမ္းအခ်ဳိ႕ကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ စီစဥ္ရပါတယ္။ အဲဒီအစီအစဥ္ထဲမႇာ IT ကြၽမ္းက်င္သူတစ္ဦးပါသြားၿပီး သူကအမႇတ္မထင္ဒီစာရင္းကို ေတြ႕သြားကာ အဲဒီလို လုပ္ရမလားဆုိၿပီး လက္စားေခ်ဖုိ႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ကုမၸဏီကတစ္ဆင့္ Software ေတြ သံုးၿပီး အိမ္ကေန  File ေတြ ဖ်က္ခ်တာမ်ဳိး၊ CEO ရဲ႕လ်ဳိ႕၀ႇက္ခ်က္ email ေတြကို မဆုိင္တဲ့၀န္ထမ္းေတြျမင္ေအာင္ လုပ္တာမ်ဳိး၊ အဆိုးဆံုးကေတာ့ ကုမၸဏီရဲ႕ Website မႇာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာပံုေတြ တင္တာမ်ဳိးထိ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

တခ်ဳိ႕တေလ အတြင္းရန္သူက ကုမၸဏီက အားကိုးရတဲ့ Star Employee ေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ လူသိထင္ရႇားတဲ့ကုမၸဏီႀကီးတစ္ခုရဲ႕ အဆံုးအ႐ႈံးျပႆနာဟာ ခုနကလုိ အားထားရတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး သူတုိ႔ဟာ ကိုယ့္အထက္အရာရႇိေတြကိုဖားၿပီး သတ္မႇတ္ထားတဲ့စည္းကမ္းေတြ၊ ေဘာင္ေတြကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး လုပ္ကိုင္ခဲ့တာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ အဂၤလန္က ႏႇစ္ရာခ်ီၿပီျဖစ္တဲ့ Barings Bank ပ်က္သြားတာဟာ Nick Lesson ဆိုတဲ့ စင္ကာပူႏိုင္ငံမႇာရႇိတဲ့ တာ၀န္ခံက စည္းကမ္းမဲ့ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။  အဲဒီ၀န္ထမ္းမ်ဳိးကလည္း ကုမၸဏီက အားထားရမႇန္းသိေလ ကုိယ္မရႇိရင္ မျဖစ္ဘူးထင္ၿပီး ထင္ရာလုပ္တတ္ၾကပါသည္။

company4

ခုနလိုအားထားရတဲ့၀န္ထမ္းတခ်ဳိ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ျပႆနာရႇိသလုိ ေအာက္ေျခ၀န္ထမ္းတခ်ဳိ႕ကလည္း အတြင္းရန္သူေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ အမ်ားအားျဖင့္ သူတို႔ေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ ကုမၸဏီရဲ႕ အမည္ေကာင္းေတြ ပ်က္စီးတတ္ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏႇစ္၊ ဧၿပီလမႇာ Domino Pizza Company ရဲ႕ ၀န္ထမ္းႏႇစ္ဦးဟာ ပါဆယ္ထုပ္တဲ့ Pizza မုန္႔ေပၚမႇာ မဆိုင္တာေတြ ေလွ်ာက္ထည့္ထားတာေတြကို Video ႐ိုက္ကူးၿပီး တင္ခဲ့ပါတယ္။ အလားတူ ၂၀၁၂ ခုႏႇစ္၊ ဇူလိုင္လမႇာ Burger King ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္က ဆလတ္ရြက္ေတြကို ညစ္ပတ္ေပေရေနတဲ့ဖိနပ္နဲ႔ထိုးၿပီး "Burger King  မႇာ စားရတဲ့ဆလတ္ရြက္ပဲ''ဆိုၿပီး Online ေပၚတင္ခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဆီမႇာလည္း Receptionist (ဧည့္ႀကိဳ)ရဲ႕အေျဖ၊ အေျပာမတတ္တာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ Sales & Marketing လုပ္သူေတြရဲ႕ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့ကတိေတြ ေပးတာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ တာ၀န္ရႇိတဲ့ မန္ေနဂ်ာေတြက လက္လြတ္စပယ္ တာ၀န္မယူဘဲ ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္တာေတြေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ေဖာက္သည္ေတြၾကား ဘယ္ေလာက္ဆံုး႐ံႈး နစ္နာတယ္ဆိုတာ မခန္႔မႇန္းႏိုင္ပါဘူး။

company5

အဖြဲ႕အစည္းကို ဒုကၡေပးမယ့္အျပင္ လူေတြအတြက္ အလြယ္ကူဆံုးနဲ႔ အထိေရာက္ဆံုးနည္းကေတာ့ အတြင္းလူနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာ မထူးျခားတဲ့အေတြ႕အႀကံဳ ျဖစ္ပါတယ္။ စက္႐ံုက ၀န္ထမ္းနဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္တာမ်ဳိး၊ ေဖာက္သည္နဲ႔ ကုန္ပစၥည္းျဖန္႔သူေတြ ပူးေပါင္းလုပ္တာမ်ဳိး၊ ေဖာက္သည္ေတြနဲ႔ ေငြစာရင္းဌာန ပူးေပါင္းလုပ္တာမ်ဳိးေတြ မေျပာခ်င္မႇအဆံုးပါပဲ။ Target ဆုိတဲ့ အေမရိကလက္လီဆုိင္အုပ္စုမႇာရႇိတဲ့ သန္း ၄၀ ေသာ ေဖာက္သည္ေတြရဲ႕ Data ေတြ ေဖာက္ထြင္းခံလုိက္ရတာက အတြင္းလူေတြရဲ႕ပူးေပါင္းႀကံစည္မႈလုိ႔ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားက ေကာက္ခ်က္ခ်ထားပါမယ္။ ဒီေန႔ ဒီအခ်ိန္မႇာ USB တစ္ခုနဲ႔ သိန္းသန္းခ်ီတဲ့ Data ေတြ ခိုးယူလုိ႔ရၿပီဆိုတာ သတိထားဖို႔လိုပါတယ္။ Mobile Phone ကေနတစ္ဆင့္ မိမိရဲ႕ Data ေတြ ပါသြားႏိုင္တယ္ဆုိတာ သတိျပဳဖုိ႔လိုပါတယ္။ အဲဒီလို အတြင္းရန္သူေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ Schempeter (The Economist Magazine) က ေအာက္ေဖာ္ျပပါသံုးနည္းနဲ႔ ကာကြယ္လုိ႔ရေၾကာင္း ေျပာထားပါတယ္။

ပထမနည္း

အဖြဲ႕အစည္းေတြမႇာ ထိခုိက္နစ္နာမႈအမ်ားဆံုး ျပဳႏိုင္သူေတြကို (ဥပမာ- ေငြေၾကးကိုင္သူ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ တာ၀န္ယူေတြကို) သတိျပဳရမႇာျဖစ္ပါတယ္။ ကုမၸဏီႀကီးလာေလ ႐ႈပ္ေထြးခက္ခဲလာေလျဖစ္ၿပီး ဘယ္သူ႕ေၾကာင့္ ျပႆနာတက္တာလဲဆုိတာ မႇန္းရခက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဓိကထားၾကည့္ရမယ့္ဌာနကေတာ့ IT Department ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီဌာနက တစ္စံုတစ္ေယာက္က ျပႆနာျဖစ္ၿပီဆိုရင္ အျမန္ဆံုး တာ၀န္ကရပ္ဆုိင္းရမႇာျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယနည္း

အၿမဲအေလးထားေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ေကာင္းမြန္တဲ့လူမႈဆက္ဆံေရး (Human Touch) ပဲျဖစ္ပါတယ္။ စီမံခန္႔ခြဲတဲ့လူေတြသိၾကတဲ့အတိုင္း ၀န္ထမ္းအမ်ားစု အလုပ္ကထြက္တာ၊ စိတ္ပ်က္တာဟာ အဖြဲ႕အစည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ မိမိတို႔ရဲ႕အဖြဲ႕ အထက္အရာရႇိ မန္ေနဂ်ာေၾကာင့္ဆိုတာ သိရပါတယ္။ Social Media ၊ Email ၊ Website ၊ ကုမၸဏီရဲ႕လုပ္ထံုးလုပ္နည္း အဲဒါေတြကို ဘယ္ေလာက္ပဲ ဂ႐ုစိုက္ေနပါေစ၊ လူကိုဂ႐ုစိုက္ဖို႔က ပိုအေရးႀကီးပါတယ္။

တတိယနည္း

ရန္သူကို တုိက္ခုိက္တဲ့အေကာင္းဆံုးနည္းကေတာ့ မိမိ၀န္ထမ္းေတြကို ေလးစားမႈနဲ႔ ဆက္ဆံျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ Accenture ဆိုတဲ့ အတိုင္ပင္ခံကုမၸဏီရဲ႕ စစ္တမ္းအရ ၀န္ထမ္း ၃၁ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ မိမိရဲ႕အထက္အရာရႇိကို မႀကိဳက္ၾကဘူး။ ၃၂ ရာခုိင္ႏႈန္းက အလုပ္သစ္ရႇာေဖြပါတယ္။ ၄၃ ရာခုိင္ႏႈန္းက သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ကို အသိအမႇတ္မျပဳဘူးလို႔ ခံစားတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကုမၸဏီမႇာရႇိတဲ့ စီမံခန္႔ခြဲသူမန္ေနဂ်ာေတြအားလံုး ကိုယ့္၀န္ထမ္းေတြကို ေလးစားသမႈနဲ႔ဆက္ဆံဖို႔ လုိပါတယ္။

အလုပ္လုပ္မယ့္သူပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့သူပဲျဖစ္ျဖစ္ တစ္ဆင့္စကား၊ တစ္ဆင့္နားဆုိသလို ယခုလုပ္ေနရတဲ့ပတ္၀န္းက်င္မႇာ နာမည္ေကာင္းနဲ႔လုပ္ကိုင္သြားဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ အလုပ္ထြက္ရင္လည္း စနစ္တက် အလုပ္ေတြလႊဲတာတုိ႔၊ စာရင္းရႇင္းတာတို႔၊ ကူညီလုပ္ကိုင္တာတုိ႔ လုပ္သင့္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔မ်ား ဒီနယ္ပယ္မႇာပဲ က်င္လည္ဖို႔အစီအစဥ္ရႇိရင္ တစ္ဆင့္စကား တစ္ဆင့္နားဆုိသလို ထမင္းလံုးတေစၧ ေျခာက္ခံရပါလိမ့္မယ္။ အထူးသျဖင့္ ရာထူးႀကီးလာရင္ ေနာက္ေၾကာင္းရႇင္းမႇ စဥ္းစားၾကတာမ်ဳိးဆိုေတာ့ ကိုယ့္သမုိင္း ကိုယ္တည္ေဆာက္ထားဖို႔ လုိပါတယ္။

ဒီေန႔လူငယ္လူရြယ္ေတြအေနနဲ႔ အလုပ္အကိုင္ရရႇိႏိုင္မႈ အခြင့္အေရးကို စနစ္တက် အသံုးခ်ၿပီး လက္ရႇိလုပ္ကိုင္ေနတဲ့အလုပ္က သမုိင္းေကာင္းဖုိ႔ထားခဲ့ျခင္းအားျဖင့္ ဒီထက္ႀကီးမားတဲ့အလုပ္တာ၀န္ကို ျပင္ဆင္ထားႏိုင္ဖုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ကုမၸဏီေတြကလည္း ၀န္ထမ္းသစ္တစ္ေယာက္ကို ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ရတဲ့ ကုန္က်စရိတ္ဟာ လက္ရႇိ၀န္ထမ္းေကာင္းတစ္ေယာက္ကို ထိန္းရတဲ့စရိတ္ထက္ မ်ားတယ္ဆုိတာ နားလည္ထားျခင္းျဖင့္ ခုိင္မာတဲ့ ေကာင္းမြန္တဲ့ဆက္ဆံေရးမ်ား တည္ေဆာက္ထားဖို႔ လိုအပ္ပါေၾကာင္း။

Ref: The Economist

ေမာင္သာ